Babayeva T.

Cahangir Məmmədov: “Gənclərə film çəkmək imkanı verilməlidir”

"İstəməzdik ki, özəlləşdiriləcək əyalət kinoteatrları fəaliyyət istiqamətini dəyişdirsinlər

Bu yaxınlarda Prezident İlham Əliyev kino sənətinin inkişaf etdirilməsi ilə bağlı sərəncam imzalayıb. Sərəncamdan irəli gələn vəzifələri yerinə yetirmək üçün Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə müvafiq tapşırıqlar verilib. Nazirliyin kinematoqrafiya şöbəsinin müdiri Cahangir Məmmədovla görüşüb, qurumun görəcəyi işlərlə bağlı söhbətləşdik.
- Hələlik təkliflərimizi hazırlayırıq. Biz sözügedən sənədə tapşırıq kimi baxırıq. Əgər bu tapşırıq bizim tərəfimizdən çox dəqiqliklə yerinə yetirilsə, sözsüz ki, kinematoqrafiya böyük dəstək alacaq, yəni, məsələyə ciddi münasibətimizi əməli işimizlə sübut edə bilsək, bizə böyük köməklik göstəriləcək. Hesab edirəm ki, sənədin əsas maddələri maddi-texniki bazanın təkmilləşdirilməsi ilə bağlıdır. Çünki bizdə kino texnikası müasir tələblərə cavab vermir. Təsəvvür edin ki, kinostudiyamızda avadanlıqlar ötən əsrin 70-ci illərinə məxsusdur. Əgər Avropada texniki avadanlıqlara həsr olunmuş muzey yaradılsa, biz çəkinmədən öz aparaturamızı ora göndərə bilərik. Bizim kinoteatrların texniki şəraiti də çox pisdir. Belə avadanlıqla artıq heç kim işləmir. Əsas problemlərdən biri də kadr çatışmazlığıdır. Mən bu məsələdə heç kimi günahlandırmaq niyyətində deyiləm, sadəcə, bir müddət müəyyən çətinliklər üzündən kinoya xüsusi diqqət yetirilməyib. Əgər bütün bu problemləri həll edə bilsək, bizə yalnız yaxşı filmlər çəkmək və kinoteatrlarda onların normal nümayişini təmin etmək qalacaq.
- Bildiyimizə görə, paytaxtın əksər kinoteatrları özəlləşdirilməyə çıxarılıb. Bu istiqamətdə hansısa yeniliklər var?
- Bəli, özəlləşdirmə siyahısına bir sıra kinoteatrlar daxil edilib. Amma hələ onlardan heç biri özəlləşdirilməyib. Özəlləşdiriləcək kinoteatrlardan yalnız ikisi - "Azərbaycan" və "Vətən" kinoteatrları fəaliyyətlərini dəyişməyəcəklər, kinoteatr kimi işləyəcəklər. Əlbəttə ki, orada tamaşaçılara xidmət məqsədilə hansısa dəyişikliklər edilə bilər. Qalan - "Şuşa", "Sevil" və özəlləşmə siyahısına düşən digər kinoteatrlar isə statuslarını dəyişməklə özəlləşdirilə bilərlər. Yəni, bu kinoteatrlar yeni sahibin arzusuna uyğun olaraq, istənilən istiqamətdə fəaliyyət göstərəcəklər.
- Bəs, dövlətin nəzdində neçə kinoteatr qalacaq?
- Məncə, əvvəl-axır bütün kinoteatrlar özəlləşdiriləcək. Çünki bütün MDB ölkələrində bu proses gedir. Bu, düzgün yoldur. Ola bilər ki, biz təkcə "Nizami" kinoteatrını nəzarətimiz altında saxlayaq. Çünki Mədəniyyət Nazirliyi və Kinematoqrafçılar İttifaqı bu kinoteatrda bütün kino tədbirlərinin, o cümlədən böyük beynəlxalq kinofestivalların keçirilməsini planlaşdırır. Bu üzdən də hesab edirik ki, "Nizami" kinoteatrı dövlətin nəzdində qalmalıdır.
- Belə halda, son nəticə etibarı ilə üç kinoteatr öz statusunu dəyişmədən fəaliyyət göstərə bilər. Sizcə, bu az deyil?
- Məsələ burasındadır ki, hələ bütün kinoteatrlar özəlləşdirilmə siyahısına daxil edilməyib. Düşünmürəm ki, yerdə qalan kinoteatrların hamısı gələcəkdə statusunu dəyişməklə özəlləşdiriləcək. Hər halda şəhərin mərkəzində yerləşən "Vətən", "Şəfəq" və "Dostluq" yəqin ki, kinoteatr kimi fəaliyyət göstərəcəklər. Kinodan başqa digər əyləncə növünün olmadığı sovet dövründə Bakıda 20 kinoteatr vardı. İndi hər kəsin evdə filmə baxmaq, sputnik antenlərə qoşulmaq imkanı olan bir vaxtda, təbii ki, adamların kinoteatrlara axını azdır. Ona görə də bu gün şəhərin mərkəzində olan kinoteatrlarımız paytaxt əhlinə kino xidməti göstərmək üçün bəs edir. Mən tez-tez xaricdə oluram və müşahidə etmişəm ki, Qərb ölkələrində kinoteatrlar bir qayda olaraq, şəhərin mərkəzində yerləşdirilib.
- Əyalət kinoteatrlarının aqibəti necə olacaq?
- Əyalət kinoteatrları da özəlləşdiriləcək. Amma istəyirik ki, bu zaman onların fəaliyyət istiqaməti dəyişməsin. Mümkün deyil ki, orada kino göstərilməsin. Biz rayonun mərkəzində yerləşən yeganə kinoteatrın statusunu dəyişə bilmərik. Belə halda həmin rayonun əhalisi kino-xidmətsiz qalacaq. Biz bununla bağlı təkliflərimizi verəcəyik və ümid edirik ki, məsələ düzgün həllini tapacaq.
- Bir müddət əvvəl kinematoqrafiya sahəsində gənclərin yaradıcılıq fəaliyyətinin inkişaf proqramı qəbul edildi. Hazırda hansı layihələri reallaşdırırsınız?
- İndi "Bu meydan, bu ekran!" bədii film müsabiqəsini keçiririk. Bu layihəyə 150 min manat pul ayrılıb. Müsabiqədə 37 yaşı ötməmiş gənc rejissorlar iştirak edəcəklər. Aprelin sonu, may ayında ssenarilər qəbul ediləcək. Bir neçə aydan sonra hansı ssenarilər əsasında filmlərin çəkiləcəyini müəyyənləşdirəcəyik. İlin sonunda isə qaliblər seçiləcək. Beş filmin çəkilişi nəzərdə tutulub, hər filmə 30 min manat pul sərf olunacaq. Müsabiqəni udan rejissorlar gələn il dövlət büdcəsi hesabına tammetrajlı bədii film çəkmək hüququ alacaqlar. Biz bu müsabiqəni hər il keçirməyi nəzərdə tutmuşuq. Çünki gənclərə film çəkmək imkanı vermək lazımdır. Məsələ burasındadır ki, bizdə Eldar Quliyev, Oqtay Mirqasımov kimi təcrübəli, peşəkar rejissorlarla indiki gənclər arasında böyük boşluq yaranıb. Yəni, onlardan biri film çəkməyi dayandırsa, biz demək olar ki, rejissorsuz qalacağıq. Rejissor isə yalnız praktikada rejissora çevrilir. O, öz peşəsini itirməmək üçün daim işləməlidir. Ona görə də nazirlik gənc rejissorlara peşəkarlığını artırmaq üçün şərait yaratmaq istəyir. Bizim bu gün təhsil almaq üçün ÜDKİ-yə tələbə göndərmək imkanımız yoxdur. Amma heç olmasa, öz peşakarlıqlarını artırmaları üçün gənclərə film vermək lazımdır. Qeyd edim ki, əvvəllər bir çox gənc rejissorlar nazirliyə müraciət edirdilər, amma onların heç bir problemi həll olunmurdu. Əbülfəs Qarayev nazir təyin olunandan sonra gənclər üçün xüsusi proqram tərtib edildi. Düşünürəm ki, bu çox vacib qərardır. Çünki kinonun gələcəyi gənclərin əlindədir.
- "Debüt" Gənclər Studiyası fəaliyyətini nə vaxt bərpa edəcək?
- "Debüt" studiyasına rəhbərlik edən Eldar Quliyev bizə müraciət edib, direktorluğa namizədliyini irəli sürüb. Studiyanın fəaliyyətə başlaması üçün hər şey hazırdır, bu il ora 40 min manat maddi vəsait də ayrılıb. Amma əvvəlcə studiyaya kimin rəhbərlik edəcəyi dəqiq müəyyənləşməlidir. Əvvəllər "Debüt"də ildə bir film çəkilib. Bu, normal göstəricidir. Qeyd etdiyim kimi, hər il müsabiqə keçiriləcək, "Debüt"də film çəkiləcək, üstəlik, bu il üç gənc rejissora dövlət büdcəsi hesabına tammetrajlı filmin çəkilişləri həvalə edilib. Bunlardan biri Çingiz Rəsulzadə olacaq. Gənc rejissor Elçin Musaoğlunun Almaniyadakı prodüseri ilə danışıqları uğurlu alınarsa, bir film də o çəkəcək. Bir də rejissor Şamil Nəcəfzadəyə film vermişik. Biz ümid edirik ki, o, peşəkar rejissorlarımızın layiqli davamçısı olacaq.
- Ötən il istehsala buraxılan "Hökmdar və qızı", "İblis" filmləri nə zaman ekranlara çıxacaq?
- "Hökmdar və qızı" filmi hələ tam bitməyib. Amma biz ilkin materiallara baxmışıq. Məncə, çox yüksək səviyyəli film alınacaq. "İblis"i isə hələ görməmişik. Hazırda filmin Sankt-Peterburqda səsyazma prosesi gedir. Yaxın vaxtlarda bu filmlər təhvil veriləcək.
- Eşitdiyimizə görə, Azərbaycan kinematoqrafçıları Türkiyədə keçiriləcək kinofestivala dəvət alıblar. Festivalda ölkəmizi hansı filmlər təmsil edəcək?
- Aprel ayında İstanbulda "Türk şəhərləri ilə filmlərdə tanış olaq" kinofestivalı keçiriləcək. Ora Mehriban Ələkbərzadənin "Məhkumların cənnəti" filmini göndərmək niyyətindəyik. Film indi Minskdə səsyazmadadır. Ümid edirik ki, festivala qədər tam hazır olacaq. Deməliyəm ki, bu, Mehriban Ələkbərzadənin ilk filmi olsa da, çox maraqlı alınıb. Bundan başqa, Oleq Səfərəliyevin "Əlvida, cənub şəhəri" və ola bilər ki, Ramiz Əzizbəylinin "Yalan" filmi festivala göndərilsin.
- 2007-ci ildə neçə film istehsala buraxılacaq?
- Bayaq adlarını qeyd etdiyim üç gənc rejissorun çəkəcəyi filmlərdən başqa, Sabir Rüstəmxanlının ssenarisi əsasında "Cavad xan" filmi və Oqtay Mirqasımovun "Günaydın, mələyim" filmi istehsala buraxılıb. Bir layihəmiz də Riqa kinostudiyası ilə birgə baş tutmalıdır. Biz istəiyrik, bu filmdə ölkəmizi təbliğ edək. Ona görə də filmin ssenarisində bizim həyat tərzimiz, təbiətimiz, ənənələrimiz öz əksini tapmalıdır. Filmin süjeti komik hadisələr üzərində qurulub. Bir turist dəstəsi Kuba əvəzinə səhvən Bakıya düşür. Və onların Azərbaycanda macəraları başlayır. Son nəticədə Kubaya gedə bilməməsindən narazı qalan turistlərin bizim ölkəyə simpatiyası yaranır. Filmin hansı rejissor tərəfindən lentə alınacağı hələ müəyyənləşməyib. Amma biz ümid edirik ki, bu film Avropa bazarına çıxacaq. Bağladığımız müqavilənin əsas müddəalarından biri də budur

Xəzər.- 2007.- 10 mart.- S. 18.