Fuad E.

 

Azərbaycan dirijorluq sənəti tarixində ilk beynəlxalq uğur

 

22-27 oktyabr 2006-cı il. Polşa Respublikası, Belostok şəhəri. Almaniya, İtaliya, Amerika, Finlandiya, Koreya, Çin, Rusiya, Latviya, Litva, Ukrayna, Polşa, Belarus, Azərbaycan və sairə ölkədən gəlmiş 42 nəfər professional musiqiçinin - dirijorun qatıldığı V.Lutoslavski adına dördüncü beynəlxalq müsabiqə... Üç turdan ibarət müsabiqə başa çatır. Nəticələr elan olunur: I yer- Azərbaycan, II yer Polşa, III yer isə Litva sənətkarına verilir. I yerin qalibi, lap uşaqlıqdan tarını bağrına basıb məharətlə ifa etdiyi musiqi nömrələri, musiqi tariximizdə ilk dəfə tarla duet ifa etməsi ilə hər birimizin yaxşı tanıdığı və sevdiyi yaraşıqlı, ucaboylu Əyyub Quliyev mərdanə, qalib yerişlərlə münsiflərə yaxınlaşır, Azərbaycanımızın Dövlət himninin möhtəşəm musiqisinin sədaları altında, üç rəngli, ay-ulduzlu müqəddəs bayrağımızın dalğalandığı salonda beynəlxalq müsabiqənin mükafatlarını qəbul edir: "Qızıl çubuq" - rəmzi dirijor çubuğu və Podlaziya Opera və filarmoniyası orkestrinin "Xüsusi simpatiya mükafatı" gənc sahibinə təqdim olunur.

Qəribə andır, qeyri-adi bir məqamdır... Sürəkli alqış sədaları, dövlət himnimizin ehtizazlı musiqisi, ay-ulduzlu, bayraqlar içində ən gözəli, ən zövqlüsü, ən yüksək mənaları daşıyan rənglərlə süslü Dövlət bayrağımızm dalğalanması... Bu üç müqəddəs komponentin müşayiəti altında dirijorluq sənəti üzrə ilk Beynəlxalq qələbənin nəşəsini dadmaq... Düşünürəm ki, o anda Əyyubun sərv boyu bir az da ucaldı, başı səmanın maviliklərinədək yüksəldi, fərəhdən, sevincdən və həyəcandan gənc ürəyi köksünə sığmaz oldu, özünü sanki dirijorluq sənətinin, bu çətin, çox da geniş yayılmamış (təbii ki, Azərbaycanımızda) professional sənət sahəsinin qəhrəmanı sandı...

O, bu möhtəşəm qələbəyə aparan yolu təsadüfən keçməyib. Atasının, çağımızın virtuoz tar ifaçılarından birinin respublikamızın xalq artisti, professor Ramiz Quliyevin ecazkar musiqi dünyasında açdığı cığırla, amma öz addımları, öz yolu ilə gedib və bu cığırda öz izlərini qoyub.

Hələ beş yaşı varmış. Masanın üstündəki tarı oyuncaqmı sanmış, ya fəhmin gücü ilə musiqi alətimi bilmiş, yaxınlaşıb simlərini kiçicik, toppuş barmaqları ilə dilləndirərmiş. Təbii ki, üstündə nanə yarpağı tək əsdiyi tarının simlərinin qırılacağından qorxan, ehtiyat edən ata tarı götürüb onun əli çatmayan yerə qoyar, yaxud da gizlədərmiş. Balaca Əyyub bütün oyuncaqlarını bir tərəfə atıb tarı axtarar, tapıb yenə də "çalarmış"... Bu əsrarəngiz aləmin qapılarını artıq üzünə açmış Ramiz müəllim oğlunun tara meylinin, qeyri-adi uşaq sevgisinin ötəri olmadığını sezir, anlayır ki, balaca Əyyub da elə musiqi dünyasının ən cazibədar sehrinin, əfsununun içindədir, bu sehrə elə bələnib ki, çətin açıla... Və tarzən ata oğlunu bu aləmin sirlərinə daha dərindən vaqif olması üçün Rəşid Behbudov adına 2 saylı musiqi məktəbinə gətirib.  Daha sonra musiqi təhsilini Bülbül adına orta ixtisas musiqi məktəbində davam etdirən gənc istedad ekstern yolu ilə məktəbi bitirərək 2001-ci ildən dahi Üzeyir Hacıbəyovun adını daşıyan Bakı Musiqi Akademiyasının dirijorluq fakültəsinə daxil olur. Qəribədir, lap  uşaqlığından  milli musiqi alətlərimizin  şahı - tarla  ülfət  bağlamış, "Novruz-94", "Qönçə- 94", "Qönçə-96" və Hacı Məmmədov adına Bakı şəhər müsabiqələrinin  laureatı,  görkəmli tarzən M.Ə.Əsədoğlunun (Sadıqcan) anadan olmasının 150  illiyinə həsr olunmuş xalq çalğı alətləri  üzrə  ümumrespublika müsabiqəsinin qalibi olmuş, yüksək ifaçılıq məharətilə tamaşaçıların  sevgisini qazanmış Əyyub Milli Musiqi Akademiyasının tar ifaçılığı sahəsini deyil, dirijorluq fakültəsini seçir. Bəlkə də 10 yaşından not dəftərinin arasında daim özü ilə gəzdirdiyi çağımızın sənət korifeyləri - Üzeyirbəy Hacıbəyovun, Fikrət Əmirovun, Qara Qarayevin və Niyazinin foto şəkillərindən boylanan baxışlarından aldığı qüdrətlə, eyni zamanda, sənət dünyasında ölümsüz Niyazinin "oxuyan" barmaqlarının sehri, cazibəsi çəkmişdi onu bu çətin sənət yoluna...

Şəkilləri nədən özü ilə gəzdirdiyini soruşan atasına da 10-12 yaşlı musiqi həvəskarının cavabı orijinal olmuşdu: - Ü.Hacıbəyov milli musiqi sənətinin - operanın yaradıcısıdır, milli musiqimizin cığır açanıdır, Fikrət Əmirov muğamla simfonik musiqinin sintezini yaradan, Qara Qarayev Azərbaycan klassik-simfonik musiqisini dünyanın konsert salonlarına çıxaran böyük sənətkarlardır. Niyazi isə Azərbaycan dirijorluq sənətinin flaqmanı və beynəlxalq aləmdə təbliğatçısıdır. Əyyub gənc barmaqları ilə tarın simlərindən və ürəyinin dərin-dərin qatlarından qopardığı milli, həm də dünya musiqi xəzinəsindən seçmə təranələrlə, muğam və bəstəkarların əsərləri ilə çox-çox könülləri ovsunladı. Dünya şöhrətli musiqiçi M.L.Rostropoviçin də ürəyində özünə yuva qurdu. Rusiya və dünya mədəniyyətinin ağsaqqal korifeyi onu atası ilə birlikdə Bakı və Moskva şəhərlərində 70 illik yubileyi münasibətilə keçirilən konsert proqramlarında məhz tarla ifa üçün dəvət etdi. 1997-1998-ci illərdə Böyük Britaniyanın London şəhərində düzənlənmiş Azərbaycan mədəniyyəti günlərində də tarını dilləndirən Əyyub ingilis tamaşaçılarını da heyrətləndirdi. Ölkəmizin mədəni-ictimai həyatında yaxından iştirak edən Əyyub Quliyevi Azərbaycan tamaşaçısı dövlət tədbirlərində, yubileylərdə, televiziya və radiodakı konsert proqramlarında yenə də sevimli tarı ilə gördü və daxili bir qürur hissilə dinlədi, "Tarantello"sunu, Üzeyir bəyin "Sevgili canan", "Sənsiz" romanslarını, üvertirasını simfonik əsərləri, klassik muğamlarımızı... Mədəniyyətimizə, ədəbiyyatımıza, milli musiqimizə sonsuz diqqət və qayğı ilə yanaşaraq daim diqqət mərkəzində saxlayan ölməz Heydər Əliyevin arif gözündən də Əyyubun istedadı yayınmadı və müdrik dövlət başçımız onun adını 1998-ci il 23 avqust tarixli fərmanı ilə gənc istedadların "Qızıl kitabı"na daxil edildi və Prezidentin xüsusi təqaüdünə layiq görüldü. 2002-ci ildə isə təhsildə əldə etdiyi uğurlara görə "Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondu"nun "ilin ən yaxşı tələbəsi" adına layiq görülərək mükafatla təltif olundu. Ecazkar tarın mahir ifaçısı kimi artıq ölkə daxilində və yaxın-uzaq xarici ölkələrdə tanınmış Əyyub Quliyevin oktyabr ayında professional dirijorların Litosiavski adına IV Beynəlxalq müsabiqədə I yer tutaraq qalib olması, təbii ki, onun ifasını bir tarzən kimi sevənləri həm təəccübləndirdi, həm də çox sevindirdi. Görünür, əsl istedad elə incəsənətin bütün sahələrində özünü göstərmək iqtidarına malik olurmuş. Maestro Niyazinin "oxuyan" əfsanəvi barmaqlarının cazibə qüvvəsi Əyyubun iç dünyasına, onun duyum qatlarına daha dərindən nüfuz edibmiş...

Ata-müəllim-ustad Ramiz Quliyev bu böyük uğurun sonsuz sevinci içərisində etiraf edir ki, hələ 10 il öncə mən gördüm və anladım ki, mən Əyyubdan çox geridəyəm. Bu geridə qalma mənə qüssə yox, əksinə fərəh və sevinc duyğuları bəxş etdi, Axı sənətkarı yetişdirən ən güclü faktor onun hansı baza, kök üstündən pərvaz etməsidi!..

Mənim sənətimin bünövrəsində atamın, sadə peşə adamının çiyinləri dururdu, Əyyubun bünövrəsində isə Ramiz Quliyevin professional ifaçılıq sənəti durur. Özüm istədim ki, o öncə tarı bilsin, hər simindəki dərinlikləri, sirləri mənimsəsin, milli ruhda köklənsin.

Ramiz müəllim doğru yol seçmişdi, çünki ruhən milli musiqiyə, soy kökə-xalqa bağlı olan sənətkarın üzünə bütün incə sənətlərin qapıları taybatay açıq, o qapılara aparan yollar isə qısa olur.

Tanınmış sənətkarımız Yalçın Adıgözəlov Əyyubun uğurunu Azərbaycan dirijorluq sənətinin böyük qələbəsi adlandıraraq, orijinal bir müqayisə də apardı və dedi ki, bu gənc istedad elə bir addım atıb ki, sanki Qaqarin ilk.dəfə kosmosu fəth edib.

Gözəl bəstəkarımız Musa Mirzəyevin fikrincə isə bu, əlamətdar hadisədir. İlk dəfədir ki, respublikamızdan Beynəlxalq müsabiqə laureatı çıxıb. Professional dirijorluq sənəti üzrə beynəlxalq müsabiqədə iştirak edib I yeri tutmaq çox, böyük nailiyyətdir. Əyyub öz üzərində daim işləyən, işinə, sənətinə məsuliyyətlə yanaşan gənc dirijordur.  Sevinirəm ki,  müsabiqə qalibi kimi dünən Polşada konsert verib. Noyabrın 15-də isə Sankt-Peterburqda böyük konsert proqramı ilə çıxış etmişdir. Musa müəllim həqiqəti deyir. Sənət dünyasının həqiqətini.  Çünki müsabiqənin qalibi olmuş laureatlar nə az, nə çox,  düz iki il Polşa və Avropanın digər ölkələrindəki  böyük  orkestrlərlə çıxış etmək üçün dəvət alıblar.

Mendelsonun, C.Verdinin, Şopenin, Çaykovski, Stravinski və Karloviçin əsərlərindən ibarət proqramla bu möhtəşəm beynəlxalq müsabiqədə tələbkar Avropa klassik musiqisevərlərini feyziyab edən Əyyub Quliyev bu iki ildə hələ neçə-neçə konsert salonunda çıxış edəcək, "Qızıl çubuğ"un sehrilə neçə-neçə könüllərdə bərqərar olacaq, pərəstişkar qazanacaq, ən əsası isə Azərbaycanımızı, onun professional dirijorluq sənətini nümayiş etdirəcəkdir.

Dövlət başçılarının rəsmi görüşləri dışında Azərbaycan dövlətinin atributları - milli bayrağımız və himnimiz beynəlxalq arenada idman yarışlarında, birdə musiqi müsabiqələrində qələbə qazanılarkən dalğalanır və dinlənilir.

Arzu edərdik ki, milli bayrağımızı dalğalandıracaq və himnimizi dünyanın qulaqlarında səsləndirəcək istedadlı gənclərimizin, Əyyub kimi sənətkarlarımızın və... milli qəhrəmanlarımızın sayı çox-çox olsun... Və Xəzərdən dünyaya açılan Azərbaycanımızın mədəni-mənəvi sınırları sonsuzlaradək uzansın, başı göylərə ucalsın, qürurla, iftixarla...

 

Respublika.- 2006.- 16 noyabr.- S. 5.