Məhərrəmova T.

Naxışı gətirməyən yubilyar

Səhnəmizin Qartalının 60 yaşı qeyd olundu

Bizdə yubiley gecələrinin ənənəvi qaydaları mövcuddur: səhnənin bir küncündə səbəbkar üçün bir qədər hündürdə hazırlanmış və gül-çiçəklə əhatələnən taxt-tac, yubilyara verilən hədiyyələrin və az qala zərfdəki pulun məbləğinin nümayişi, standart təbriklər, "nə məqsədə vermisinizsə, Allah qəbul eləsin" sözləri və s. və i.a. Novruz Qartalın yubileyinə həsr edilən tədbir də bu çərçivədən kənara çıxmadı.

Ancaq yubiley gecəsi sadəliyi və səmimiliyi ilə, ən əsası, yubilyara sevgi hiss olunması baxımından yadda qaldı. Gecənin bəzi məziyyətlərinə toxunmazdan öncə qeyd edək ki, aktyorun 60, sənət fəaliyyətinin 40 illiyinə həsr olunan tədbirdə yubilyarı təbrik etmək bilavasitə vəzifələri olan təşkilatların nümayəndələri gözə dəymədi. Heç şübhəsiz, 40 il bu səhnədə can qoyan, insafən yaxşı rollar oynayan və tamaşaçı məhəbbəti qazanan aktyor bu diqqətə və hörmətə layiq idi. Aktyoru sevən, sənətinin vurğunu olan dəvətlilərin hamısı gəlib zalı ağzınacan doldursalar da, nə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, nə də Teatr Xadimləri İttifaqının bir nümayəndəsi gecədə iştirak edirdi. Baxmayaraq ki, gecənin təşəbbüskarı elə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin özü idi. Vəzifələrini quruca bir fəxri fərman və təbrik göndərməklə bitmiş hesab edən bu səlahiyyətlilərin hətta keçirilən yubileylərdə ayrı-seçkilik salmaları adama bir qədər qəribə gəlir. Nə mənada? Əvvəla, N.Qartal nə az-nə azacıq, canını 40 il bu səhnəyə fəda edib. İkincisi, 60 yaş aktyor üçün az vaxt deyil. Əgər səhnə fəaliyyətinin 10-15 və ya yaşının 30-40 illiyini qeyd edən bir "növcavanın" yubileyi keçirilsəydi, bəlkə də ona barmaqarası baxmaq olardı. Novruz Qartalın yubileyinə belə diqqətsiz yanaşmaq isə ən azı insafdan deyil. Bir də əgər Əbülfəs Qarayev "mənimçün fəxri adı olan aktyorla fəxri ad almayan aktyor birdir" - deyirsə, ancaq gecəyə nazirliyin heç bir nümayəndəsi qatılmırsa, bu laqeydlikdə uzun illər səhnədə can qoyan Novruz Qartalın həm də fəxri adının olmaması rol oynamırmı? Məgər tədbirin səhəri günü nazirlik tərəfindən yubileyi ilə əlaqədar ona çatacaq pulu almaqdan ötrü özü ora yollanan aktyor üçün maddiyyat hər şey deməkdirmi? Əgər belə olsaydı, N.Qartal uzun illər az maaşla işləyib bu sənətdə can qoymazdı. Aktyor iki il bundan qabaq qəzetimizə müsahibəsində dövlət tərəfindən zəhmətinə qiymət verilməməsindən nəinki şikayətlənmiş, hətta özünü "ada həsrət qalmış" da adlandırmışdı: "Bunda naxışım gətirməyib. Ancaq xalq məni Əməkdar artist kimi qəbul edir. Televiziyalarda, qəzetlərdə təqdim olunanda həmişə bu fəxri adla təqdim edirlər. Yaltaqlıq eləməmişəm, qapı döyməmişəm. Bu böyüklükdə sənət ocağının truppa rəhbəriyəm. Teatrın repertuarındakı bütün tamaşalarda oynayıram. 40 dərəcə temperaturum olanda da səhnəyə çıxıram, sağlam olanda da. Özü də heç bir tamaşada dublyorum yoxdur. Şikayət eləmirəm, sənətkarın adı ola da bilər, olmaya da, mükafat ala da bilər, almaya da. Sənətkar gərək bunu ürəyinə salmasın. Allah sənətsevərləri yaşadacaq. Fəxri adım olmasa da, xalqım mənə Qartal ləqəbi verdi. İndi mənə "səhnəmizin Qartalı" deyirlər. Xalqın mənə verdiyi qiymətdən razıyam". Neyləsin? Yaşının bu sinnində hara getsin? Ona görə də taleyilə barışaraq başını aşağı salıb işini görür. Sənətinə bağlı aktyorların gedəcək yerlərinin olmamasını da yaxşı bilir: "Onlar hara gedə bilər ki? Bəzən aktyorlar müxtəlif yeni açılan teatrlara, şirkətlərə gedirlər, onunla da məhv olurlar".

Nə isə... bu laqeydliyin və diqqətsizliyin cavabını mədəniyət və incəsənətimizin səlahiyyətlilərinin ixtiyarına buraxaq, yubiley əhval-ruhiyyəsindən uzaq düşməyək.

60 yaşı tamam olan 25 yaşlı aktyor

"Ömür yaşanılmış illər deyil. Sənət adamlarının xalq üçün yaşanılan illəri daha maraqlı, daha yaddaqalan olur. Novruz Qartalın 60 yaşı inandırıcı deyil. Yəqin ağsaqqallığa həvəsli olduğu üçün o, yaşını çoxaldıb. Novruz Qartal 60 yaşı tamam olan 25 yaşlı aktyordur. Onun sənət yanğısını nəzərə alsaq, 25 yaşı tamam oldu" - deyə tədbirin aparıcıları yubilyarın 60 yaşının işığına yığışan qonaqları salamladılar. Sonra Novruz Qartalın sənətə bağlı ömrünün illəri, ayları vərəqləndi: "1966-cı ildə Teatr İnstitutunun aktyorluq şöbəsinə qəbul olan aktyor bir il sonra maddi durumu ilə əlaqədar Şəmsi Bədəlbəylinin köməyi ilə "Muskomediya"ya gözətçi kimi işə qəbul olunub. Bir müddətdən sonra görkəmli bəstəkar Süleyman Ələsgərovun köməyi ilə reyissor assistenti, daha sonra xor artisti işləyib. Get-gedə ona kiçik rollar tapşırılıb. Hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra Şəmsi müəllim onu yenidən teatra dəvət edib. O vaxtdan da ömrünü-gününü bu sənət ocağına bağlayıb. S.Ələsgərov, N.Şərifov, Ş.Bədəlbəyli kimi reyissorlara, Nəsibə Zeynalova, Lütfəli Abdullayev, Hacıbaba Bağırov, Səyavuş Aslan kimi aktyorlara minnətdar olub. Sənət fədaisi olmağı onlardan öyrənib. Hər bir çətinliyə dözüb. Teatrı ikinci evi bilib. Bu illər ərzində 100-dən artıq rolun əvəzsiz ifaçısına çevrilib. "Toy kimindir"də Qoşun, "Nənəmin şahlıq quşu"nda Qədim Qədimoviç, "Boşanaq, evlənərik"də İkram, "Hicran" da Baləmi, "Hərənin öz ulduzu"nda Kələntər dayı, "Məhəbbət oyununda Daşdəmirov, "Bankir adaxlı"da dilənçilər padşahı və s. kimi rəngarəng obrazlar qalareyası yaradıb. heç vaxt, hətta haqsız incidildiyi vaxtlarda da "Kaş ki, bu sənətə gəlməzdim" deyə öz-özünü məzzəmətləməyib. Sənətinə olan məhəbbəti ona bütün inciklikləri və haqsızlıqları unutdurub.

İndi də Novruz Qartal bu böyüklükdə sənət ocağının truppa rəhbəridir. Həmçinin teatrın repertuarındakı bütün tamaşalarda oynayır.

"Novruz Qartal ömrünü 40 il bu səhnəyə fanatikcəsinə həsr edib. Bu müqəddəs səhnədə korifey sənətkarlarla çalışıb, xalqın məhəbbətini qazanıb" - deyə teatrın rəhbəri Elxan Ocaqov 17 il birgə çalışdıqları aktyoru yalnız yaxşı mənada tanıdığını söylədi.

Teatrın baş reyissoru Yusif Əkbərov isə gənclik illərindən ömrünü sənətə həsr edən Novruz Qartalı sənətə bağlı sənətkar adlandırdı: "Bu səhnədə görkəmli sənətkarlarla çalışan Novruz Qartal onlardan topladığı təcrübəni həvəslə gənclərə öyrədir".

Opera və Balet Teatrının baş reyissoru Hafis Quliyev "Siz ömrünüzün müdrik yaşındasınız. İncəsənətə səmərəli xidmət etmisiniz. Sizə bundan sonra da həmişə Qartal kimi zirvələrdə uçmağı arzulayıram" - deyə arzularını dilə gətirdi.

Teatrın aktyoru Elçin Həmidov 30 ildən artıq bu səhnədə olmasına görə özünü Novruz Qartala minnətdar bildi: "Səhnədə olduğum bu illər ərzində heç vaxt bu qədər həyəcanlı olmamışam. O, 1974-cü ildə məni bu teatra işə düzəldib. Əvvəlcə işıqçı, sonra xorda işləmişəm. Çətin anlarımda Novruz həmişə mənə kömək edib".

Yubilyarı təbrikə gələnlər arasında Gənc Tamaşaçılar Teatrı, Kukla Teatrı, "Metropoliten"in rəisi Tağı Əhmədov da vardı. Gecənin nəğməli qonaqları Xalq artisti Azər Zeynalov, Əməkdar artist Xanım Qafarova, müğənnilərdən Yaqut Babayeva, Vaqif Şıxaliyev mahnı çələnglərini gecəyə ərməğan etdilər. Aktyoru müxtəlif tamaşalardan səhnələrlə, parodiyalarla, rəqslərlə cani-dildən təbrik edənlər isə, heç şübhəsiz, doğma kollektivi idi. Onların bu yubileyə ürəklə hazırlaşdıqları hiss olunurdu. Ən maraqlısı bu idi ki, yubilyar özü də "taxt-tac"ından düşüb onlara qoşuldu. Oxudu, oynadı...

Hamı aktyora 100 illiyini bu səhnədə qarşılamağı arzuladı. Novruz müəllim "Gülüş səninləsə, 100 il yaşarsan" tamaşası ilə Qartal ləqəbini qazanıb. Biz də ona heç olmasa 100 yaşında fəxri ad almasını arzulayırıq!

P.S. "Hərənin öz ulduzu" tamaşasına yəqin ki, çoxlarınız baxmısınız. Tamaşanın qəhrəmanı, veteran Kələntər kişinin - Novruz Qartalın tez-tez "orden, medal verəcəklərmi?" - deməsi ada həsrət qalmış aktyorun dolayısıyla yuxarılara ismarıcı deyilmi? Novruz Qartal yubileyində həmin səhnəni bir də oynadı.

Kaspi.-2007.-27 aprel.-S.16.