Sevil

İndiki toyların əksəriyyəti diskotekanı xatırladır

Aygün Bayramova: “Sənətlə şounu qarışdırmaq olmaz”

“Mən 9 yaşımdan oxumağa başlamışam. Tacir Şahmalıyev, İlhamiz Paşayev, Bəhram və qardaşım Hüseyn ”Qarabağ bülbülləri”ndə oxuyurdu. Sonra 4 oğlandan ibarət qrupa məni də yazdılar. Qardaşım da bir müddət gitara, sonra nağara çaldı, hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra sənətin arxasınca getmədi. Mən isə “Qarabağ bülbülləri”ndən başlayaraq gəlib bu yerə çıxdım”. Opera və Balet teatrının solisti Aygün Bayramova özü haqqında öncə qısaca bunları dedi.

Onunla Opera və Balet Teatrında görüşdük. Müğənni hazırda ATV telekanalında yeni nümayiş olunan “Xalq ulduzu” mahnı müsabiqəsində münsiflər heyətinin üzvüdür. Elə söhbətimiz zamanı ilk olaraq bu müsabiqə barədə danışdıq. Aygün xanım dedi ki, “Xalq ulduzu” “Yeni ulduz”dan janr etibarilə ciddi fərqlənir. Onun sözlərinə görə, bu müsabiqə də xalq arasında tez bir zamanda populyarlaşıb. Münsiflər heyətinə səs hüququ verilməməsinə gəlincə, Aygün xanım bunları dedi:

- Bəli, münsiflər heyətinin səs vermək hüququ yoxdur. Amma sona qalan 4 nəfərdən birini yekdil qərarla müsabiqədə saxlamaq hüququmuz var. Jüridə fikir ayrılığı yaransa, bu seçim yenə də tamaşaçının ixtiyarına verilir.

- “Soy prodakşn”ın prezidenti Oqtay Əliyev deyir ki, SMS-li yarışmalar bizə okeanın o tayından transfer olunub. Sizcə, istedadlıların SMS-lə seçilməsi sənətə ziyan vurmur ki?

- SMS-lə müsabiqə keçirilməsi dövrün tələbidir, bu artıq bizdə də ənənəvi hal alıb. Xarici telekanallarda belə verilişləri müşahidə edirik, haradasa buna da maraq var. Şəxsən mən özüm müsabiqə yolu ilə bu sənətə gəlmişəm. Amma biz müsabiqələrdən SMS-lə keçməmişik, ustad sənətkarlar tərəfindən seçilmişik. Vaxtilə onlardan 6-7 nəfəri rayonlara göndərilərdi, onlar da istedadlı uşaqları seçib Bakıya gətirərdilər, burada həmin uşaqlar bir də ələnmə prosesindən keçirdilər, sonra isə yekun konserti olurdu. Yəqin SMS-li mahnı müsabiqələri də nə vaxtsa efirlərdən düşəcək.

- “Xalq ulduzu” səhnədə şounu aradan qaldıra biləcəkmi?

- Mənə elə gəlir ki, bu yarışma şou xarakteri daşımır. Sadəcə, bəzən yaxşı ifaçı müsabiqəni keçə bilmir. O da biz münsiflər heyətindən asılı deyil. Jüri öz seçimini edib xalqın ixtiyarına verib.

- Münsif üzvü kimi sizin fikrinizə qalsa, ifaçıları necə sıralayardız?

- Bir neçəsi var ki, artıq professional müğənni kimi oxuyur. Amma eləsi də var ki, 2-3 xalq, yaxud bəstəkar mahnısı bilir. Belələri ilə işləmək çox çətindir. Bu ifaçılar 5 gün ərzində mindən artıq iştirakçının içərisindən seçildi. Çox çətin bir mərhələ oldu. Ora yaşlı insanlar da gəlmişdi. Yaxşı olardı ki, burada yaş məhdudiyyəti qoyulaydı. Mənim böyüklərə çox hörmətim var. Efirdə də dedim ki, yaşlılara irad tutmaq mənə çətindir. Gərək hər kəs də öz yaşını, potensialını nəzərə alsın. Biz çalışdıq ki, obyektivlik olsun. Mən ən doğma adamımı da istedadı olmasa, seçmərəm.

- Bəzən münsiflər heyəti yarışma iştirakçısının ifasından çox geyiminə diqqət edirlər.

- “Xalq ulduzu”nda ifa əsas götürülür. Səhnə görünüşü, geyim, saç düzümü-filan sonrakı mərhələdir. Amma mahnı ilə geyim uyğun gəlməlidi. Elə iştirakçılar var ki, onların geyiminə, saç düzümünə irad tutmamaq mümkün deyil. Onlar səhnədə yeni addımlar atsalar da, gərək efir məsuliyyətini hiss etsinlər.

- “Xalq ulduzu”nda səhnə quruluşu müsabiqənin ruhuna uyğun  görünmür.

- Məncə, dekorasiya əsas deyil. Doğrudur, rəng seçiminin də müəyyən təsiri ola bilər. Amma hər halda səhnə tərtibatı bizim işimiz deyil.

- Hazırkı bəstəkar mahnıları ilə xalq mahnıları arasında əlaqə ya zəifdir, ya da tamamilə itib. Hər halda bir dinləyici kimi mən belə düşünürəm. Siz bu barədə nə fikirləşirsiz?

- İndi ömrü az olan bəstəkar mahnıları çoxdur. Həmin mahnıların ömrü ona görə az olur ki, nə xalq yaradıcılığına, nə də korifeylərimizin əsərlərinə istinad var. Mən ifaçılara da deyirəm ki, seçdiyiniz mahnılara məsuliyyətlə yanaşın, çünki onların hərəsi bir əsərdir. Cahangir Cahangirov, Emin Sabitoğlu, Tofiq Quliyev, Səid Rüstəmov, Oqtay Kazımov, Hacı Xanməmmədov... kimi bəstəkarların əksər mahnıları həmişəyaşardı. Mahnı kiməsə xatir, şou, madiyyat üçün yazılmamalıdı.

- Opera səhnəsində 7 Leylidən birisiz. Öz ardıcılınızı görürsüzmü?

- Mən səhnədə təzə deyiləm. 20 ilə yaxındır ki, peşəkar səhnədə çalışıram. Opera səhnəsinə haradasa 10 il əvvəl dəvət almışam, o vaxt konservatoriyanın tələbəsi idim, amma səhnəyə çıxmağın böyük məsuliyyətini hiss etdiyimdən əvvəl  tərəddüd edirdim. Amma artıq bütün çətinliklər geridə qalıb. Sentyabrda operadakı fəaliyyətimin 5 ili tamam olacaq. Səhnəmizin Rübabə Muradova, Zeynəb Xanlarova, Nəzakət Məmmədova kimi Leyliləri olub. Biz də bu səhnədə əbədi deyilik, təbii ki, davamçılarım var, amma ad çəkmək istəməzdim.

- Muğam ifaçıları son vaxtlar artıb. Kimləri bəyənirsiz?

- İfaçı bu gün həddən artıq çoxdur. Söhbət kəmiyyətdən yox, keyfiyyətdən gedir. Muğam müsabiqəsinin iştirakçıları Təyyar, Elnur, İlkin, Babək, Elşadın ifalarını xoşlayıram.  Təyyar operada artıq solist kimi çalışır. Elnurla, Elşad da operaya dəvət olunublar. Yəqin imkan yarandıqca digər müsabiqə iştirakçıları, o cümlədən qızlar da dəvət ediləcək. Bu gənclərin xüsusilə ədəb-ərkan gözləməsi məni qane edir.

- Təbliğat adı ilə bəzən muğamatın yox, ifaçının önə çıxarılması müşahidə olunur.

- Nəinki ifaçıların, heç muğamın təbliğinə də ehtiyac yoxdur. Bir ara muğam batıb gedirdi. Hazırda diqqət artıb, YUNESKO-nun xəttilə Heydər Əliyev Fondu tərəfindən muğam məktəbi tikilir, bütün bunlar təqdir olunmalıdır. Amma muğamı təbliğ adıyla özünü reklam edənlər də çoxalıb. Bu isə çox pis haldır. Elə ifaçılar var ki, muğam da ifa edir, xalq mahnısı da, amma bu o demək deyil ki, o, yaxşı oxuyur, əksinə, elələri var muğamı məhv edir.

- Muğamda yenilik deyirlər, bunu necə başa düşmək olar?

- Muğamda yenilik anlayışını mən də başa düşmürəm. Muğam klassikadı, olduğu kimi ifa olunmalıdır, ona nə yenilik etmək olar ki?! Hər ifaçının öz ifa tərzi, öz nəfəsilə boğaz vurması gözəl səslənirsə, buna yenilik demək olar. Məncə, müasirlik elə klassik irsimizə söykənməlidir. Tutaq ki, biri “Çahargah”ın, “Bəstə-nigar”ın ifasında gözəl boğaz vurdu. Dinlədikcə deyirəm ki, bu şirin xırdalıq dünyaya dəyər. Məndə çox muğam ifaçılarının diskləri, kasetləri var. Klassik ifaçıları dinlədikcə zövq alıram.

- Sənət adamları arasında ziddiyyət yaratmaq, qalmaqallarla gündəmdə qalmaq dəbdədir. Sizi dedi-qoduya salan yoxdur ki?!

- Məni dedi-qoduya salmaq mümkün deyil, çünki qalmaqallardan uzaq adamam. Reklama da ehtiyacım yoxdur. Sənətimlə məşğulam, 5 ildi Asəf Zeynallı adına kollecdə, 2 ildi Milli Koservatoriyada müəllim kimi fəaliyyət göstərirəm, xaricə qastrol səfərlərim də olur. İndi yaradıcılığı, ifaçılığı arxa plana keçirib, dava-dalaşla özünü reklam etdirənlər var. Sənətlə şounu, toyla səhnəni qarışdırmaq olmaz.

- İndi pul qazanmaq xatirinə alayarımçıq ifalar, özünüreklamla “toy tutmaq” ənənəsi də yaranıb.

- İndiki əksər toylar diskotekanı xatırladır. Mən özüm də toy şənliklərinə gedirəm, amma hamısına yox. Elə toylar var ki, orada adam dincəlir. Çox gənc yaşlarımda Bakı kəndlərində - Binədə, Nardaranda toylarda olmuşam. Xanəndələr - Yaqub Məmmədov, Hacıbaba Hüseynov, Arif Babayev, Ağaxan Abdullayev mənə nə qədər təsəlli versələr də, onların yanında muğam ifa etməyə çox sıxılardım.

- Tanınmışlardan kimin toyunda iştirak etmisiz?

- Çoxlarının. Prezidentin qızının da toyuna dəvət almışdım. Ağaxan müəllimlə balaca bir muğam ifa etdik. Sonra toy sahiblərinin sifarişilə “Dağlarda duman gözəldir” (həzin səslə ifa edir) mahnısını oxudum.

- Asudə vaxtınızda nə işlə məğul olursuz?

- Deyim ki, boş vaxtım olmur. Bəzən bir istirahət gününün həsrətində oluram. Günlərim qaç-qovla keçir. Amma bəzən bayramlarda 2-3 gün evdə qaldığım vaxtlar olub. Onda da iş üçün darıxıram. Evdə çox oturmağı xoşlamıram.

- Ailəlisiz?

- Yox, subayam. Bütün subaylara ailə nəsib olsun. İnşallah, mənim də ailəm olar.

- Mətbuatda maşınlı müğənnilərin adı dərc olundu. Deyəsən, sizin adınız yox idi. Maşın sürməyi bacarmırsız, yoxsa...

- Yox, bacarıram. Yaşayırıqsa, imkan daxilində şəraitimiz də olmalıdır. Burada qəbahət heç nə yoxdur. Amma evini, maşınını reklam etdirib gündəmə çıxmaq qəbahətdir.

- Son olaraq nə demək istərdiz?

- Mən canlı müsahibəni sevirəm. Bəzən qəzetlərdən zəng edib telefonla müsahibə istəyirlər. Buna razılaşmıram. Mətbuatda əsil sənət adamlarının, hər sahənin mütəxəssislərinin üzə çıxmasını arzu edirəm. Tez-tələsik, başdansovdu məqalələrin yox, samballı yazıların dərc olunması lazımdır. Qəzetinizə də uğurlar arzulayıram

Yeni Müsavat.-2007.-23 aprel.-S.12.