Əlisa N.

Dünya musiqisinin 25 ən parlaq incisi

25. Süleyman Ələsgərov, “Yada düşdü” və “Göygöl” romansları.

İndi artıq bu cür zərif, bu cür orijinai və təravətli musiqilər yaranmır. Çünki onlan yarada bilənlərin özləri yaranmır. Ümumiyyətlə, musiqinin və mədəniyyətin bütün sahələrində intibah üçün mütləq hansı bir dahinin nəhəng fiquru mövcud olmalıdır. Füzuli ətrafında və ardınca onlarla füzuliyanə yaradanlar, yaxud Mirzə Fətəli Axundovdan sonra o dəqiqə onun istedadlı davamçıları əmələ gəldi. Öz-özlüyündə, ümumiyyətlə, müstəsna bir hadisə olan Üzeyir Hacıbəyovdan üzü bəri dərhal musiqinin çiçəklənməsi, özü də sanki bir gecədə çiçəkənməsi baş verdi və nəticədə D.Şostakoviçi belə, Azərbaycan peşəkar musiqi mədəniyyəti haqqında "Əla bəstəkarlıq məktəbi" adlı böyük məqalə yazmağa məcbur etdi. Bu çiçəkiənən musiqi gülüstanının parlaq nümayəndələrindən biri də şuşalı Süleyman Ələsgərov idi. O, sonralar bfr neçə opera və çoxlu sayda operrettalar yaratdı. Lakin şəxsən bizim yadımızda məhz həmin iki romansı ilə yaşayır. Onların hər ikisi bəstəkarın gənclik illərinin yadigarıdır.'Yada düşdü" böyük Cəfər Cabbarlının sözlərinə yazılınışdır. Gördüm üzünü, bağçada laləm yada düşdü, öpdüm yanağın, bal kimi ağzım dada düşdü. Dahi Bülbül bu sadə, səmimi və ürəkdən gələn sözləri gənc Süleyman Ələsgərovun istedadı ilə ruh kəsb edən əsərini necə ilhamla, eşqlə ifa edir. Romans təbii ki, aşiqin dilindən yazılıb və onun əlçatmaz gözəlinə həsr olunub. Burada həm sevgi coşqunluğu, həm də gözəliiyə çatmağın əlçatmazlığın kədəri əks olunub. Bir yandan aşiq xoşbəxtdir, göylərdə pərvaz edir, bir yandan da gözələ çatmağın müşküllüyündən şikayət edir. Bütün bu hissləri, bu təzadları bəstəkar necə bir ustalıqla, necə həzin və lirik melodiyaiarla əks etdirir və romans bitəndən sonra insanın qəibində işıqlı, parlaq bir ağrı və peşmanlıq qalır. "Göy-Göl" romansı da həmin illərdə yazılıb. Sözləri indi adı unudulan Ələkbər Ziyataya məxsusdur. Bir gəlinsən, min rəng vurmuş rəssamın sənə... Beləcə, bəstəkar hədsiz bir coşqunluq və dərin təəssüratla təbiətin incə bir məxluqu olan Göy-Gölü vəsf edir. Biz bu gözəlliyyin qoynunda qərq oluruq. Bəstəkarın coşqun hissiyyatı lirik dalğalarla sanki bizi alıb aparır. Bu dalğalar gah şahə qalxır, gah enir və romans başa çatanda adam sanki sehirli bir aləmdən, sehrli bir yuxudan ayılır. Bununla da biz bu silsiləmizə son qoyuruq. Lakin dünya musiqisinin inciləri əlbəttə, bu siyahı ilə bitmir. Hələ nə qədər gözəl musiqi əsərləri qalır ki, onları da təsvir və təbliğ etmək lazımdır. Lakin bu missiya yəqin ki, başqa, hansı bir dəli musiqisevərinsə boynuna düşür.

Hürriyyət.- 2007.- 18-20 fevral.- S. 13.