Əfəndiyev T.

Mədəniyyətimizin böyük himayədarı

Müstəqil Azərbaycanımızın qurucusu olan ümummilli lider Heydər Əliyevin əziz xatirəsi bu giin hər birimizin qəlbində yaşayır. Bu dahi şəxsiyyət Azərbaycana rəhbərlik etdiyi bütün dövrlərdə mədəniyyətimizin, milli-mənəvi dəyərlərimizin himayədarı olmuşdur. Heydər Əliyevin xalqımızın qocaman tarixini, dahi şəxsiyyətlərimizi qiymətləndirib üzə çıxarması istiqamətində göstərdiyi ardıcıl səylər misilsizdir və bunları unutmaq ən azı nankorluq olardı.

Ulu öndər hələ 1969-cu ildən başlayaraq hakimiyyətə gəldiyi dövrdən bu missiyanı həyata keçirməyə başlayıb. Respublikaya rəhbərliyə başladığı ilk günlərdən aydın oldu ki, onun simasında Azərbaycan xalqı əsl milli liderini tapmışdır. Respublikaya rəhbərlik etməyə başlamasından iki ay keçməmiş, 1969-cu ilin oktyabr ayının 10-da Bakıda görkəmli Azərbaycan dramaturqu Cəfər Cabbarlının anadan olmasının 70 illiyinə həsr edilmiş təntənəli yığıncaq keçirildi. Az sonra dahi ədibin yubileyi o zamankı SSRİ səviyyəsində, incəsənət nümayəndələrimizin böyük bir dəstəsinin iştirakı ilə Moskvada, İttifaqlar Evinin Sütunlu salonunda təşkil olundu. Bakının mərkəzində ölməz dramaturqun möhtəşəm abidəsi ucaldıldı. "Azərbaycanfilm" kinostudiyasının qarşısında dramaturqun büstü qoyuldu.

1974-cü ildə Azərbaycan teatrının 100 illik yubileyində Heydər Əliyevin çıxışı, onun Şərqdə ilk peşəkar teatrın inkişaf yolları, xalq kütlələrinə təsiri barədə söylədiklərini kim unudar! Az sonra Azərbaycan teatrının görkəmli nümayəndələrinə yüksək dövlət mükafatları verildi. Mehdi Məmmədov, İsmayıl Osmanlı, İsmayıl Dağıstanlı SSRİ xalq artisti fəxri adına layiq görüldülər.

1977-ci ildə görkəmli opera müğənnisi Şövkət Məmmədovanın 80 illik yubileyinin qeyd edilməsi, 1978-ci ildə Qara Qarayevin anadan olmasının 60 illiyi münasibəti ilə keçirilən təntənəli yığıncaq, 1980-ci ildə Hüseyn Cavidin 100 illiyinin qeyd olunması barədə qərarın qəbul edilməsi, elə həmin il Nizami Gəncəvinin 840 illik yubileyinin, Nəsrəddin Tusinin 780 illiyinin, Abdulla Şaiqin 100 illiyinin qeyd edilməsi şəxsən Heydər Əliyevin gərgin əməyinin, israrlı göstərişlərinin, o zamankı mərkəzi hökumət dairələrinin qarşısında qoyduğu daşdan keçən arqumentlərin sayəsində mümkün olmuşdu. Bunu yalnız Azərbaycanı sonsuz məhəbbətlə sevən, ona əsl övladlıq sədaqəti ilə xidmət edən Heydər Əliyev kimi dahi şəxsiyyət həyata keçirə bilirdi.

Bu dövrdə məhz onun qayğısı və himayədarlığı nəticəsində Azərbaycan ədəbiyyatında, musiqisində, teatr və kino sənətində yaradıcılıq baxımından, milli-mənəvi özünüdərk baxımından böyük inkişaf mərhələsi yaşandı. Respublikamızın onlarla rayonunda dövlət teatrları açıldı. Neçə-neçə böyük sənətkarlarımız o dövrün ən yüksək mükafatlarına layiq görüldülər. Məhz bu dövrdə bədii ədəbiyyatımızda, incəsənətimizdə və ictimai elmimizdə Azərbaycan xalqının möhtəşəm tarixi, demokratik və müstəqillik arzuları, imperiyaya qarşı etiraz notları özünə yer ala bildi. Beynəlxalq aləmdə Azərbaycan adlı respublika tanınmağa başladı.

Bütün bunlar ulu öndərimizin apardığı siyasətin ana xəttini təşkil edirdi. Onun respublikaya rəhbərlik etdiyi bütün dövrlərdə hər bir istedadlı sənət adamı daim ölkə başçısının qayğısını öz üzərində hiss edirdi. Bu böyük siyasətçi yaxşı bilirdi ki, böyük mənəvi dəyərləri, ədəbiyyatı, incəsənəti olmayan xalqın gələcək taleyi uğurlu ola bilməz.

Və ona görə də bu nəhəng şəxsiyyət öz siyasətinin başlıca istiqamətlərindən birini də bu sahəyə yönəltmişdi. 1982-ci ildə böyük şair və dramaturqumuz, sovet repressiyalarının qurbanı olmuş Hüseyn Cavidin nəşinin uzaq Sibirdən Azərbaycana gətirilməsinə nail olmasını isə, o zaman üçün əsl milli qəhrəmanlıq saymaq olar.

Heydər Əliyev Azərbaycan təhsilinə böyük diqqət yetirirdi. Ulu öndərimiz gözəl bilirdi ki, xalqımızın gələcək inkişafı, müstəqilliyinin dönməzliyi yetişməkdə olan gənclikdən çox asılıdır. Təsadüfı deyil ki, 70-ci illərdən başlayaraq hər il Azərbaycandan yüzlərlə gənc keçmiş SSRİ-nin elitar ali təhsil müəssisələrinə göndərilirdi və bu da sonradan öz gözəl bəhrəsini verməyə başladı. Biz bu gün bunu aydın hiss edirik. Bu dövrdə respublikamızda həyatın bütün sahələrini əhatə edən yeni ixtisaslar açılmışdır. Neçə-neçə yeni məktəblər yaradılmışdır.

Hələ o dövrdə Heydər Əliyev Azərbaycanın gələcək müstəqilliyini görüb hiss edirdi. Və bilirdi ki, müstəqil respublikanın güclü hərbi qüvvələri olmalıdır. Buna görə də o, çox çalışaraq Azərbaycanda Naxçıvanski adına Hərbi Məktəb, Ali Hərbi Dənizçilik Məktəbi açılmasına müvəffəq oldu.

Heydər Əliyev nəinki Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illərdə, həmçinin Moskvada yüksək postda çalışarkən də Azərbaycanın ali təhsil müəssisələrini unutmur, o zamankı SSRİ-nin ali təhsil ocaqlarında azərbaycanlı alim və tələbələrin yerləşdirilməsinə çalışırdı. Moskva Dövlət Universitetinin rektoru Viktor Sadoviniçinin xatirələrindən bəlli olur ki, Heydər Əliyev Siyasi Büronun üzvü olarkən kuratorluq etdiyi sahələrdən biri də bu nüfuzlu ali təhsil ocağı olmuşdur. Universitetin rektoru minnətdarlıq hissi ilə qeyd edir ki, əgər Heydər Əliyevin dəstəyi olmasaydı, universitetdə elm, təhsil çətin ki, belə yüksək səviyyəyə çata bilərdi. Heydər Əliyev Azərbaycan gənclərinin də bu universitetdə təhsil almalarına, gənc alimlərin yetişməsinə imkan yaradırdı. O, həmin dövrdəki fəaliyyəti ilə xalqımızın, mədəniyyətimizin, elmimizin, təhsilimizin inkişafında çox böyük rol oynamışdır.

Ölkəmiz istiqlaliyyət əldə etdikdən sonra müstəqilliyimizin böyük təhlükə qarşısında olduğunu hiss edən Azərbaycan xalqı yenə də Heydər Əliyev şəxsiyyətinə müraciət etdi. Minlərlə ziyalılarımız başa düşürdü ki, xalqı bu bəladan qurtarmaq üçün böyük siyasətçiyə, qüdrətli şəxsiyyətə ehtiyac vardır. Heydər Əliyev xalqın bu müraciətini qəbul edərək Bakıya qayıtdı. Bu sadə bir qayıdış deyildi. Bu qayıdış milləti bəladan qurtarmaq üçün, dövlətçiliyi qurmaq üçün və nəhayət, müstəqilliyimizi qorumaq üçün lazım olan bir qayıdış idi. Və bu qayıdış respublikamızın sonrakı inkişaf mərhələlərində özünü doğrultdu. Ümidsizliyə qapılmış, ziyalılarımızın, sənət adamlarımızın, alim və yazıçılarımızın gözlərinə işıq gəldi, özlərinə qayıda bildilər.

Ulu öndərimizin rəhbərliyi ilə ölkəmizdə başqa sahələrlə yanaşı mədəniyyət, incəsənət, idman geniş vüsət almağa, inkişaf etməyə başladı. Hələ çox-çox illər bu böyük şəxsiyyətin fəaliyyəti tədqiq olunacaq, onıın qoyduğu dövlətçilik ənənələri qorunub saxlanılacaqdır.

Xalq qəzeti.- 2007.- 12 dekabr.- S. 4.