Məhəmmədoğlu Ş.

Azərbaycan tarixi və mədəniyyətinin qorunması

Tarixin bizlərdən tələb etdiyi əsas vəzifə

Azərbaycanın mədəni və tarixi sərvətlərinin qorunması məsələsi aktuallığını itirməyib. Ermənilərin bu sahələrə iddiaları davam edir. Hətta yeni məzmun kəsb etməyə başlayır. Erməni diasporu konkret olaraq Azərbaycanın Naxçıvan bölgəsində özlərinə məxsus "qədim abidələrin" olduğunu iddia kimi beynəlxalq təşkilatlar qarşısında qaldırır və onlardan həmin yerlərin monitorinqini keçirməyi tələb edir.

Həmin təşkilatlar da ermənilərin bu kimi saxta iddialarını təmin etməyə çalışırlar. İndi bu məsələni ermənilər və rəsmi İrəvan siyasi məqsədli şantaja çeviriblər. Onlar türk dövlətlərinin yaxınlaşması prosesindən olduqca narahatdırlar. Bilirlər ki, türklər əvvəl-axır birlikdə öz haqlarını tələb edəcəklər. Ona görə də xüsusilə Naxçıvan məsələsində ifrata varmağa başlayıblar. Naxçıvan Türkiyə ilə Qafqaz və Orta Asiya türk dövlətlərini birləşdirən əsas məkandır. Atatürk hələ keçən əsrdə Naxçıvan məsələsini strateji olaraq dəyərləndirmişdi. Naxçıvanın varlığı düşmənlərin türk dünyasını parçalamağın nöqtəsini qoymağa ciddi mane olur. Hazırda Qərbin müxtəlif dairələrində tərtib olunan xəritələrdə kürdlər üçün ayırmaq istədikləri ərazi də məhz Türkiyə ilə digər türk dövlətlərinin arasını kəsməyi nəzərdə tutur. Onlar türklərin arasına ermənilərlə yanaşı kürdləri də yerləşdirməyə çalışırlar. O baxımdan Ermənistanın da Naxçıvanın mədəni irsinə yiyələnmək cəhdləri adi məsələ deyil. Diqqət etsək, görərik ki, erməni böhtanlarına son zamanlar Qərbdə daha çox dəstək verməyə başlayıblar. Ermənistanın Azərbaycanın mədəni və tarixi sərvətlərinə iddia etməsi həmin prizmadan qlobal geosiyasətdə özünü göstərən bəzi tendensiyalara bağlıdır. Bu, Azərbaycanın öz mədəni və tarixi sərvətlərini qorumaq üçün ciddi proqramlar hazırlamalı olduğunu göstərir.

Ölkəmizdə mədəni və tarixi abidələrin qorunması ilə bağlı dövlət kifayət qədər tədbirlər alıb. Bununla bağlı ölkə başçısının fərmanları da vardır. Fərmanlarda Azərbaycan mədəniyyətinin qorunmasının dövlətin əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biri olduğu vurğulanıb. Bununla yanaşı vətəndaşların və tədqiqat institutlarının da bu məsələdə son dərəcə məsuliyyətli olması gərəkdir. Bir müqayisə aparaq. Gürcüstan Azərbaycan ərazisində olan bir kilsəyə iddiasından əl çəkmir. Onu mədəniyyətlərinin bir parçası kimi təqdim edərək sahib çıxmağa çalışırlar. Həmin abidənin Azərbaycan ərazisində olması onları fikrindən daşındırmır. Paralel olaraq Borçalıdakı türk tarixi-mədəni abidələrini də gürcüləşdirməyə çalışırlar. Məsələn, bu yaxınlarda Borçalıdakı bir türk qalasının üzərinə xaç işarəsi vurublar. Soydaşlarımızın sıx yaşadığı bölgələrin təpəliklərində xaç qüllələri yerləşdiriblər. Yəni bununla tarixə nüfuz etməyə çalışırlar. Ermənilər isə bizlərə məxsus olan bütün tarixi nümunələri yox edir, təhqirə məruz qoyur və əvəzində süni olaraq erməniliyi göstərən işlər görürlər. Bunlara rəğmən, azərbaycanlılar özlərinin halal mədəni-tarixi nümunələrini qorumağa çox ciddi yanaşmalıdırlar, imkan vermək olmaz ki, yadlar bizim mədəniyyət nümunələrimizi əlimizdən alsınlar. Bir qədər sonra tarixdəki yerimizə də şübhə ilə yanaşmağa başlayacaqlar.

Azərbaycan mədəniyyətinə qarşı hər bir qəsd eyni zamanda tarixi torpaqlarımızın məhdudlaşması deməkdir. Ona görə də dünyanın hər bir yerində mədəniyyət nümunələrimizin qorunması vacib məsələdir. Azərbaycan tarixinin qədimliyi və mədəniyyətinin möhtəşəmliyi ilk növbədə bizlərin həyatında əksini tapmalıdır, öz tariximizə münasibətimizdə özünü göstərməlidir. Bəzi vətəndaşların da Abşeronda tarixi yerləri hasara alıb, özünə obyekt tikmək cəhdləri bu baxımdan ürək ağrıdır. Xalqın mədəniyyətinə bu dərəcədə şəxsi maraq prizmasından yanaşmaq oturduğu budağı kəsmək deməkdir. Bununla özümüzün tarixi qədimliyimizi “gödəltmiş” oluruq. Müasir tarixi mərhələ tarixin qədrini daha çox bilməyi tələb edir. Buna elmi dillə tarixin özünü dərk etməsi dərk etməsi də deyə bilərik. Bizim üstümüzə düşən vəzifə xalqın min illərdə yaratdığı və tarixi özünəməxsusluq adlanan keyfiyyəti sonrakı nəsillərə layiqincə çatdırmaqdan ibarətdir. Bunun isə son dərəcə şərəfli və məsuliyyətli iş olduğunu bilmək gərəkdir.

Olaylar.- 2007.- 14 dekabr.- S. 5.