Bakının və Gəncənin
yeni teatrı
"Yol" düşüncələri
Martın 17-dək davam edəcək "Yeni teatr" respublika festivalının 4-cü günü
Dövlət Pantomim Teatrı Aktyor Evinin səhnəsində
"Yol" tamaşasını
təqdim etdi. Pantomim səhnə əsərinin ideya müəllifi və quruluşçu rejissoru teatrın aktrisası kimi yaxşı tanınan Nargilə Qəribovanın rejissor debütünün aktrisalıq
fəaliyyətinə layiq
şəkildə baş
tutduğunu demək olar.
"Yol"un müəllifi üç nəfər aktyorun - Elnur İsmayılov, Əflatun
Abdullayev və Əli Əlizadənin ifasında bəşər
övladının bu
dünyadakı missiyası,
xeyir və şər qüvvələrin,
nurla zülmətin əbədi qarşıdurması
və ikincinin əbədi nadanlığı,
korluğu pantomim janrının imkanları
çərçivəsində uğurlu həllini tapmışdı. Tamaşanın əvvəli
bir qədər yeknəsəq olsa da, bu, çox
çəkmədi. Əks
təbiətli məxluqların
eyni yolu tamamilə müxtəlif şəkildə getməsi,
Tanrının göndərdiyi
keyfiyyətlər arasında
seçim apararkən
istəkləri, zövqləri
üst-üstə
düşsə də,
daxili aləmlərinin,
xislətlərinin mütləq
mənada üzə çıxmasının hərəkətlərin,
mimikaların dili ilə ifadəsi başlayır. Miskinliyini,
yaramazlığını dərk
edən Şər (Elnur İsmayılov) qarşı tərəfi
- Xeyiri qaralamaqla özünün boyuna biçilmiş bədlikləri
ona yaraşdırmağa
cəhd edir. Beləcə
bu mübarizə davam edir - Xeyirin,
hər bir hadisədə, rəftarda
işıqlı tərəfləri
görməyi bacaran insanların sönməz,
tükənməz müsbət
enerjisi Şəri, hər addımını özünün alçaq
hisslərinə, birgünlük
mənafeyinə uyğun
atan hiyləgərləri və xəbisləri daha da quduzlaşdırır.
Klassik mövzunun üç
pantomim aktyorunun ifasında yozumu rejissorun dəqiq yanaşması və aktyorların, xüsusən
Elnur İsmayılovun
ifadəli və emosional oyunu sayəsində qeyri-standart
tamaşa-düşüncənin
meydana çıxmasına
şərait yaratmışdı.
"Yol"un
rəssamı Bəxtiyar
Xanızadə, musiqi tərtibatçısı Elman
Rəfiyevdir.
"Qəribə
oğlan"la "Körpüsalan qız"
Festivalın 5-ci günü Gəncə Dövlət Dram Teatrı İradə Gözəlovanın quruluşunda
İlyas Əfəndiyevin
"Qəribə oğlan"
2 hissəli komediyasını
ibrətamiz əhvalatı
olan komediya kimi Aktyor Evinin
səhnəsinə çıxardı.
Rəssamı Vahab Gözəlov, musiqi tərtibatçısı Tünzalə Mustafayeva,
bədii rəhbəri
Vaqif İbrahimoğlu
olan tamaşada İ.Əfəndiyev qələminə,
ədəbi estetikasına
özgün tərzdə
riayət olunmuşdu
- ötən əsrin
1960-70-ci illərinin ab-havasını, pyesdəki
dialoq və replikaları dəqiqliklə
çatdırmaqla yanaşı,
tamaşaya yeni personaj da əlavə
olunmuşdu. "Körpüsalan qız" (Şəfa Qədirova) adlandırılan
bu obrazı qeyri-personajların iştirakı ilə hadisələrin cərəyan
etdiyi qəfəsə
- Kislovodskın "Xram
vozduxa" ("Hava məbədi") istirahət
zonasına buraxmırlar.
Çünki o, Dadaş Rəhimoviçin
ötən, saf həyatından xatirədə
yadigar qalmış səmimilik duyğusudur.
Həmin o ibrətamiz əhvalatı
da lap sonda
onlar ikisi danışırlar - dinməz-söyləməz tərzdə
bütün digər personajları iç dünyalarına dönməyə
dəvət edirlər...
Dadaş Rəhimoviçin "Nargilə" deyə çağırdığı bu obrazı tamaşa müəllifləri
"Körpüsalan qız"
adlandırmaqla hər
bir ədibin bütün yaradıcı
həyatı boyunca eyni bir mətləbi
qələmə aldığını,
"Qəribə oğlan"dakı məqamların İlyas Əfəndiyevin başqa dram və nəsr əsərlərindən
qaynaqlandığını, əvvəlki və sonrakı əsərlər
arasında mütləq
bir körpünün
var olduğunu çox sərrast vurğulayıblar.
Tamaşada aşkar
sezilirdi ki, Muratov obrazı həm də müəyyən mənada
İlyas Əfəndiyevin
müəllif müdaxiləsi,
iştirakıdır. Təbii ki,
"Körpüsalan qız"
personajının iştirakı
"Hava məbədi"ndə nəfəsləri
təntiyən, hərdənbir
qəfəsin pəncərəsini
açıb təmiz
hava udan kurortdakıların hamısının
görünməyən tərəfini
görünən edir.
Bu cəhəti Valehin (Samir Abbasov), Kəmalənin (Kəmalə
Məmmədova), Məlahətin
(Sevda Orucova), Barsukun (Məmmədəli
Balayev), Əhmədcanın
(Novruz Cəfərov),
Otarın (Elşad Əhmədov), Batının
(İlham Hüseynov),
bir sözlə, hamının kurort əhvalına qətiyyən
uyğun gəlməyən libaslarda
olmaları daha da qabardır - tünd rəngli şalvar və qalstukla ağ köynək. İstirahət
zonasının şərtiliyini
çətir, yellənən
kreslo və gölün təsvirini yaradan vannadan savayı heç nə bildirmir. Sanki iştirakçıları
sınaq imtahanı bunkerinə yerləşdiriblər
ki, öz "mən"lərini nə dərəcədə
tanıdıqlarını müəyyənləşdirsinlər.
Gəncə aktyorları ilə
Bakı rejissor və bədii rəhbərinin ərsəyə
gətirdikləri İ.Əfəndiyevin
"Qəribə oğlan"ının effektini tamaşa boyunca səhnə arxasından səslənən Vaqif Mustafazadənin bəstə
və kompozisiyaları,
bir də aktyorların ifasında aşıq və xalq mahnıları daha da artırmışdı.
Həftə içi.- 2007.- 15 mart.- S. 8.