Məmmədova G.

Yaşım 150-ni keçir

Çox zaman duyğuların, yaşantıların reallıqdan xeyli uzaqlara ehtiyacı olur. Bzn bu duyğuların uzaqlara apardığı mqamları trafdakılarla deyil, kitablarla, yazılarla bölüşmk daha yaxşı olur. İnsanın yaşantıları, duyğuları bdii srlrd çox gözl tsvir olunur, reallıqlar dbiyyatımızda daha şirin v isti göstrilir. Bu cür hisslrin, duyğuların bir yoldaşı varsa, o da kitabdır. İbarli çıxsa da deyrdim ki, kitab el bir varlıqdır ki, onunla bdi yoldaşlıq etmk mümkündür. Bzn insan oxuduqları il hyatı sevir, bzn reallığa can atır, bzns romantik bir dünya qurur. Bütün bu hallarda kitab ona sirdaş ola bilir. Kitabla bağlı gldiyim nticlrin mütali etdiyim romantik dbiyyata olan marağımla daha çox bağlılılğı var. Çox vaxt zamansız, mkansız Vaqif almindn, yaşıl adada rahatlıq tapan Smdoğlu hisslrindn özlrini toxdadanlar kitaba bel bağlayırlar. İndi kitab almaq problem deyil. Tki pulun olsun. Kitab mağazalarında, satış obyektlrind n qdr istsn kitab ld ed bilrsn. Bir vaxtlar kitab hvskarları Kafkanın, Folknerin, Markesin srlrini piştaxta altından alırdı. Htta hmin oxucular bu cür kitablar üçün artıqlaması il vsait ödmy d hazır idilr. Bs indi görsn istdiyimiz kitabları satışdan deyil, Milli Dövlt kitabxanasından ld ed bilirikmi? Tlb ikn tdris vsaitlrinin bir çoxunu ld etmk üçün bu ünvana üz tutardım. Onu deyim ki, istdiyim tdris vsaitinin ksriyytindn burada yararlana bilirdim. V vaxtımın kitabxanada keçn hisssindn zövq alırdım. İndi d buraya glnlr, kitabxana fondundan yararlanıb öz bilik v dünyagörüşlrini artıranlar mn deyrdimki az deyil. Yaxşıdır ki, hatmizd olanlar elektronlaşıb, bir vaxtlar kompüter sri dediyimiz dövrü indi yaşayırıq. 100-150 yaşı olan kitabların da elektron kataloqlar vasitsil oxucuların istifadsin verilmsi, dediyim zamanın inkişaf v irlilyişil bağlıdır. Milli Dövlt kitabxanasında 20 min nfr elektron kitabxananın kataloqundan istifad edir. Xaricd bu faliyyt növün maraq göstrnlrin sayı daha çoxdur. Özümüzünkülr d bu faliyyt növün laqeyd yanaşmırlar. Oxuduğumuz hr bir kitab yeniliyin başlanğıcıdır. Milli saxlancımızdakı kitabın sonuncusunun sayı artıq 4 milyon 645 min nüsxdir. Respublikamızda nşr olan kitablar milli saxlancımızdan beynlxalq alm d çıxa bilir. Bu cür beynlxalq kitab mübadilsi n az, n çox dünyanın 53 ölksi il aparılır. Amma kitabxana fondunun znginlşmsi üçün kifayt etmyn çox mtlblr var. Bir sıra dbiyyat var ki, onlar nşriyyatlar v mülliflr trfindn kitabxanaya verilmir. Halbuki nşr olunan hr bir kitab Mrkzi kitabxanada hm qoruna, hm d istifad oluna bilr. Milli kitabxananın direktoru Krim Tahirovla söhbtimiz zamanı bildirdi ki, kitabxana fondunun znginlşmsi üçün ayrılan vsait vvlki vaxtla müqayisd 2 df artıb. Mdniyyt v Turizm Nazirliyi d bu yönümd işlr görür. Amma ayrılan vsait nşr olunan kitabların hr birinin kitabxanaya verilmsi üçün stimul deyil. Tkc vsaitin ayrılması söylniln mslnin hllini gerçklşdir bilmir. Krim Tahirov onu da dedi ki, bir d görürsn, grksiz, mzmunsuz kitabdan bir neç nüsx kitabxanaya verilir. Halbuki hmin dbiyyatın yerin daha grkli nşrlr kitabxanada olmalı, oxucuların istifadsin verilmlidir. Bu is hm nşriyyatlar, hm d mülliflr trfindn kitabxanaya tqdim olunmalıdır. Krim müllim kitabxana haqqında qanunun 15-ci maddsini d nzr çatdırıb dedi ki, gr bu madd pozularsa, biz mhkmy müracit ed bilrik. Amma çox vaxt buna getmirik. Əvvllr faliyyt göstrn Mtbuat v İnformasiya Nazirliyi bir çox hallarda nşriyyatları kitabxanaya dbiyyat vermy mcbur ely bilirdi. Amma bu nazirlik lğv olunandan sonra kitab nşrind bir hrc-mrclik yarandı - deyn Krim Tahirov onu da bildirdi ki, gr nşr olunan kitabın n azı bir nüsxsi kitabxanaya verilmsydi, nazirlik hmin nşrin satışına da icaz vermzdi. Bu gün Mtbuat v İnformasiya Nazirliyi olmasa da, Mdniyyt v Turizm Nazirliyind kitabxana sektoru var ki, hal-hazırda hmin sektor qeyd eldiyimiz msllrin hllinin gerçklşdirmk iqtidarındadır. Biz mövzumuzla bağlı nazirliyin kitabxana sektorunun müdiri Ltif Mmmdova il söhbt etdik. Ltif xanım dedi ki, bu gün istr dövlt, istrs d qeyri-dövlt nşriyyatları olsun, nşr etdiklri dbiyyatın hr birindn 4 nüsxni Milli kitabxanaya vermlidir. Bu yönümdn bizim dövlt nşriyyatları il problemimiz olmasa da, özl nşriyyatlarla bağlı bu probelmi hl d yaşayırıq. Kitabxana fondunun znginlşmsi mslsi bu gün aktualdır, - deyn Ltif xanım, Vergilr Nazirliyi il birg bu mslni hll etmyin lazım olduğunu bildirdi. Bu gün hr bir sahd prioritet msl olduğu kimi, Milli kitabxananın da prioriteti fondunun dbiyyatla, dövrü mtbutla znginlşmsidir. Əgr kitabxananın fondu lazımi dbiyyatla tmin olunmayıbsa, hmin kitabxana oxucunu istdiyi kitabla tmin ed bilmirs, o zaman hmin ünvan oxucu üçün kitabxana hesab edilmy bilr. Düşünürm ki, kitabxana fondu mcbur etmlrl v yaxud vvld qeyd etdiyim kimi lazımsız kitabların yerli-yersiz tqdimetmlri il deyil, istyrkdn, qorunmağa v istifady grkliyi düşünülrkdn kitabxana fonduna verilmldir. Bu gün tkc Milli Dövlt kitabxanasında deyil, digr kitabxanalarda da lifba v mzmun problemi var. Neç onilliklrin nşrini hm mzmununa, hm d lifbasına gör dyişdirmk v yenilşdirmk o qdr d asan deyil. Amma fikirlşnd ki, bir srd dörd df lifbamız dyişib, o zaman narahat olmağına dymz. Qısası fikirlşib işlmk lazımdır, hm yeni qrafika üçün, hm d mzmun. Ən sası is odur ki, kitabla ünsiyytimizi hmiş davam etdirk, istr elektron kitabxana, istrs d dd-baba yolu il, frqi yoxdur. Amma mnim fikrimc kitabla ünsiyytin bir başqa istisi, bir başqa duyğusu var.

Ədalət.-2007.-20 aprel.-S.6.