Behbudqızı S.

 

Azərbaycan kinosunun təhlili

 

Əbülfəz Qarayev: "Kinomuz özünü saxlayacaq halda deyil"

 

Mədəniyyətin ən gəlirli sahəsi

 

Bu günlərdə ölkə başçısı İlham Əliyev "Azərbaycanda kino sənətinin inkişafı haqqında" sərəncam imzaladı.
   
Kino sənətimizin inkişafı haqqında sərəncamı təşkil edən bütün bəndlər mədəniyyət turizm naziri Əbülfəz Qarayevin dünən kino xadimləri ilə keçirdiyi görüşdə bir-bir müzakirə olunaraq mövcud şəraitə qiymət verildi. Nazir çıxışında ilk növbədə bunları vurğuladı: "Mədəniyyət Turizm Nazirliyi yaradılanda işə təhlildən başladıq. Aşkar oldu ki, hazırda ən çətin dövrünü yaşayan sahələrdən biri məhz kinodur. Mədəniyyətin ən gəlirli sahəsi hesab olunmasına baxmayaraq, Azərbaycan kinosu indi özünü saxlayacaq, xeyir gətirəcək halda deyil. Sənətkarlıq potensialımız qədər qürur doğuran olsa da, kino xadimlərimizə qədər dərin ehtiram bəsləsəm , etiraf etməliyəm ki, əgər kinomuz bu gün bu vəziyyətdədirsə, deməli, onların sənətkarlığı kifayət deyil..."
   Məlum siyasi-ictimai vəziyyətin kinomuza belə dağıdıcı zərbəsinin fəsadlarından əziyyət çəkən ilk növbədə tamaşaçılardır. Yaxşı filmin meydana gəlməsindən ötrü ssenarinin, rejissor yozumunun, yaradıcı heyət seçiminin zəruri maliyyənin əlverişli olması labüd şərtdir. Sadalanan cəhətlərdən birinin varlığının axsaması digərlərinin dolğunluğunu azaldacaq qədər qorxuludur. Nazir çıxışında C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasının təmir təchizi məsələsinə toxunaraq bildirdi ki, kinostudiyanı bütövlükdə yox, bir pavilyonun əsaslı təmirindən başlayaraq, hissə-hissə müasir tələblər səviyyəsinə qaldırmaq daha məqsədəuyğundur. "? maliyyə vəsaitini ayıranda çox diqqətli olmalıyıq ki, bu vəsaitə çəkiləcək. Əgər rəfdə yatıb-qalan bir film çəkiləcəksə, bu boyda zəhmət kimə lazımdır?"
   Ə.Qarayev vurğuladı ki, kinoteatrların, demək olar, hamısı birbaşa funksiyasından savayı dəxli olmayan bütün digər funksiyaları yerinə yetirir: "Yeganə olaraq "Azərbaycan" kinoteatrı öz işini görməyə çalışır, ona da "pirat" videokaset istehsalçıları imkan vermirlər. 1998-ci ildə "Kino haqqında" qanun qəbul edilərkən filmlərin dövlət reyestri nəzərdə tutulsa da, bu vaxta qədər buna əməl edən olmayıb. Bildiyiniz kimi, biz bu işə ciddi girişdik telekanallarla əməkdaşlığımızın nəticəsi göz qabağındadır".
   "Nizami" kinoteatrının binasının xidmət səviyyəsinin yaxşılaşdırılmasına gəldikdə isə nazir məlumat verdi ki, martın 5- rusiyalı mütəxəssislər şəhərimizə gəlib buna aid layihələrini təqdim edəcəklər aprel ayından başlayaraq Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyeva Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri Rüstəm İbrahimbəyovun birbaşa nəzarəti rəhbərliyi altında kinoteatrın Kinofestival Kompleksinə çevrilməsi işlərinə başlanılacaq.
   Ə.Qarayev bütün dünyada olduğu kimi, bizdə Dövlət Film Fondunun elmi-araşdırma mərkəzi kimi fəaliyyət göstərməsinin vacibliyini qeyd etdi. Gənc kinorejissorların mükəmməl bacarığının nəinki incəsənətin, həmçinin turizmin inkişafından deməli, ölkəmizin tanınmasından ötrü vacib amil olması üzərində xüsusi dayanan nazir dünya ekranlarına çıxa biləcək bir neçə filmin maddi təminatını nazirliyin öz üzərinə götürdüyünü, Almaniya ilə 4 qısametrajlı, Latviya ilə 1 tammetrajlı filmlərin bu il istehsal olunacağını dedi. "Nazirliyin xətti ilə keçirilən müsabiqələrdə belə bir şərt qoyacağıq ki, çəkilən film qəbul edilmiş qaydalara uyğun olaraq ya "prokat" vasitəsilə xərclənən məbləğin müəyyən hissəsini qaytarsın, ya da beynəlxalq müsabiqələrdə iştirak edib, hansısa nominasiyanın qalibi olsun..." Ermənilərin "Ararat", qazaxların "Köçərilər" kimi irimiqyaslı kino layihələrini ərsəyə gətirməyi müqabilində Azərbaycanın əliboş dayanmasından üzüldüyünü ifadə edən Ə.Qarayev bu il 1-2 beynəlxalq kinolayihənin hazırlıq mərhələsinə start veriləcəyinin yəqinləşdiyini bildirdi. "Əsas odur ki, artıq nəyi kimin çəkəcəyini bilirik. Qalır niyyətimizi gerçəkləşdirmək".
   "Əcnəbi filmlərin doğma dilimizə peşəkar səviyyədə dublyajı məsələsinin dövlət müstəqilliyimizin ayrılmaz amili olduğunu unutmamağa" çağıran nazir telekanallar arasında ən çox ATV-nin filmləri rus dilində yayımladığını təəssüflə qeyd etdi.

   Mədəniyyət İncəsənət Universitetində kino sahəsində çalışacaq kadrların hazırlıq şəraitinin onların müasir tələblər səviyyəsində yetişməyinə imkan vermədiyini, "mütəxəssis" anlayışının itməkdə olduğunu deyən Ə.Qarayev mühazirə oxumaqdan ötrü yaxın uzaq xaricdən ustad sənətkarların dəvət edilməsi məsələsinin çox məqsədəuyğun olduğunu dedi Təhsil Nazirliyinin bu məsələdə işə dayaq olacağına əminliyini, gənc kadrlara bundan sonra daha böyük ehtiyac olacağını ifadə etdi.
   Prezidentin sərəncamından doğan tapşırıqları kino ictimaiyyəti ilə birlikdə yerinə yetirmək niyyətində olduğunu deyən nazir sözü kino xadimlərinə verdi. Film Fondunun direktoru Cəmil Quliyev, Kinematoqrafçılar İttifaqının birinci katibi Rasim Balayev başqaları çıxış edərək belə bir sərəncamın qüvvəyə minməsindən məmnun olduqlarını, arzu təkliflərini bildirdilər.

 

Həftə içi.- 2007.- 3-5 mart.- S. 8.