Kamiloğlu V.

İndi əsl müğənni tapmaq çətindir

Həsənağa Qurbanov: “Sənətkar o kəsdir ki, öz xalqının milli-mənəvi dəyərlərini qoruyub saxlayır”

Əslində, onun xüsusi təqdimata ehtiyacı yoxdur. Müsahibimiz əfsanəvi “Dan ulduzu” ansanblının rəhbəri, əməkdar incəsənət xadimi, Bakı şəhər Mədəniyyət İdarəsinin rəisi, görkəmli musiqişünas Həsənağa Qurbanovdur.
-Həsənağa müəllim, mümkünsə şəxsi həyatınızdan və sənətə gəlişinizdən danışardınız.
-1956-cı il iyulun 20-si qədim Naxçıvan şəhərində dünyaya göz açmışam. 5 yaşımda məktəbə gedirdim. 13 yaşımda olarkən əmək kitabçam açıldı. Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında Şıxəli Qurbanovun “Sənsiz” piyesi hazırlanırdı. Əsəri fortepianoda ifa etmək lazım idi. Baxmayaraq mən onda musiqi məktəbinə gedirdim, amma yetərincə pianoçu kimi uğurlar əldə etmişdim.1972-ci ilə qədər Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında pianoçu, sonra bədii rəhbər vəzifəsində çalışmışam. Cəmi 15 yaşım var idi. O zaman həmin teatrda bəstəkar Süleyman Ələskərovun “Hardasan, ay subaylıq”, “Sevgilim qız axtarır” operettalarını tamaşaya qoydum.
1972-ci ildə A.Zeynallı adına Kollecə daxil oldum.Görkəmli dirijor Eduard Davuzovun sinfinə düşdüm. Həmin müddət Moskvadan bir neçə incəsənət xadimi gəlmişdi. Və onlar məni təhsilimi davam etdirmək üçün “Arisin” adlı məktəbə dəvət etdilər. Ancaq təəssüf ki, valideynlərim məni buraxmadı. 1976-cı ildə A.Zeynallı adına Kolleci fərqlənmə diplomu ilə bitirdim və həmin ildə Azərbaycan Dövlət Musiqi Akademiyasına daxil oldum. Bu dəfə isə professor, dövlət mükafatı laureatı, görkəmli bəstəkarımız Cahangir Cahangirovun sinfinə qəbul edildim.İxtisasım xor dirijoru idi. Akademiyanın 2-ci kursunda oxuyarkən, ilk dəfə məni Ş.Qurbanov adına Musiqili Komediya Teatrına dirijor işləmək üçün göndərdilər. 1986-cı ildə RFSR-in xalq artisti, dünya şöhrətli dirijor Mart Ermlenin sinfində dirijorluq peşəsinin sirlərini öyrəndim. 1991-ci ilədək o teatrda çalışdım. Çox uzun çəkmədi ki, teatrdan ayrıldım. Tale elə gətirdi ki, mən həmişəlik “Dan ulduzu” ansamblına gəlməli oldum. Onu da qeyd edim ki, həmin il Gülarə xanım dünyasını dəyişdi. Və mən ansambla bədii rəhbər keçdim. O vaxtdan bu günə kimi “Dan ulduzu” ansamblının bədii rəhbəriyəm.
2001-ci ildən isə Bakı şəhər Mədəniyyət İdarəsinə rəis təyin edildim. Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adını daşıyıram.
- “Dan ulduzu”nun fəaliyyəti hal-hazırda nə yerdədir? Ümumiyyətlə, ansambl fəaliyyət göstərirmi?
- “Dan ulduzu” ansamblı fəaliyyətini mənə elə gəlir ki, həmişə davam etdirəcək. Ansamblın fəaliyyəti öz yerindədir. Yəni biz AzTV-yə məxsus bir kollektivik. Bir neçə vaxt idi ki, yeni lentlər yazılmırdı. Amma bizim hələ efirdə getməmiş çox lent yazılarımız var. Həm “Dan ulduzu” ansamblının rəhbəri kimi, həm də Bakı şəhər Mədəniyyət İdarəsinin rəisi kimi bir çox məhsuliyyətlərim var.
-Gülarə xanımdan sonra həmin kollektivi idarə etmək sizə ağır olmadı ki?
- Düzünü desəm, yox. Çünki onun sağlığında belə ansamblın aranjımanlarını mən edirdim. Onlarla birgə qastrol səfərlərinə gedirdim. Əlbəttə ki, mən heç vaxt Gülarə xanımın yerini verə bilmərəm. Bu həm ifaçılıqda, həm də sənətdə belədir. 1991-ci ildə respublikada bir çox hadisələr baş verdi. Bu, “Dan ulduzu” musiqi kollektivinə də öz təsirini göstərdi. Ansamblın lentləri pozulur, kollektiv yavaş-yavaş konsert salonlarından uzaqlaşdırılırdı. Geri dönüb baxanda görürük ki, bizim kollektiv o çətin prosesi keçə bildi. Yəni “Dan ulduzu” ansamblı qorunub saxlandı. “Dan ulduzu” ansanblı bu gün var, yaşayır və ifaçılıq mədəniyyətimizdə özünə məxsus yer tutur.
- Sizin “Dan ulduzu” ansanblınız hər zaman gənclərə dəstək çıxıb. Buna sübut olaraq, müğənni Aygün Bəyləri, Aygün Bayramovanı misal gətirmək olar. O zaman həmin sənətçilər sənətdə yeni addımlarını atmağa başlayırdılar. Bir müğənni kimi onlar “Dan ulduzu” ansamblından nəyi öyrənə bildilər?
- Gülarə xanımın vaxtından indiyə qədər bu ansanblın yazılmayan özünəməxsus adət-ənənələri var. “Dan ulduzu” elmi-musiqili bir laboratoriyadır. “Dan ulduzu” kollektivinin o zaman Hüseynağa Hadıyev, Ruhəngiz Musəvi, Əli Mirəliyev, Xədicə Abbasova, Zaur Rzayev kimi müğənnilərin püxtələşməsində rolu olub. 1999-cu ildə Bakı şəhərində açıq havada bizim konsertimiz oldu. Həmin konsertdə Aygün Bəylər bizim ansamblda oxumaq istədiyini bildirdi. Və biz də məmnuniyyətlə qəbul etdik. Eyni zamanda, Aygün Bayramova da məhz ilk addımlarını belə başlayıb. Yəni gənclərin axtarışı istər müğənni kimi, istərsə də instrumental heyətə dəvət etmək bizdə bir növ adət halına düşüb. Bizim kollektiv bəlkə də dünyada yeganə kollektivdir ki, 1967-ci ildən bu günə qədər ictimai əsaslarla fəaliyyət göstərir. “Dan ulduzu” heç zaman büdcədən, yaxud qeyri bir maliyyə mənbəyindən maliyyələşməyib. Bütün bunların hamısı çox zadəgan bir xanım, ana, müəllim, bəstəkar, tənqidçi, sənətşünaslıq elmləri namizədi Gülarə xanım Əliyevanın səyi və əməyi nəticəsində meydana gəlib.Və biz bundan sonra çalışdıq ki,o ənənələrə yenilik gətirməsək də, sadəcə xələl gətirməyək. Amma yeniliklər də var. Kollektiv üzvləri gəncləşir. Ansambla günü-gündən yeni ifaçılar gəlir. Estafeti yavaş-yavaş gənclərə verməliyik.
- Artıq 7 ildir ki, Bakı şəhər Mədəniyyət İdarəsinin rəisi vəzifəsini daşıyırsınız. Maraqlıdır, siz bu idarəyə rəis təyin olduqdan sonra nə kimi yeniliklər baş verib?
-Mən iki faktı nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm. 1959-cu ildən Bakı musiqi məktəblərində idarəetmə cihazı ilə təchizat yox idi. Bu gün artıq bir çox musiqi məktəblərində bu problem öz həllini tapıb. Bakı musiqi məktəblərində artıq kompyuter sistemi var. Həmçinin siz bilirsiniz ki, “Cəngi” rəqs qrupu da Mədəniyyət İdarəsinin nəzdindədir. 3-4 il bundan əvvəl bu ansambl uçuruma doğru gedirdi. Amma bu gün “Cəngi” son dərəcə qədim rəqsləri ilə modern bir ansambl kimi fəaliyyətdədir. Mən incəsənətin sabahına inanıram. Əminliklə deyə bilərəm ki, Bakı musiqi məktəblərində çox savadlı şagirdlər yetişir.
-İncəsənətimizə bu gün bir çox ifaçılar gəlir. Onların arasında musiqi savadı olanlar və olmayanlar var. Bəzi ifaçılar H.Əliyev adına Sarayda qadağa qoyulmasına baxmayaraq, yenə fonoqramdan istifadə edirlər. Bunun qarşısını almaq üçün, sizcə nə kimi tədbirlər görmək lazımdır?
-2002-ci ildə mən bu vəzifəyə yeni təyin olunmuşdum. Fevral ayında Bakı şəhərində fonoqram oxumağa qadağa qoyulması haqda bir sərəncam verdim. Sonra elə oldu ki, yenidən bu cərəyan başladı. Tamaşaçılara elə gəlir ki, mədəniyyət əldən gedir. Yəni keçmişdə var idi, indi isə yoxdur. Bu gün müğənni həddən artıq çoxdur. Bizim musiqiçilər efir məkanından düzgün istifadə etməlidirlər. Oxumaq sadəcə görünmək xətrinə deyil. Əgər müğənni, aktyor, sənətkar səhnəyə çıxırsa o, ilk növbədə öz xalqının milli-mənəvi dəyərlərini qoruyub saxlamalıdır.
Vüqar Kamiloğlu

İki sahil.-2007.-16 fevral.-S.6.