İnformasiya əsrinin çağırışlarına cavab verən konsepsiya

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin rabitə və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində təməlini qoyduğu islahatlar yeni dövrün tələbləri səviyyəsində inamla davam etdirilir

Böyük siyasi xadimlər yalnız təmsil etdikləri xalqın və dövlətin tarixində oynadıqları müstəsna rolla deyil, həm də bütövlükdə bəşəriyyətin idarə olunmasına və gələcək taleyinə hesablanmış elmi-nəzəri baxışları, milli-bəşəri idealları ilə tanınırlar. Yüksək xarizması və idarəçilik keyfiyyətləri, uzaqgörənliyi, müdrikliyi ilə müstəqil dövlətimizin milli inkişaf yolunu müəyyənləşdirən Heydər Əliyev fenomeni də məhz belə şəxsiyyətlərdən biri kimi çağdaş tariximizdə özünə əbədi yer qazanmış, onun ölməz ideyaları cəmiyyətin tərəqqisinin başlıca rəhninə çevrilmişdir.
Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin parlaq zəkası Azərbaycanı olduqca mürəkkəb zamanın dalğaları arasından salamat çıxarıb ona həm bölgədə, həm də dünyada layiqli yer qazandırmışdır. Olduqca ağır bir dövrdə - 1993-cü ilin iyununda xalqın çağırışına cavab verərək hakimiyyət sükanının arxasına keçən ümummilli liderimiz respublikamızı üzləşdiyi bir çox faciələrdən xilas etmiş, müdrik və uzaqgörən addımları ilə onu davamlı inkişaf yoluna çıxarmışdır.
Ümümmilli liderimiz ölkədə ictimai-siyasi sabitliyi təmin etməklə yanaşı, demokratik dövlət modeli konsepsiyasını uğurla həyata keçirmiş, bu siyasi kurs bütün istiqamətlərdə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi məqsədinə xidmət etmişdir.
Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin ölkənin gələcək inkişafı baxımından ən uzaqgörən və mudrik addımı isə Azərbaycanın yeni neft strategiyasını hazırlaması və həyata keçirməsi olmuşdur. 1994-cü ilin 20 sentyabrında dünyanın bir sıra iri neft şirkətləri ilə imzalanmış "Əsrin müqaviləsi", bu mənada, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsində müstəsna rol oynamışdır. Həmin saziş nəticəsində bütün dünyanın diqqət mərkəzinə çevrilən Azərbaycan eyni zamanda qlobal məkanda öz statusunu müəyyənləşdirməyə nail ola bilmişdir. Azərbaycanın yeni neft strategiyasının əsas prinsipləri ölkənin malik olduğu təbii sərvətlərdən xalqın rifahı naminə daha səmərəli şəkildə istifadə etməyə əsaslanır. Məhz bu strategiya nəticəsində Azərbaycan dünyanın siyasi xəritəsində öz geosiyasi mövqeyini möhkəmləndirə bilmiş, qlobal məkanda gedən proseslərə nüfuz etmək imkanı qazanmışdır.
"Əsrin müqaviləsi" yeni sosial-iqtisadi inkişaf modelinin həyata keçirilməsi üçün zəruri əsaslar formalaşdırmaqla yanaşı, müasir rabitə və informasiya texnologiyalarının ölkəmizdə sürətlə tətbiqində böyük canlanma yaratdı. Neft sektoruna və iqtisadiyyatın digər sahələrinə milyardlarla investisiya yatıran Qərb şirkətləri işlədikləri ölkədə informasiya cəmiyyətinin bərqərar olması prosesində yaxından iştirak etməyə başladılar. Bu məqsədlə qısa zamanda Azərbaycana ən yeni və zəngin resurslara malik texnologiyalar gətirildi. Həmin tendensiya bir tərəfdən iqtisadi inkişafın dinamikasını sürətləndirməklə yanaşı, digər tərəfdən vətəndaşların intellektual səviyyəsinin yüksəlişinə ciddi təkan verdi.
Həmin dövrdən etibarən ulu öndərimiz Heydər Əliyevin rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsində təməlini qoyduğu siyasətin əsas məqsədlərinə İKT sahəsində hüquqi əsasların yaradılması, insan amilinin inkişafı, vətəndaşların məlumat almaq, onu yaymaq və istifadə etmək hüquqlarının genişlənməsi, özünüidarəetmədə şəffaflıq elektron hökumətin, elektron ticarətin formalaşması, ölkənin iqtisadi, sosial və intellektual rotensialının möhkəmləndirilməsi, informasiya və biliklərə əsaslanan, rəqabətə davamlı iqtisadiyyatın qurulması kimi fundamental məsələlər daxildir. Bu siyasət nəticəsində qısa müddətdə Azərbaycanın poçt-rabitə, teleradio və kommunikasiya sistemi də özünün yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuş, çeşidli problemlərdən xilas olmuşdur. Həyata keçirilən kompleks islahatlar nəticəsində Azərbaycanda mobil telefon rabitəsi, o cümlədən internet dinamik inkişaf etməyə başlamış, rəqəmsal sistemin tətbiqi böyük vüsət almış, yeni texnologiyaların geniş yayılması üçün böyük investisiya sərf olunmuş, ATS-lər elektronlaşdırılmışdır.
Böyük strateq Azərbaycanın iqtisadiyyatının yeni inkişaf mərhələsində - 2003-cü ilin 17 fevralında imzaladığı "Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları üzrə (2003-2012-ci illər) Milli Strategiya" 10 ilə yaxın müddətdə müasir informasiya texnologiyalarının Azərbaycanda tətbiqi sahəsində prioritet vəzifələri müəyyənləşdirmişdir. Bu sahədə qanunvericilik bazasının inkişafı üçün bir neçə sənəd - poçt haqqında, informasiya təhlükəsizliyi, elektron imza və sənəd, telekommunikasiya haqqında qanunlar Milli Məclis tərəfindən qəbul olunmuşdur. Qloballaşma dövrünün reallıqları nəzərə alınaraq çevik və təkmil idarəetməni təmin edəcək "elektron hökumət"in yaradılması da hazırda vacib məsələlərdən biri kimi diqqət mərkəzindədir.
Bu siyasət hazırda əbədiyaşar liderin layiqli davamçısı - Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən əzmlə davam etdirilir. Dövlət başçısının xüsusi diqqət yetirdiyi məsələlərdən biri də Azərbaycanda informasiya və telekommunikasiya texnologiyalarının sürətli yüksəlişinin təmin edilməsi, respublikamızın bu sahədə regional mərkəzə çevrilməsidir. Cənab İlham Əliyevin təşəbbüsü əsasında elm müəssisələrinin, məktəblərin kompyuterləşdirilməsi, gənc vətəndaşların virtual dünyaya çıxışının təmin edilməsi, onların informasiya texnologiyaları ilə işləmək vərdişlərinə yiyələnmələri üçün atılan məqsədyönlü addımlar Azərbaycanda insan kapitalının inkişafı baxımından olduqca vacib əhəmiyyət daşıyır. Dövlət başçısı informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi yolu ilə respublikanın zəngin iqtisadi potensialının insan kapitalı ilə əvəzlənməsini son dərəcə vacib sayır. Azərbaycan Prezidenti dəfələrlə bildirmişdir ki, "Müasir dünyada bilik və yeni texnologiyalar olmasa, uğur qazanmaq mümkün deyildir. Bu, həm insanlar üçün, həm də ölkə üçün çox çətindir. İnkişaf etmiş ölkələrə nəzər salsaq, görərik ki, onların tərəqqisini, eyni zamanda, ümumi daxili məhsulun artımını xeyli dərəcədə müəyyən edən texnologiyalar, yeni metodikalar, elmdə əldə edilən nailiyyətlərdir. Təsadüfi deyildir ki, biz Azərbaycanda internet və informasiya texnologiyalarının inkişafına böyük diqqət yetiririk".
Dövlət başçısı İlham Əliyev son üç il yarımda Azərbaycanda rabitə və informasiya texnologiyalarının sürətli yüksəlişinin təmin edilməsi, respublikamızın bu sahədə əlverişli tranzit ölkəyə və regional mərkəzə çevrilməsi üçün bütün zəruri tədbirləri həyata keçirmişdir. 2004-cü il fevralın 20-də Azərbaycan Prezidentinin müvafiq fərmanı əsasında Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin yaradılması bu sahənin inkişafında yeni mərhələnin əsasını qoymuşdur. Nazirliyin qarşısında duran əsas məqsəd Azərbaycanda XXI əsrin tələblərinə cavab verə bilən müasir informasiya infrastrukturunun və iqtisadiyyatımızda əsaslı və prioritet yer tutan informasiya və kommunikasiya məhsulları sektorunun yaradılmasıdır. Bu məqsədin həyata keçirilməsi üçün əsas vasitə isə bazar iqtisadiyyatının tələblərinə cavab verən ədalətli rəqabət mühitinin formalaşması və özəl sektorun inkişafı, etibarlı investisiya şəraitinin yaradılması, istehsalçının və istehlakçının hüquqlarını qoruya bilən tənzimləyici funksiyaların təmin edilməsi, ölkədə bu sahə üçün intellektual potensialın yetişdirilməsidir. Nazirlik artıq bu istiqamətdə ciddi addımlar atmış, uğurlu nəticələr əldə etmişdir.
Cənab İlham Əliyevin informasiya texnologiyalarının geniş tətbiqi sahəsində ən böyük addımlarından biri kimi 2004-cü il avqustun 21-də imzalanmış Dövlət Proqramını xüsusi qeyd etmək lazımdır. Dövlət başçısının "Azərbaycan Respublikasında ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə təminatı haqqında" fərmanı 2005-2007-ci illər ərzində təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsində, gənclərin inkişafında və ümumiyyətlə, Azərbaycanın tərəqqisində müasir texnologiyaların rolunu bir daha təsdiqləmişdir. Bu proqram ölkədə yeni informasiya texnologiyalarından istifadə olunmaqla təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə xidmət edən, dünya təhsil sisteminə inteqrasiya imkanı verən vahid təhsil informasiya sistemi yaratmaq və əhalini informasiya cəmiyyətinə hazırlamaq məqsədi daşıyır.
Azərbaycan Prezidentinin 22 oktyabr 2005-ci il tarixli fərmanı ilə "Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə 2005-2008-ci illər üçün Dövlət Proqramı" (Elektron Azərbaycan) rabitə və informasiya texnologiyalarının geniş tətbiqinə imkan yaradan, habelə bölgələrdə geniş yayılmasını təmin edən təkmil fəaliyyət konsepsiyasıdır. Proqrama əsasən, 2008-ci ildə Azərbaycan informasiya texnologiyalarının inkişafı sahəsində ümumdünya orta göstəricilərinə çatmalı, bu sektorun inkişafına 150 milyon ABŞ dolları yönəldilməlidir. Dövlət başçısı informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi yolu ilə respublikanın zəngin iqtisadi potensialının insan kapitalı ilə əvəzlənməsini son dərəcə vacib sayır: "Eİqtisadi inkişaf sürətinə görə Azərbaycan qabaqcıl ölkələr sırasındadır. Biz bu maddi dəyərləri, iqtisadi potensialımızı insan kapitalına çevirməliyik. Çünki insanın savadı, biliyi onun gələcək həyatını müəyyən edir, ölkənin hərtərəfli inkişafına xidmət edir və beləliklə, ölkənin intellektual potensialı da möhkəmlənir. Bu gün vaxt gəlibdir ki, biz məhz bu sahəyə sərmayələr qoyaq".
Ölkə Prezidenti daim bildirir ki, bütün sahələrdə inkişaf edən Azərbaycanda idarəetmənin müasir texnologiyalar əsasında qurulması, ilk növbədə, zamanın tələbindən irəli gəlir. Dövlət Proqramı eyni zamanda "rəqəmsal uçurum"un, yəni informasiya uçurumu təhlükəsinin aradan qaldırılmasına xidmət edir. Yəni paytaxtda və digər iri şəhərlərdə müasir texnologiyalar sürətlə inkişaf etdiyi halda, rayonlarda bu prosesin yubanması Prezident İlham Əliyevi qətiyyən razı salmır. Bu baxımdan, regionlarda rəqəmsal sistemin tətbiqi, internetin, müasir rabitə və kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı olduqca vacibdir. Bu təkcə sosial-iqtisadi deyil, həm də mədəni-intellektual inkişafa, insan kapitalının formalaşmasına xidmət edir.
2005-cü il noyabrın 16-18-də Tunisdə İnformasiya Cəmiyyəti üzrə sammitin ikinci fazası keçirilmişdir. Cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan bu sammitə xüsusi fəallıqla hazırlaşmış, respublikamız sammitin Təşkilat Komitəsinin üzvü və sponsorlarından biri olmuşdur. Bu sammitdə XXI əsrin yeni çağırışı "İnformasiya-kommunikasiya texnologiyalarının cəmiyyətin demokratikləşməsində və insan hüquqlarının qorunmasında rolu" elan olunmuşdur və həmin tezisin əsas müəlliflərindən biri də məhz Azərbaycandır.
İnsanın inkişafında ən mühüm amil, təbii ki, elm, təhsil və müasir bilikdir. İKT də daxil olmaqla, müasir texnologiyalardan bilik və informasiyanın ötürülməsi üçün istifadə olunması Minilliyin İnkişaf Məqsədlərində bərabərlik, milli və qlobal səviyyədə inkişaf istiqamətində vasitə kimi müəyyən edilmişdir. Prezident İlham Əliyev daim vurğulayır ki, Azərbaycan zəngin neft və qaz ehtiyatlarına malik olduğundan bu baxımdan xüsusi mövqeyə malikdir. Respublikamız tükənən sərvət olan "qara qızıl"ın tükənməz karital olan "insan qızılı"na çevrilməsi yolunda analoji inkişaf yolunda olan dünya ölkələri üçün parlaq örnəyə çevrilir.

Azərbaycan.- 2007.- 20 iyul.- S. 3.