Qaliboğlu E.

Sirat körpüsü

Film beş dostun faciəli həyatından bəhs edir

Aprelin 25-26-da Akademik Opera və Balet Teatrında ilk dəfə nümayiş olunan "Sirat körpüsü" tammetrajlı filminə baxmağa xeyli tamaşaçı gəlmişdi. Adətən hər sahədə ilk dəfə təqdim olunana maraq çox olur. Azərbaycan tamaşaçısı da əsasən kinoteatrlara nə isə yeni maraq kəsb edən filmə baxmağa gedir. Amma görəsən, həmin "yeni" tamaşaçıya hansı səviyyədə təqdim edilir?

Filmdə uşaqlığı yetimlər evində keçmiş atılmışların gənclik dövrlərində başlarına gələn fəlakətlərdən bəhs edilir. Əvvəlcə tamaşaçılara filmin mayasını özündə ifadə edən klip təqdim edildi. Klipdəki estrada ifaçıları canlı səhnədə də eynən, amma siluetsayağı çıxış etdilər. Müstəqil politoloq Oqtay Sadıqzadə filmin adının rəmzi seçildiyini bildirdi: "Filmdə acınacaqlı uşaqlıq dövrünü yaşamış gənclərin faciəsi təsvir edilib". O, filmə ciddi sənətkarlıq tələblərilə yanaşmamağı xahiş etdi, bunu rejissorun gənc, eyni zamanda da sənətinə vurğun olması ilə izah etdi. Kinemattoqrafçılar İttifaqının katibi, əməkdar incəsənət xadimi Şamil Nəcəfzadə filmdə gerçəkliyin ab-havasının olduğunu bildirdi: "Samir filmdə maraqlı, təbii uzlaşmalar tapa bilib". Jurnalist İlqar Fəhmi çəkilişlərin çox çətin keçdiyini dedi: "Mən onda gördüm ki, film çəkmək necə çətindir".

Filmin quruluşçu rejissoru Samir Kərimoğludur. Rollarda Rövşən Ağayev, Dilarə Kazımova, Aqşin Fateh, Elşən Xəzər

Nailə Zeynalova, Nicat Kazımov və başqaları çəkiliblər.

Əvvəla, onu deyək ki, müddəti 2 saat olan filmin heç olmasa, bir az yığcamlaşdırılması mümkün idi. Adətən bugünkü tamaşaçı daha çox qısalığa meyl edir. Dünya kinosunun ən son yeniliklərini belə qarabaqara izləyən Azərbaycan tamaşaçısını bu gün nə iləsə heyrətə gətirmək bir yana qalsın, hətta maraqlandırmaq belə çətin işdir.

Beş dostun acınacaqlı taleyi mövzusunda hadisələrin cərəyan etdiyi film dostlardan birinin həbsxanadan çıxmasının təsviri ilə başlayır. Onun həbsxana yoldaşına inanması ucbatından 14 min dollar pulu ödəməyə vaxt götürməsi dostları üçün ən böyük qayğıdır. O, həbsxanadan çıxanda da qayğılıdır: dostlarından biri oğurluqdan başqa çıxış yolunun olmadığını deyir. Dostların varlı-imkanlı Əfrasiyabın evindən seyfi oğurlamasıyla hadisələr gərginləşməyə doğru gedir.

Filmə baxdıqdan sonra tamaşaçıda belə təəssürat yaranır ki, bu dostların dünyaları yoxdur. Ata-ana mehrindən məhrum gənclər çaşqındırlar. Nə qədər hisslərini gizlətsələr də, yetimlik duyğusu, varlı-yoxsul həyatının bütün təzadlarıyla göründüyü cəmiyyətdə kasıb yaşamaq onları çox zaman bezdirir. Bütövlükdə cəmiyyətə qarşı dura bilmək, ruhunun gücüylə onu yenmək qüdrəti, hünəri isə bu dostlarda yoxdur. Bu səbəbdən də onların faciəviliyi qaçılmazdır. Əfrasiyabın təsadüfən seyfə qoyduğu 10 kq əmanət "ağı" - narkotik maddəni tapmaq üçün Qara Ziyada müraciət etməsi, Zemanın dostların arasına soxulması, lap xarici filmlərdəki kimi bolluca ölüm səhnələrinin təsvir olunması sonda dostların fəlakəti ilə başa çatır.

Narkotik maddəni Qara Ziyada satıb əvəzində bir torba pulu alarkən köhnə düşmənləri Nizamın dəstəsilə gəlib çıxması süjeti bu mövzudakı xarici filmləri xatırladır. Filmdə Azərbaycan ruhunu axtarırsan, tapa bilmirsən. Estrada musiqiləri tez-tez bar həyatının fonunda səsləndirilir.

Filmin tərbiyəvi gücünün artırılması üçün təzadlı səhnələrin yaradılmasına ehtiyac vardı.

Narkomanlığa qurşanmış Cəbinin xəyallanarkən onun yuxusunun cizgi filmi sayağı ifadə edilməsi rejissorun bu məqamda tələsməsindən xəbər verir. Əksinə, bu məqam daha diqqətlə işlənilməli idi: çünki xəyalla bağlı səhnələrin təbiiliyi həmişə tamaşaçının yaddaşında xüsusi ilişib qalır. Bu mənada Azərbaycan və dünya kinosunda dediyimizlə bağlı uğurlu məqamlar az deyil.

Hardasa filmin ideyasından sezilən budur ki, dostlar şəraitin çətinliyindən çıxılmaz vəziyyətlərə düşürlər. Amma nə qədər dəhşətli məqamlar olsa da, bütün zamanlarda dəyişməz olaraq qalmaq olar. Dostların ən təmkinlisinin belə son anda oğurluq, "qana-qan" prinsipinə tabe olması onların sabitqədəm olmamasından xəbər verir. Uşaqlıqdan biri-birlərinə bağlı olan dostların ən çətin anda da sədaqətli olmaları xətti hər an qabardılır. Lakin onları böyük, qarşısıalınmaz insani ideallar yox, uzaqbaşı cəmiyyət səviyyəsində, ölçüsündə primitiv münasibətlər birləşdirir.

Bu səbəbdən də onların faciəviliyi tamaşaçını silkələmir; düzdür, belə mövzuda axtarışlar, gəncliyin düşdüyü girdabdan çıxış yolunun kinoda axtarılması yaxşı haldır, amma sonda yenə də aydınlığın olmaması filmin sadəcə, uğurlu alınmamasından xəbər verir.

Hər hansı bir filmin yüksək sənətkarlıq keyfiyyətlərinə malik olması ilk növbədə rejissorun qarşısına qoyduğu məqsədə nə dərəcədə yetməsi ilə ölçülür. Onillər boyunca bu mövzuda saysız filmlər çəkilib. Azərbaycan tamaşaçısı demək olar, hər gün mətbuatdan, telekanallardan tanış mövzunu canlı izləyir. Bu gün hər hansı filmin sadəcə, təsvir yox, nəticə aydınlığı ilə yaddaşlarda qalması zəruridir. İncəsənətin müxtəlif sahələri, xüsusən də kino bədiyyatın gücüylə zamanı, şəraiti aşır, insan xəyalının gerçəkliyini ifadə edir.

Xalq cəbhəsi.-2007.-27 aprel.-S.15.