Mədəniyyəti siyasətə qatsalar, mədəniyyət olmaz

Alim Qasımov: Bakıda konsert verməməyim Azərbaycan xalqına hörmətimdən irəli gəlir

- Xarici ölkələrdə tez-tez konsert proqramları ilə çıxış edən Alim Qasımovun Azərbaycanda konsert verməməsinin səbəbi nədir?

- Azərbaycanda gözəl konsert verməyi çox istəyirik, amma nəsə qarışıqlıqdı, hələ alınmır. Normal proqram hazırlasaq, Azərbaycanda da muğamsevərləri sevindirəcəyik. Əslində, Bakıda konsert verməməyim Azərbaycan xalqına hörmətimdən irəli gəlir. Çünki hazırlıqsız xaricdə konsert verə bilirəm. Orada mahnıların nə adını, nə sözünü bilirlər. Xaricdə konsert zamanı xərclədiyimiz enerji az da olsa, bəs edir. Bizim tamaşaçıların qarşısına çıxan zaman gərək mahnının sözünü dəyişdirəsən, muğamın müəyyən qəzəllərini təzələyəsən, bir az problem bundadır. Azərbaycan tamaşaçılarının qarşısına yeni repertuarla çıxmaq istəyirəm. Mən Azərbaycandakı tamaşaçılarımı bir-bir yığmışam, onları itirmək istəmirəm. Təkrar mahnılarla konsert verməyin nə mənası var, onsuz da daimi tamaşaçılarımda disklərim, kasetlərim var.

- Azərbaycan mədəniyyətinin bugünkü durumu Sizi qane edir?

- Müşahidələrimə görə, bu gün mədəniyyətimiz təlatümdədir. Bu ələnmədən keçənlər tarixlərin səhifələrində yer alacaq, yaddaşlarda qalacaq. Sənətdə bütün zamanlarda təlatümlər olub.

- Sizin ifanızla bağlı müxtəlif mülahizələr həmişə olub. Bəziləri ifanızın muğama heç bir aidiyyəti olmadığını, bəziləri isə digərlərindən fərqlənmək üçün belə ifa etdiyinizi deyirlər...

- Bu halla tanış olanlar bilirlər ki, ifa edərkən gözlərimi yummaq, əl hərəkətlərim məndən asılı olmayaraq baş verir. Əgər bu hərəkətləri mənə rejissor göstərsə, hansısa təlqinlə bunu etsəm, saxta olduğu o dəqiqə bilinəcək. İçdən gələn ifa olmasa o hərəkətlər o qədər təbii alınmaz. Əgər bunu bilərəkdən etsəydim, ifamla bağlılıq olmasaydı, bu qədər uzunömürlü olmazdı. Elə tamaşaçı var o hərəkətlərlə, o duyğularla yaşayır.

- Niyə yerdə oturub ifa edirsiniz?

- Bu sualı mənə xarici ölkələrdə də çox veriblər. Ümumiyyətlə, evdə-eşikdə də çox vaxt yerdə oturmağı sevirəm. İlk dəfə yerdə oturub oxumağı Belçikadakı konsert proqramımda etdim. Belçikadakı konsertimdə gördüm ki, zalda heç bir oturacaq qoyulmayıb. Yerdən oturacaqlar hazırlayıblar. Məəttəl qaldıq... Qərara aldıq ki, oturub məşq edək. Məşq zamanı gördüm ki. çox gözəl aura yaranıb. Elə o oturan, bu oturan, hələ də otururuq. Bu hərəkət tamaşaçı tərəfindən də çox gözəl qarşılandı.

- Siz sufisiniz?

- Onların adını, kəlamını bilmirəm. Deyirlər dərviş, sufi... Ola bilsin ki, onların cüzi hərəkəti, müəyyən halları ifam zamanı üzə çıxa bilər, amma o adı çox yüksəklərdə görürəm. Yəqin ki, mən o səviyyəyə çata bilmərəm.

- İndi özünüzü hansı yüksəklikdə hesab edirsiniz?

- Bəlkə cavan vaxtı yüksəlmək fikirləri olub, amma indi belə fikirlər yoxdur. Əksinə, daha dərinə getmək istəyirəm. Məndən asılı olsa, yuxarı yox, aşağı gedərəm. Ümumiyyətlə, insan üçün həyatda dəqiq yer yoxdur. Bunun enişi, yoxuşu, küləyi, istisi var. Mən də bir stabillikdə yaşayan adam deyiləm.

- Bəziləri xarici ölkələrdə konsert verən zaman azərbaycanlı olduğunuzu söyləmədiyinizi deyirlər...

- Əstəğfürullah!

- Bəs bu zamana kimi niyə bir dəfə də olsun konsert verdiyiniz salonda Azərbaycan bayrağını asmamısınız?

- Heç əvvəldən bunu düşünməmişəm. Amma biletlərin üzərində, afişalarda Azərbaycandan gəldiyim yazılır. Dinləyicilər də o proqrama baxanda bilirlər ki, azərbaycanlıyam. Dünyada heç bir sənətkar bayrağı əlinə götürüb konsertlər verməyib. Bu, siyasi məsələdir. Siyasətə qarışmıram, gücüm çatsa, ömrümün sonuna qədər də qarışmaram.

- Amma “Mədəniyyətdən böyük siyasət yoxdur” deyirlər...

 - Yox, mədəniyyəti siyasətə qatsalar, onda mədəniyyət olmaz. Əgər mədəniyyət yaxşı tərəfə yönəldilirsə, onda bunun özü siyasətdir.

- Xarici ölkələrdə aldığınız qonorardan razısınız?

- Dünyada elə bir adam yoxdur ki, hər şeyə qane olsun. Allahıma şükür edirəm. Az da olur, çox da...

- Bir müddət əvvəl qızınız Fərqanə ilə “Leyli və Məcnun” operasında tərəf müqabili olacağınızı demişdiniz? Sizcə, bu, mənfi qarşılanmaz?

- Xeyr, Leyli və Məcnunun münasibəti bir-birinə hörmət də ola bilər.  Bunu Məhəmməd Füzuli ruhani sevgi kimi yaradıb. Bu, cismani yox, ilahi eşqdir, ona görə də mənfi qarşılanmaz. Muğam da insanlar üçün ruhi qidadır. Muğama başlayanda onu sənət kimi öyrənmişəm. İndi muğamı özümdən də yüksəkdə görürəm.

- Sizi “Muğamın alimi” adlandırırlar...

- Nə özüm aliməm, nə də muğamın alimiyəm. Mənim fikrim Azərbaycan muğamının daha yüksək səviyyədə təqdim etməkdir. Bunun üçün imkanlı adamların və dövlətin köməyinə ehtiyac var.

- Muğam məktəbi yaratmaq fikriniz yoxdur ki?

- Sənətdə yaratdıqlarım ayrıca məktəbdir. Mənə bina veriblər, artıq binanın təmirinə başlamışam. Binanı təmir edib işə başlayacağıq. Fəaliyyət başlayacağımız vaxt barədə dəqiq məlumat verə bilmərəm. Çox güman ki, mərkəz kimi işləyəcək. Amma Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbində də fəaliyyətimi davam etdirmək istəyindəyəm. Əgər vaxt tapa bilməsəm, tələbələrimi mərkəzdə hazırlaşdıracağam.

- Beynəlxalq muğam festivalı keçirmək fikriniz var?

- Əlbəttə istəyərdim, amma bunun üçün böyük maliyyə vəsaiti lazımdır. Əslində çox gözəl layihə olar, bütün dünyadan Azərbaycana gələrlər. Bütün millətlərin özünün qədim musiqilərindən ibarət festival keçirmək gözəl olardı.

- Bugünkü tamaşaçı zövqündən razısınız?

- Muğama qulaq asmayan tamaşaçını zövqsüz adlandıra bilmərəm. Millətindən asılı olmayaraq, kimsə öz qidasını muğamda deyil, başqa musiqidən alırsa, onu zövqsüz adlandırmaq olmaz.

- Son zamanlar yorğun görünürsünüz...

Ola bilsin, qocalmışam. Bu sənətdən bir balaca ayrı düşəndə məndə yorğunluq, ruh düşkünlüyü əmələ gəlir. Bu sənətin yorğunluğu deyil. Sənətlə məşğul olanda uçuram, ifamla iç dünyamı açıram.

- Toylarda oxuyursunuz?

- Toylara getməkdən imtina etmişəm. Ancaq hörmətli adamların, dostların toylarına gedib bir-iki ağız oxuyuram. Bəlkə də maddiyyata aldanıb gedirəm. Toylara çox getməyə dözə bilmədim. O məsuliyyətdən zülmü çəkə bilmədiyim üçün ayrıldım.

- Sənət adamlarına fəxri adların verilməsinin tərəfdarısınız?

- Qəti əleyhinəyəm. Əsil sənətkar ad barədə düşünməməlidir. Bu, bir seldir, hamımız o selə qoşulub gedirik. Amma fəxri adlar verilməsə çox yaxşı olar. Ad bütün sənətkarları eyniləşdirir, hamı eyni tərəzidə olur.

- Yaxın zamanlarda xaricə səfərləriniz gözlənilirmi?

- Martın 4-dən 18-nə kimi Yo-Yo-Manın rəhbərliyi altında İpək Yolu ansamblı ilə Amerikaya gedəcəyik. Hazırda isə İtaliyanın musiqi kollektivi ilə birgə musiqi yazdırırıq.

Yeni Azərbaycan.- 2007.- 20 fevral.- S. 1; 8