Mehdixanlı T.

Tamaşaçı məhəbbəti qazanan sənətkar

Teatrşünas, professor İlham Rəhimliyə məxsus fikirdir: "Yaşar Nuri səhnədə tərəf-müqabilləri ilə çox səmimidir. Səsi, görünüşü ürəyəyatımlıdır. Onun səmimiyyəti ifa etdiyi səhnə obrazını tamaşa anlamından çıxarır, seyrçinin həmsöhbəti, həmdərdi və yaxud mübahisə yoldaşı edir..." Yaşar yaratdığı hər bir obrazın xarakterini, psixologiyasını, arzu-amalını dərindən öyrənir, cana gətirir, ona nəfəs verir. O, Akademik Milli Dram Teatrında 32 il ərzində 50, kino-filmlərdə 20, televiziya tamaşalarında 21 obraz yaradıb. "Mozalan" satirik-kino jurnalının 20 sayında çəkilib. Bu rəqəmlər ilk anda adi görünə bilər. Əslində isə aktyor həmin obrazların hər birinin baxımlı, yaddaqalımlı olması üçün cəfalara qatlaşıb. Əvəzində populyarlıq, tamaşaçı məhəbbəti, alqışı qazanıb, seçdiyi sənətin zirvəsinə ucalıb.
Yaşar 55 il əvvəl Bakıda dünyaya göz açıb. 173 saylı orta məktəbdə oxuyarkən atası Məmmədsadığın işlədiyi Musiqili Komediya Teatrında dramaturq Məhərrəm Əlizadənin və bəstəkar Ağası Məşədibəyovun "Toy kimindir?" tamaşasında Qoşunun oğlu Tapdıq rolunda səhnəyə çıxıb. İlk ifası çoxlarının xoşuna gəlib. Sonralar Dövlət Televiziyasının "Yelkən" verilişində fəal iştirak edib. Şagird - aktyor kimi məşhurlaşıb. Müxtəlif dram dərnəklərinə gedib. 1965-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun dram və kino aktyorluğu fakültəsinə daxil olub. Kurs rəhbərləri, məşhur səhnə xadimləri Rza Təhmasib və Əliheydər Ələkbərovdan könül açdığı sənətin incəliklərini öyrənib.
Ali təhsilini başa vuran ili Yaşarı hərbi xidmətə aparıblar. Ordudan tərxis olunandan sonra onu İncəsənət İnstitutunun Tədris Teatrına qəbul ediblər. Orada İ.Əfəndiyevin "Sən həmişə mənimləsən" (Fərəcov), J.Molyerin "Skapenin kələkləri" (Jeront), C.Cabbarlının "Aydın" (Mirzə Cavad) tamaşalarında səhnəyə çıxıb.
1974-cü il dekabr ayının 1-i Yaşar Nurinin yaddaşına həmişəlik yazılıb. Məhz həmin tarixdə onu Akademik Milli Dram Teatrına işə qəbul ediblər. Özü bu barədə deyir: "Evimiz teatrın binasından bir-iki tin aralı idi. Hər dəfə o tərəfə baxanda könlümdən niskilli, həsrətli istək keçərdi: "Axı mən niyə orada işləməyim?" Tez-tez teatrda tələbə dostlarımla, həmkarlarımla görüşər, tamaşalara baxardım. Bir gün teatrın baş rejissoru, mərhum Tofiq Kazımov mənə dedi. "Səni burada işə qəbul edirik. Ancaq bir şərtlə, gərək etimadı doğruldasan". Sevincim yerə-göyə sığmırdı. Tofiq müəllimin ciddi xəbərdarlığı yadıma düşəndə isə diksinirdim. Oynayacağım rolların sözlərini sadəcə olaraq əzbərləmirdim, mənasını, məntiqini başa düşməyə, tamaşaçılara yüksək səviyyədə çatdırmağa çalışırdım".
Yaşarın Dram Teatrında ilk çıxışı Aleksandr Vampilovun "Övlad" pyesindəki Silva obrazı olub. Tamaşanın quruluşçu rejissoru da rəhmətlik Tofiq Kazımov idi. Onun ifa bacarığı əksər seyrçilər kimi rejissorun da xoşuna gəlir. O, gənc aktyoru təbrik edir, ona uğurlar arzulayır.
Y.Nurinin təbiətində komik, gülüş yaradan cəhətlə yanaşı, ciddilik də var. Bir-birinə əks olan xarakterik xüsusiyyətləri o, səhnədə məharətlə birləşdirməyi bacarır. Yaratdığı obrazın psixologiyasına uyğun elə sifət mimikalarından, göz ifadələrindən, davranış, jest elementlərindən ustalıqla istifadə edir ki, rejissor mizanı ilə yanaşı, onun fərdi oyun keyfiyyətləri də üzə çıxır. Tamaşaçı onun ifa qabiliyyətinə heyran olur, eyni zamanda düşünür.
İllər keçməsinə baxmayaraq aktyorun M.İbrahimovun "Kəndçi qızı" (Alışov), C.Məmmədquluzadənin "Ölülər" (Məşədi Oruc), S.Vurğunun "Vaqif" (Kürd Musa), C.Cabbarlının "Sevil" (Əbdüləli bəy), Ə. Əylislinin "Quşu uçan budaqlar" (Qasım), B.Vahabzadənin "Fəryad" (Rəhman), R.İbrahimovun "Biganələr oteli" (Milan) və başqa səhnə əsərlərində oynadığı rollar maraqla qarşılanıb. Onun xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığına, xüsusən dramaturgiyasına böyük məhəbbəti var. O, "Bağlardan gələn səslər"də Pərviz, "Billur saray" da Bayandur, "Bizim qəribə taleyimiz"də Davud obrazlarını böyük məhəbbətlə yaradıb. Mərhum İlyas müəllimin təxminən otuz il əvvəl Dram Teatrında gənc aktyorun əlini sıxıb dediyi bu sözləri indi də xatırlayırıq: "Sağ ol oğlum, mən sənin oyunundan çox razı qaldım. Sənə daha artıq sənət sevgisi, uğurları arzulayıram". Yaşar Nuri Milli Dram Teatrında fəaliyyətə başlamasından 7 il keçmiş əməkdar artist, 8 il sonra isə xalq artisti fəxri adlara layiq görüldü.
Y.Nurinin komik və ciddi rolların mahir ifa qabiliyyətini ekran əsərlərində də görürük. Bu baxımdan rejissor Vaqif Mustafayevin çəkdiyi "Yaramaz" bədii, tammetrajlı filmdəki Maşallah rolu xarakterikdir. Məhz bu rolun əla ifasına görə o, Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. Ümumiyyətlə, Yaşarın çəkildiyi "Mozalan" satirik kino-jurnallarda da onun nöqsanlara, etibarsızlara, səhlənkarlara qarşı barışmaz mövqeyi yadda qalır.
Yaşar sənətə gəldiyi ilk vaxtdan Azərbaycan Dövlət Televizasyı ilə daim yaradıcılıq əlaqəsi saxlayır. "Qatarda" (müəllif İ.Məlikzadə, quruluşçu rejissor R.Həsənoğlu) və "Bağışla", "Səni axtarıram", "Səndən xəbərsiz" (müəllif A.Qəhrəmanov, quruluşçu rejissor T.Vəliyev) trilogiyasında oynadığı Dadaşov və Elçin rolları ilə daha artıq populyarlıq qazanmışdır...
Sevimli aktyorun bir müsbət cəhətini xüsusi qeyd etmək istərdik. O, səhnəyə çıxdığı gündən oynadığı rolun sözlərinə etinasız olmayıb. Müəllif fikrini, rejissor mizanını tam mənimsəyib. Tamaşaçılara çatdıracağı hər sözün qədrini bilib, onları öz fikiri kimi ürəkdən, inandırıcı səsləndirib. Onun bu istedadına bəzən mütəxəssislər də heyrətləniblər. O, heç vaxt hazırlıqsız studiyaya girməyib, mikrafon, kamera qarşısında dayanmayıb. Rejissorun, ssenari müəllifinin ideyalarını, fikirlərini asanlıqla mənimsəmə, dərk etmə qabiliyyəti var. Bu kimi cəhətinə görə də əməyi, xidmətləri daim qiymətləndirilib. İki dəfə "Qızıl Dərviş" mükafatı laureatı olub. O, rəqs nömrələrinin, muğam və ya estrada, aşıq havaları üzərində qurulan satirik, dramatik, psixoloji, komik, qrotekskli, karnaval estetikasına uyğun obrazların ifasına qətiyyətlə girişir. Həssas musiqi duyumu, səsinin şirinliyi, onun aktyorluq fəaliyyətində şöhrətli olmasına imkanlar yaradır.


Yaşar Nuri nikbin, həyatsevər, zəhmətkeş, başlıcası isə seyrçilərin qədərsiz istəyini, rəğbətini qazanmış, onların arzuladıqları, sevdikləri, hər bir ifasına həvəslə baxdıqları sənətçidir. İstedadlı aktyorun bu gün 55 yaşı tamam olur. Ona uzun ömür, cansağlığı, daha artıq sənət uğurları arzulayırıq!

Azərbaycan.- 2006.- 3 sentyabr.- S. 5.