İçərişəhəri göz bəbəyi kimi qoruyub gələcək nəsillərə çatdıraq

İçərişəhəri Bakı böyüklükdə üzüyün qaşı, Azərbaycan xalqının əvəzsiz maddi mədəniyyət abidəsi, memarlığının "daş yaddaşı" adlandırırlar. Bu unikal maddi mədəniyyət abidəsinin qorunması, gələcək nəsillərə çatdırılması məqsədilə ərazidə bir sıra təmir-bərpa işləri aparılır.
Nazirlər Kabineti yanında "İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin rəisi Kamran İmanov AzərTAc-ın müxbirinə demişdir ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin milli-mədəni irsimizə göstərdiyi qayğı, onun imzaladığı fərman və sərəncamlar ilə İçərişəhərə yeni statusun verilməsi qarşımıza mühüm vəzifələr qoymuşdur. İçərişəhərin qorunmasının, onun idarəedilməsinin təzahürü olaraq qoruğun Əsasnaməsinə uyğun təmir-bərpa və konservasiya işlərinin aparılması məqsədilə xüsusi komissiya yaradılmışdır. Bu komissiya İçərişəhərin ümumi görünüşünə xələl gətirməmək şərtilə aparılan təmir-bərpa işləri ilə məşğul olur.
İçərişəhərin beynəlxalq turizm mərkəzinə çevrilməsi istiqamətində xeyli iş görülmüşdür. Tarixi-memarlıq abidələrimizi əks etdirən videokliplər, kitabçalar, açıqcalar çap edilmiş və bu sahədə işlər davam etdirilir.
Məlum olduğu kimi, İçərişəhər YUNESKO-nun Dünya Mədəni İrsi siyahısına daxil edilmişdir. Bu, Heydər Əliyev Fondunun və Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondunun prezidenti, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın milli-mənəvi dəyərlərimizin təbliği, qorunub saxlanması istiqamətində gördüyü böyük işlərin nəticəsində mümkün olmuşdur. Hazırda Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə İçərişəhərin baş planı işlənir. Artıq İçərişəhərin idarə olunmasına dair menecment planı hazırlanmış, onun gerbinin hazırlanması işi davam etdirilir. Bundan əlavə, "İçərişəhər" Dövlət Qoruğunun idarəetmə sisteminin layihəsinin hazırlanmasına başlanmışdır. Eyni zamanda İçərişəhərin öz ATS-i vasitəsilə yeni elektron-müşahidə sisteminin yaradılması nəzərdə tutulmuşdur.
K.İmanov son vaxtlar görülən işlərdən danışaraq qeyd etmişdir ki, burada memarlıq abidələri ilə tanış olmaq istəyənlər üçün sərgi təşkil olunmuş, keramika üzərində İçərişəhərin xəritəsi hazırlanmış və bu xəritənin yeni elektron versiyası təşkil ediləcəkdir. Bildirmişdir ki, 85 abidənin ünvanının əks olunduğu xəritəyə əcnəbilər böyük maraq göstərirlər. Qız qalasının qarşısındakı taxta körpü yenisi ilə əvəz olunmuşdur.
Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin rəisi demişdir ki, 1964-cü ildə ərazidə aşkar olunmuş Sıratağlı abidəsi, vaxtilə dini sitayiş məkanları olan müqəddəs yerlər bərpa olunaraq kompleks yaradılacaqdır. İçərişəhərdəki Buxara və Moltanı Karvansaralarının ətrafları da təmir-bərpa işləri aparılan ərazilərə daxildir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İçərişəhərdə yerləşən Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi binasının bərbad vəziyyətə düşən fasadı bərpa edilmiş, Qala divarları üçün xüsusi işıqlandırma sistemi quraşdırılmış, İçərişəhərin dolanbac küçələrində od məşəlini xatırladan işıq dirəkləri qoyulmuşdur.
Qoruq ərazisində Qoşa qala qapılarından başlayaraq Böyük qala, Qüllə, Asəf Zeynallı küçələrində, Qız qalası ətrafında yeni işıqlandırma sistemləri quraşdırılmışdır. Səftər Quliyev küçəsində İçərişəhərə uyğun dizaynda işıqlandırma sistemi yenidən qurulmuş, köhnə kommunikasiya qurğuları təzələri ilə əvəz olunmuş, əsaslı bərpa və yenidənqurma işləri başa çatdırılmışdır. Yol örtüyünün üzlük daşı dəyişdirilmiş, İçərişəhərin Əziz Əliyev küçəsinə çıxış hissəsində olan qədim pilləkən bərpa olunaraq yenidən qurulmuşdur. Milli ornamentləri özündə əks etdirən yeni işıqlandırma sistemi ilə təchiz olunmuş köşk hazırlanmış və yaxın günlərdə onun quraşdırılmasına başlanacaqdır.
K.İmanov gələcək planlardan söz açaraq demişdir ki, Qoruqda Mədəni Mərkəz yaradılacaq, xüsusi elmi-istehsalat layihələndirmə emalatxanası açılacaq, nadir memarlıq incilərinin bərpası, arxeoloji qazıntılar nəticəsində aşkara çıxarılmış maddi-mədəniyyət abidələri kompleksləri konservasiya olunacaqdır. Başlıca məqsəd qədim şəhərsalma tariximizi mərhələlərlə özündə yaşadan İçərişəhəri memarlığımızın incilərindən biri kimi mühafizə etmək, onu canlı şəhər kimi yaşatmaq, gələcək nəsillər üçün qoruyub saxlamaqdan ibarətdir.

Azərbaycan.-2007.-10 iyul.-S.4.