Məhərrəmova T.

Mədəni nifaq

Aktrisa Şəfəq Əliyeva sənətkarlara fərqli diqqət göstərilməsinin bu cür xoşagəlməz nəticə ilə sonuclanmasından narahatdır

Gənc Tamaşaçılar Teatrı təmir dövrünü yaşayır. Təmirdə olan bütün teatrlarda olduğu kimi bu kollektivdə də bir süstlük, həvəssizlik hiss olunur. Düzdür, hazırda müvəqqəti olaraq Səttərxan adına Mədəniyyət Sarayında çalışan kollektivin üzvləri iş qrafikinə əməl edirlər. Yəni işə gedib-gəlir, səhnə tapanda repertuardakı köhnə tamaşaları təqdim edir, plana uyğun olaraq premyera da keçirirlər. Ancaq kollektivin cavanından tutmuş yaşlı nəsil nümayəndələrinə qədər hamı doğma teatr binasının təmirdən çıxacağı günü səbirsizliklə gözləyir. Deyirlər ki, onda işə yeni bir həvəslə başlayacaqlar.

Teatrın tanınmış aktrisası Şəfəq Əliyeva da həmişə yeni iş olanda danışmağa daha çox sözü olduğunu bildirir.

- Siz sonuncu dəfə Hüseynbala Mirələmovun "Yaddaş ağrısı" əsəri əsasında hazırlanan tamaşada baş rolda səhnəyə çıxmısınız. Bu tamaşadan sonra sizə yeni rol həvalə edilməyib?

- Demək olar ki, o vaxtdan bəri mənə yeni rol həvalə edilməyib. Köhnə repertuardakı rollarımla səhnəyə çıxıram. Neçə illərdir ki, teatrda rollar oynayıram. Ancaq aktrisa hər tamaşa və ya hər reyissorla söz deyə bilmir. Aktyor oyunu, reyissor işi, rəssam və musiqi tərtibatı - bütün komponentlər vəhdət təşkil etməlidir ki, uğur qazanasan. Ən əsası, aktyor üçün material olmalıdır. Bu rola qədər çoxdan idi ki, tamaşalarda əsas rollardan birini oynamırdım. Düzdür, əvvəllər baş rollarım olub. Sonrakı illərdə isə orta səviyyəli rollar oynayırdım.

- Bildiyimcə, görkəmli reyissor Ədil İsgəndərovun sonuncu tələbələrindənsiz. Həmin kursun sizə aşıladığı hansı keyfiyyətlərdir ki, bu gün onlardan yararlana bilirsiniz?

- İlk növbədə təcrübədir. Mən xoşbəxt tələbəyəm ki, Ədil İsgəndərov kimi böyük bir sənətkarın kursunu bitirmişəm. Onda artıq Ədil müəllim kinostudiyada da işləmirdi, teatrlarda da quruluş vermirdi. Ona görə özünü bütünlüklə bizim kursa həsr eləmişdi. O, dörd il sərasər dərsə gəldi. Boş buraxdığı bir dərs də olmadı. Ədil İsgəndərovun məktəbi Stanislavskinin məktəbidir. "Yaddaş ağrısı"nın ictimai baxışında kurs yoldaşım Səidə Quliyeva məni qucaqlayıb "Şəfəq, sən sübut elədin ki, Stanislavski məktəbi böyük məktəbdir" - deyə ürək sözlərini söylədi. Mən o təəssüratlardan çıxa bilmərəm. Mən heç vaxt Ana obrazını oynamamışdım. Oynadığım uşaq və müxtəlif heyvan obrazları idi. Bilirsiniz ki, bizim əsas işimiz gündüz tamaşalarıdır. Deyilənə görə, həmin tamaşa mənə çox böyük müvəffəqiyyət gətirib. Buna görə Bəhram Osmanova minnətdaram ki, mənə inanıb rol verdi.

- Sizcə aktrisanın istedadı mütləq ürəyincə olan bir tamaşada üzə çıxmalıdır?

- Bu, reyissordan və aktyorun özündən asılıdır. Obraz üçün material yoxdursa, orda nə isə demək çətindir. Misal üçün, ildə aktyor 1-2 tamaşa təhvil verir. Heç kəs gəlib demir ki, Şəfəq bu tamaşada pis idi. Ancaq özün hiss edirsən ki, bu, sıravi bir tamaşadır. "Yaddaş ağrısı" isə tamam başqa idi.

- Deyə bilərsinizmi, sıravi tamaşalar ömrünüzdən nə aparır?

- İllərimi aparır... Hərdən öz-özümə "Bu sənəti düzgün seçmişəmmi?"-deyə sual verirəm. Mən, ümumiyyətlə, ağlayan insan deyiləm, optimistəm. Ancaq hərdən sıravi tamaşalar məcbur edir ki, pessimizmə qapılım və sabahkı günümü gözləyim: olacaqmı, yoxsa yox. "Yaddaş ağrısı" isə məni özümə qaytardı. Mənə gecə-gündüz məşq etmək eneryisi bəxş elədi. Ancaq teatr təmirdə olduğu üçün müəyyən məhdudiyyətlər yaranıb.

- Belə demək olarmı ki, çalışdığınız teatr bu tamaşaya qədər Ədil İsgəndərov kimi bir sənətkarın kursunu bitirən tələbənin istedad və potensialını tam üzə çıxara bilməmişdi?

- Bu sözü mənə deyənlər olmuşdu. Bu tamaşadan sonra çox adam təəccüblənmişdi. Deyirlər ki, rolun yox, aktyorun böyük-kiçiyi olur. Ancaq elə deyil. Deməli, rolun böyük olmağı da aktyorun taleyində rol oynayır. Baş rolu oynamaq çox çətindir. Çünki o rolu həm yerə vura, həm də qaldıra bilərsən. Aktyoru yoxlamaq istəyirsənsə, ona baş rolu ver. Düzdür, teatr truppasında 60-dan artıq aktyor var. Hamısına baş rolu necə versinlər? Ona da razıyıq ki, heç olmasa, 5 ildən bir də olsa belə bir obraz versinlər.

- Uşaq tamaşalarında oynadıqdan sonra Azərbaycan üçün ağrılı bir problemdən bəhs edən belə bir tamaşada səhnəyə çıxmaq çoxmu çətin idi?

- Heç bir çətinliyi yoxdur. Çünki uşaq tamaşalarında əhval-ruhiyyəni uşaqlardan alır, özün də uşaqlaşırsan. Elə bil zalda oturan uşaqların yaşıdı olursan. Çalışırsan ki, səhnədə baş verənlər onlara aydın olsun. Ancaq böyüklər belə deyil. Onlar çox tələbkardırlar.

- Auditoriya sizi həmişə razı salırmı?

- Mən həmişə auditoriyadan razı qalıram. Stanislavski deyir ki, tamaşaçı ilə səhnə arasında dördüncü divar olmalıdır. İkinci premyerada məndə həmin dördüncü divarı qırmaq imkanı vardı. Zaldan replikaları eşidirdim. Birinci hissədə tələbələr gəlmişdi, onlar yerli-yersiz replikalar atırdılar. Mən əhəmiyyət vermirdim. Ancaq antraktdan sonra çox sevindim. Əgər cavanların xoşuna gəlmirdisə, niyə qaldılar? Hamısı çıxıb gedə bilərdi. Demək nəsə onları cəlb elədi. Vaqif İbrahimoğlunun bir cümləsi həmişə yadımdadır: zalda tamaşaya baxan 100 nəfərdən, antraktdan sonra 50 nəfər qalırsa - bax, odur bizim tamaşaçı.

- Tələbə olduğunuz illərdə Azərbaycan teatrı demək olar ki, intibah dövrünü yaşayırdı. Siz də onda sənətə böyük arzularla gəlmişdiniz. Nəyə nail oldunuz?

- Düzdür, arzularla gəlmişdim. Özümə hesabat verəndə görürəm ki, bu illər ərzində çox şeyə nail olmuşam. Tələbə vaxtı deyirdim ki, ailə quracağam - mənim ailəm, uşaqlarım olacaq, həm də teatrda işləyəcəyəm. Məgər bu qələbə deyil? Özünüz bilirsiniz ki, bizim sənətdə ailə qurmaq, övlad, nəvə sahibi olmaq çox çətindir. Bu xoşbəxtliyi Allah mənə nəsib edib. Mən çox yaxşı ana və nənəyəm. Hamıya da vaxt tapıram. Hərdənbir səhnədə sözümü də deyə bilirəm. Düzdür, tələbə vaxtı tamam başqa arzularım vardı. O arzular "Azdrama"nın səhnəsində yerinə yetə bilərdi. Gənc Tamaşaçılar Teatrının ampluası başqadır. Bu teatra görə arzularımın hamısı çin çıxıb. Hələ bundan sonra gözləyirəm... Məndə ikinci nəfəs açılıb. İndi mənim məşqlərdə evə tələsməmək üçün daha çox imkanım var. Çünki uşaqlarım - oğlum da, qızım da ailə sahibidir. İndi daha çox vaxtım var. Bir neçə yerdə işləyirəm. Dublyay redaksiyasında çalışıram, reklamlara çəkilirəm. Mən o yerlərə teatrı qorumaq üçün qaçıram. Çünki o işlər məni maddi cəhətdən teatr üçün saxlayır. Mən şikayət eləmirəm. Teatrdan uzaqlaşmamaq xətrinə 3-4 yerə qaçırıq. Teatrın maaşı çox azdır.

- Daha böyük arzularınızı gerçəkləşdirmək üçün niyə "Azdrama"nın səhnəsinə can atmadınız?

- Çünki mənim fakturam bura üçündür. Onu yaxşı bilirdim. Həm də həyat yoldaşım bu teatrda işləyirdi.

- Sizi daxilən hansı səpkili rollar cəlb edir?

- Dramatik rollar... Ancaq nədənsə məni bu teatrda komediya yanrında görmürlər. Mənsə özümü bu yanrda görürəm. Çünki həyatda yumor hissi çox yüksək olan insanam. Bunu mənə yaxınlarım da deyib ki, adam sənin yanında olanda bütün problemlərini unudur. Amma teatrda rollarım hamısı dramatik plandadır.

- İndi oynadığınız obrazlar qalereyasına nəzər salanda sonuncu tamaşanızdakı Fərqan rolunu birinci planda görürsünüz?

- Yox, onu heç vaxt birinci edə bilmərəm. Çünki ilk rolum "Sən neyçin yaşayırsan?" tamaşasında Leyla rolu olub. O tamaşanı da çox sevirəm. Deyə bilmərəm, bu axırıncıdır. Axırıncı olmasın!

- Səhnədə gənclik illəri ilə müqayisədə sizinçün dəyişən nədir?

- Onda təcrübəsiz idim. İndi daha çox cəsarətli olmuşam. Cəsarət özü də səhnədə böyük rol oynayır. Bunu illər keçə-keçə daha çox hiss edirsən.

- 25 ildən çox can qoyduğunuz səhnədə çatmaq istədiyiniz daha hansı arzular var?

- Yenə Qarabağ mövzusunda tamaşalarda oynamaq istərdim. Elə bil ki, insanlar get-gedə bu ağrını unudur. Biz də sözümüzü səhnədən deməliyik. Gücümüz ancaq buna çatır. Əgər zala gələn 400 adamın 250-sində o hissləri oyada bilsək, bu bizim qələbəmizdir. Ona görə indiki vaxtda hələ komediya ilə söz deyə bilmərəm. Komediya oynayanlarımız onsuz da çoxdur. Televiziya kanallarının hamısı şou-proqramlarıdır. Hərdən heç adamın gülməyi də gəlmir. Arzum yalnız uğurlu tamaşalar oynamaqdır. Çiçəklərlə dolu premyeralar olsun! Teatrların təmiri tezliklə başa çatsın. Bütün incəsənət adamları, xüsusən aktyorların maddi vəziyyətləri yaxşı olsun. Bu iş prosesimizə də böyük kömək olar. Bir qisim aktyorlara mükafatlar verilib, bir çoxu baxa-baxa qalıb. Elə bil aktyorlar arasında mədəni nifaq düşüb. Onların hamısına eyni maddi diqqət olsa, yaxşı olar.

Kaspi.- 2007.- 28 dekabr.- S. 16.