Qocayeva A.

Xalqımızın milli sərvəti - muğam

Bu sənətə dövlət səviyyəsində göstərilən

qayğı xalqımızın ürəyincədir

Muğam xalqımızın milli-mədəni sərvəti olub bu xalqın bütün hiss və həyəcanlarını özündə yaşadan mükəmməl bir sənətdir. Bu əvəzsiz sənət əsərinin yaranma tarixi çox qədimdir, nə vaxt, kimlər tərəfindən yarandığı və ilk ifaçılarının kimlər olduğu heç kəsə bəlli deyil. Lakin Keçəçioğlu Məhəmmədin vaxtından götürülən muğam ifaçılığı sənətində öz misilsiz ifaları ilə adları xalqımızın musiqi mədəniyyəti tarixinə qızıl hərflərlə yazılan böyük sənətkarlarımız çox olub və bu gün də var. Seyid Şuşinski, Zülfü Adıgözəlov, Mütəllim Mütəllimov, Qulu Əsgərov, Yaqub Məmmədov, müasirlərimiz olan İslam Rzayev, Canəli Əkbərov, Arif Babayev, Səkinə İsmayılova, Ağaxan Abdullayev, Alim Qasımov, Mənsum İbrahimov. Bu xanəndələrin hər biri muğamlarımızın ruhuna toxunmadan onlara özlərinə məxsus rəngarəng xallar vurmaqla daha da zənginləşdirmiş, gözəlləşdirmiş, yaşadaraq bu günümüzə gətirib çatdırmışlar. Muğam haqqında görkəmli xanəndələrimiz çox dəyərli fikirlər söyləmişlər. Operamızın əvəzsiz xanəndəsi Qulu Əsgərov deyirdi ki, muğam çətin sənətdir. Hər gün bir neçə mahnı yarana bilər, tez də solub gedər. Amma muğamın bircə hissəsini bundan sonra yaratmaq olmaz.

Təəssüf hissi ilə deməliyik ki, bu əvəzsiz milli sərvətimiz, onun mahir ifaçıları, bir müddət diqqət və qayğıdan kənarda qalaraq gözdən salınmışdı. Belə bir vaxtda mədəniyyətimizin himayədarı, Prezident İlham Əliyev “Muğam Mərkəzi”nin yaradılması haqqında sərəncam imzaladı. Bu sərəncama uyğun olaraq YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfıri, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti və Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondunun prezidenti, millət vəkili Mehriban Əliyeva “Muğam Mərkəz”nin yaradılması ilə bağlı layihəni musiqiçilərin müzakirəsinə verdi. Bununla muğam sənətimizin və onun ifaçılarının üzerinə günəş doğdu. Qısa bir müddətdə Mehriban xanımın təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə "Qarabağ xanəndələri" adlı ilk mükəmməl toplu işıq üzü görərək muğam ifaçılarına ərməğan olundu.

Muğama dövlət səviyyəsində göstərilən diqqət və qayğıdan sonra bu sənət yenidən inkişaf etməyə başlayıb. Bu gün istedadlı xanəndələr yetişməkdədir. Onlar bu sənətlə bütün dünyanı dolaşaraq bənzərsizliyi və zənginliyi ilə dünya tamaşaçılarını mat qoyurlar.

Mehriban xanımın bu sahədəki ilk layihəsindən sonra muğam sənətimizin inkişafı və sənət adamlarının əməyinin qiymətləndirilməsi istiqamətində bir sıra planlar həyata keçirildi. Tanınmış xanəndələrimiz Prezident təqaüdünə, fəxri adlara və bir sıra mükafatlara layiq görüldülər. Bu dəyərləndirmə bu gün də davam etməkdədir. Hazırda paytaxtımızın ən gözəl yerlərindən birində, Dənizkənarı parkda inşa edilən “Muğam Mərkəzi”nin 2008-ci ildə istifadəyə verilməsi nəinki xanəndələrimizə, eyni zamanda bütün xalqımıza ən dəyərli töhfə olacaqdır.

Bu günlərdə Mehriban xanımın təşəbbüsü ilə Heydər Əliyev Fondunda “Muğam” jurnalının ilk sayının və “Muğam-antologiya” layihəsi çərçivəsində çap olunmuş nəşrlərin təqdimat mərasimi keçirildi. Mərasimdə “Muğam-antologiya” layihəsi çərçivəsində çap olunmuş Sefiyəddin Urməvinin (1217-1294), “Şərəfiyyə risaləsi” və “Kitabül-ədvar”, eyni zamanda Fətullah Şirvaninin (1417-1486) “Musiqi məcəlləsi” əsərləri sənətkarlarımıza təqdim olundu.

Xüsusilə son illər muğam sənətinə dövlət səviyyəsində göstərilən diqqət və qayğıdan sonra gənclər arasında bu sahəyə maraq xeyli artmış, istedadlı və bacarıqlı muğam ifaçıları yetişmişdir. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında tamaşaçılar tez-tez tanınmış muğam ifaçılarının sənət işığına toplaşır, onların ifalarını dinləməkdən doymurlar. Televiziya proqramlarında müxtəlif saatlar muğam sənətimizin işıqlandırılmasına və təbliğinə həsr olunub. Mətbuat səhifələrində ardıcıl olaraq muğam və onun ifaçıları ilə bağlı yazılar dərc edilir. Bütün bunlar muğam sənətimizin inkişafına və təbliğinə xidmət edir.

Tanınan və sevilən muğam ifaçımız Mənsum İbrahimov deyir ki, muğamlarımız Allahın dilidir. Bu dildə oxuyan xalq isə ölməzdir, əbədidir.

İki sahil.- 2007.- 6 iyul.- S. 6.