Xəlilzadə F.
Akademik Milli Dram
Teatrı özünün 135-ci mövsümündə
hazırladığı bir sıra yeni səhnə
əsərləri ilə tamaşaçı yaddaşında
qalmağa müvəffəq oldu. Bəllidir ki, bu teatrın
yaradıcı kollektivi arasında çox müqtədir
aktyorlarla yanaşı, görkəmli rejissor, rəssam və
bəstəkarlar da çalışırlar. Onların birgə
əməyi nəticəsində 2007-ci ildə təkcə
Azərbaycan dramaturqlarının deyil, xarici ölkə
yazıçılarının, xüsusilə də
klassiklərin əsərləri tamaşaya qoyulmuş və
rəğbətlə qarşılanmışdır.
Amerika yazıçısı Artur Millerin
"Körpüdən mənzərə" adlı
əsəri (tərcümə Şaiq Sabiroğluya
məxsusdur) Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Akademik
Milli Dram Teatrı və ABŞ səfirliyinin birgə
layihəsi əsasında tamaşaya
hazırlanmışdır. İkihissəli yeni səhnə
əsərinin ilk tamaşası bu ilin oktyabrında oldu. Yeni
tamaşanın quruluşçu reşissoru, xalq artisti
Mərahim Fərzəlibəyov, quruluşçu
rəssamı Bredli Helm (ABŞ), bəstəkarı
Səyavuş Kərimidir.
Əsərin süjet xətti bir ailənin
qohum-əqrəbası ilə münasibəti zəminində
qurulsa da, burada əsas məsələ insan amili, onun psixoloji
düşəncələri, cəmiyyətdə,
ailədə yeri, şəxsi istəklərinə
görə ətrafa münasibəti, sədaqəti,
xəyanəti diqqət çəkir. İlk baxışda Eddi
Karbone (əməkdar artist Sabir Məmmədov) həssas,
ailə və qohumcanlı kimi təsir bağışlasa da,
aktyor bu surətin içindəki şeytan xislətini
çox böyük ustalıqla tamaşaçıya
çatdırmağa müvəffəq olmuşdur.
Valideynlərini erkən itirdiyindən Ketrin xalası Biatrisin
(xalq artisti Zemfira Nərimanova) və onun əri Eddi Karbonenin
himayəsinə sığınıb. Onlar Ketrinə doğma
balaları kimi qayğı göstərərək
şən, mehriban bir qız olmasına nail olublar.
Təəssüf ki, qız böyüdükcə,
gözəlləşdikcə Eddidə xüsusi
xudpəsəndlik, qısqanclıq baş qaldırır
və o, gəncin azad, müstəqil fikir
yürütməsinə, ən başlıcası,
sevməsinə, ərə getməsinə mane olmağa can
atır. Bunun da nəticəsində İtaliyadan onlara
pənah gətirmiş, ailələri üçün bir
parça çörək qazanmaq məcburiyyətində
olan Markoya (Rövşən Kərimduxt), Rodolfoya (Anar
Heybətov) qənim kəsilir. Hər iki gəncin (Rudolfla
Ketrinin) məhəbbətinə mane ola bilmədiyini
görəndə xəyanətə əl atır. Onların
həbs edilməsinə nail olur. Bununla da əsərin sonu
faciə ilə tamamlanır. Marko onun üstünə
bıçaqla hücum etmək istəyən Eddinin
qətlinə səbəb olur.
Eddi rolunun yaradıcısı Sabir Məmmədov bu obrazın
bütün daxili ziddiyyətlərini çox təbii
canlandıra bilmişdir. Təkcə sözləri,
hərəkətləri ilə deyil, baxışı,
müxtəlif jestləri, adicə siqaret çəkməyi
belə obrazın niyyətini tamaşaçıya
çatdırırdı. Bu mənfiliklə
müqayisədə Zemfira Nərimanovanın
yaratdığı Biatris qayğılı, kədərli
görünürdü. Əslində Biatris ərinin hansı
niyyətdə olduğunu gözəl duyurdu. Amma ərinə
sədaqəti onu məcbur edirdi ki, ailədə baş
verən münaqişəni, qeyri-adi olayı müsbət
məcraya yönəltsin. O, hər vəchlə
çalışırdı ki, Eddini düşdüyü
bataqlıqdan xilas etsin. Bu mənada Zemfira Nərimanova o
qədər təbii, maraqlı, təsirli obraz
yaratmışdı ki, tamaşaçı səhnədə
baş verənlərə biganə qala bilmirdi. Zemfira
xanımın dolmuş baxışları, həyəcanı
həddindən artıq sirayətedici idi. Zemfira Nərimanova
həmişəki kimi, yüksək artistizm nümayiş
etdirə bilirdi. Bu səbəbdən də Biatris surəti
qadınlıq, analıq qürurunun və
mərhəmətinin zirvəsinə ucala bilmişdi.
Ketrinin ifaçısı isə gənc aktrisa Məsmə
Aslanqızıdır. O öz rolunun şux və həm
də olduqca şən görünüşdə
təqdiminə can atırdı. Ümumiyyətlə, bu
gənc aktrisanın daxili potensialı güclüdür.
İstənilən obrazın duyğu və
düşüncələrini məharətlə açmağı
bacarır.
"Körpüdən mənzərə" əsəri
Amerika həyatından bəhs etsə də, oradakı
surətlərin duyğu və düşüncələri,
qayğıları bütün bəşər
üçün eynidir. Bəlkə də elə buna
görə yeni tamaşanın səhnə həlli uğurlu
alınmışdır. İstər rejissor işi, istərsə
də bədii tərtibat sadə və xoşagələndir.
Səhnədə baş verən hadisələrin
mahiyyətinə uyğun səslənən musiqi də
tamaşanın ideya və bədii cəhətdən
tamamlanmasına çox kömək edir. Həqiqətən
də bu əsər ilin uğurlu tamaşalarından sayıla
bilər. Bunu təkcə yaradıcı kollektivin böyük
məharətlə, ustalıqla çalışması
ilə deyil, həm də salondakı
tamaşaçıların alqışları ilə
müəyyən etmək mümkündür.
Təsəvvür edin, tamaşa sona çatıb. Bu
əsərdə bütün zəhməti olanlar
səhnəyə çıxaraq tamaşaçılar
qarşısında dəfələrlə baş
əyirdilər. Salonda isə kimsə yerindən
tərpənmək istəmirdi. Son illərdə birinci
dəfə idi ki, tamaşaçıların teatrdan getmək
istəmədikləri müşahidə olunurdu.
Azərbaycan.- 2007.- 27 dekabr.- S. 12.