Turanə

Komediyaya yüngül janr kimi baxırlar

Novruz Qartal: Can arvaddan şirindir

Bu gün Novruz Bayramıdır. Körpələrdən tutmuş yaşlı nəslin hətta həyatdan küskün nümayəndələri də, hamı sevinir. Gəlişi ilə hətta bütün küsülüləri barışmağa vadar edən bu el bayramı hər kəsin üzündə təbəssüm yaradır. Bu günü hərə bir cür qeyd edəcək. Kimi qonaq gedəcək, kimi isə qonaq qarşılayacaq. Müsahibimiz isə, yəqin ki qonaq yolu gözləyənlərdən olacaq. Çünki, bu gün onun üçün ikiqat bayramdır. Qonaqlar onunla həm bayramlaşmağa, həm də yubileyini təbrik etməyə gələcəklər. Bu gün sevilən aktyor Novruz Qartalın 60 yaşı tamam olur.

Sənətinin fanatı

-Uşaqlıqdan görkəmli sənətkarlar Lütfəli Abdullayev və Nəsibə Zeynalovaya fanatlıq edirdim. Aktyor olmaq həvəsi onlara olan sevgimdən yarandı. Orta məktəbdə dram dərnəyində oynayırdım. Həmyaşıdlarım arasında tanınmaq mənə xoş təsir bağışlayırdı. Məktəbi bitirib, o zamankı Teatr İnstitutuna qəbul oldum. Həsənağa Salayev, Ədil İsgəndərov kimi böyük sənətkarlardan dərs aldım. Sonra Şıxəli Qurbanovun rəhbərliyilə Musiqili Komediya Teatrında işləməyə başladım. “Gözün aydın”, “Durna”, “Hicran”, “Toy kimindir” tamaşalarında ünsiyyət qurmağı belə xəyal etdiyim Nəsibə xanımla, Lütfəli Abdullayevlə tərəf-müqabili oldum. Rəhmətlik Nəsibə xanım mənə çox dəstək olub. Mənəvi anam idi. Dahi sənətkarlardan öyrəndim.

Müəllimlərim Şəmsi Bədəlbəyli, Süleyman Ələsgərov, Nəsibə Zeynalova, Lütfəli Abdullayev, Hacıbaba Bağırov, Siyavuş Aslan kimi sənətkarlarla çiyin-çiyinə çalışdığım üçün fəxr edirəm.

Fəxri adsız da sevilir

- Korifey sənətkarların tərəf-müqabili, Şəmsi Bədəlbəyli kimi dahi rejissorun asistenti olsam da bu gün özümə qarşı bir qədər biganəlik hiss edirəm. Məndən sonra sənətə gələnlərin bir çoxunun fəxri adları var. Nə olsun, amma xalq o çoxlarını tanımır. Xoşbəxtliyim ondadır ki, fəxri adlarsız da sevənlərim var. Teatrda səhnələşdirilən tamaşaların mütləq əksəriyyətində rollarım var. Düşünürəm, görəsən mənim qədər rüb ərzində tamaşa təhvil verən ikinci aktyor var?

Bu il səhnə fəaliyyətimin 40 ili tamam olur. Teatrda “10 min dollarlıq kef”də Əmioğlu, “Dəli dünya”da Tıntın Əsəd, “Məhəbbət oyunu”nda Doktor Daşdəmirov, “Məsmə xala dayımdır”da dilənçi, “İtkin ər”də Əlfiled kimi bir-birindən maraqlı rolları canlandırmışam. Bu müddət ərzində bir dəfə də olsa gileylənməsəm də elə şeylər var insanı danışmağa vadar edir. Həm sənətdə, həm də həyatda bir çoxları kimi çətinliklərlə üzləşmişəm. Müqabilində isə qazandıqlarım sadəcə tamaşaçıların sevgisi və alqışları olub. Buna da şükür. Amma ailəmin yanında xəcalətliyəm. Çünki, 40 illik əməyimə rəğmən hələ də bu yaşımda kirayələrdə yaşayıram. Dostlarımın, ailəmin gileyi çox vaxt bu sənəti seçdiyim üçün məni peşman olmağa sövq edir. Bir qədər düşündükdən sonra görürəm ki, yox, aktyor olmasaydım içimdə tüğyan edən yaradıcılıq hisslərini heç cür cilovlaya bilməzdim. Allah ulu öndərimiz Heydər Əliyevə qəni-qəni rəhmət eləsin. O uzaqgörən şəxsiyyət sənətimi yüksək dəyərləndirərək mənə “Prezident mükafatı” ayırmışdı. İki il mükafat hesabına ailəmi bir qədər yaxşı dolandıra bildim. Amma bunu da mənə çox gördülər. Üçüncü il adım siyahıdan çıxarıldı. Bir sözlə, mükafat əlimdən alındı. Hələ də baiskarın kimliyindən bixəbərəm.

Gənclərdən gileyliyəm

- Gənclərin əksəriyyəti tamaşaçıları bayağı gülüşə cəlb etməyə çalışır. Bu, düzgün yol deyil. Axı bu cür ucuz yollarla tamaşaçıların zövqünü korlamaq olmaz. Gülüş əsərdən, obrazdan doğduğu zaman yerinə düşür. Bir-iki tamaşam var ki, orada qadın obrazını canlandırıram. Mən də qadın paltarı geyinib səhnəyə çıxıram. Güldürmək qadın paltarı geyinərək, özünü gülünc vəziyyətə salmaq demək deyil. Əsas odur ki, tamaşaçını peşəkar aktyor oyunu ilə maraqlandıra biləsən. Sənətdən uzaqlaşaraq başqa sahələrə üz tutan gənclər unudurlar ki, bir müddət keçdikdən sonra özlərini dərk etmədən belə məhv olacaqlar. Bir çoxları komediyaya yüngül janr kimi baxır. Əslində isə bu çox mürəkkəb sahədir.

Musiqili Komediya Teatrında üç prinsip var - mahnı, rəqs və danışıq. Rəqs edərək həm də səlis danışmaq bu janrı bəyənməyənlərə heç də asan gəlməsin. Teatrımızda baş çıxarmaq çətin məsələdir. Çünki, hər aktyor rəqsdən sonra obrazlı danışa bilmir. Hamı komediyanı yalnız gülmək kimi başa düşür. Əslində isə bu janr tamaşaçını bir qədər düşündürür. Komediya ilə satiranı bir-birindən ayıra bilməyən aktyorlar da var. Hər qadın rolunu oynayan kişinin əynindəki paltardan bir balaca açıq yer görünən kimi tamaşaçının gülməkdən ürəyi gedir.

Arvadından qorxmayan kişi deyil

-Dava-dalaşla aram yoxdur. Gəncliyimdə də olduqca zarafatcıl olmuşam. Yəqin elə buna görə qızlar məni çox istəyiblər. Hətta məni görməyəndə darıxdıqlarını belə etiraf edirdilər. Hamıda olduğu kimi ilk sevgim orta məktəbdə olub. Amma o münasibətdən bir şey çıxmadı. Demək ki qismət deyilmiş. Bu haqda məni çox danışdırmaqla qorxuram ki, arvadla düşmən edəsiniz. Sonra məni öldürəcək. Uşaqlıqdan dava-dalaşdan uzaq olsam da çox dəcəl olmuşam. Müəllimlərim əlimdən dad edirdi. Hamıya səsim çıxsa da o vurulduğum qızcığazın önündə quzuya dönürdüm. Bir söz deməyə belə cəsarət etmirdim. İstəyimi, demək olar ki, hamı bilirdi.

Zamanın çarxı elə dəyişdi ki, bir gün özü mənə məktub yazdı. Elə bir məktub yazmışdı ki, heç oğlan qıza elə namə göndərə bilməzdi. Məktubda nələr yox idi ki, şirin sözlərdən adamın ağlı qarışırdı. Nə isə... Hamının həyatında belə hadisələr olur. Ömür tarixçəmizdir də, axı  neyləyə bilərik ki?.

Can arvaddan şirindir

 - Dənizi seyr etməyi, gəzməyi çox sevirəm. Amma istirahət etməyə vaxt tapa bilmirəm. 1996-cı ildə teatrın bədii rəhbəri Hacıbaba Bağırov məni aktyor truppasına müdir təyin elədi. O vaxtdan isə dənizi sadəcə pəncərədən seyr etməklə kifayətlənəsi olmuşam. Daxilən zəif olmasam da qorxduğum vaxtlar olur. Etiraf edim ki, ən çox itdən və ilandan qorxuram. Uşaq idim. Həyətimizdə bir it var idi. Qorxduğumdan uzaq olmağa çalışsam da bir gün məni tutdu. Diş izləri mənə ondan və uşaqlığımdan yadigar olaraq qalır. Uşaq deyildim, hətta evli idim. Həyat yoldaşımla yol geçirdik. Qəflətən üstümə cuman it o qorxu hissini yenidən mənə yaşatdı. Qorxudan necə qaçdımsa yoldaşım yadımdan çıxdı. Gülməli olsa da, can arvaddan şirindir.

Bayram bayrama qarışır

-Novruz bayramı mənim üçün özəl günlərdəndir. Həmin gün bayramla yanaşı həm də doğum günümü qeyd edirəm. Həmin gün əhval-ruhiyyəm hədsiz gözəl olur, çünki ailəmlə, dostlarımla birgə, demək olar ki, hımı mənim ad günümü də qeyd eləmiş olur. Novruz bayramının özünəməxsus gözəlliyi, adət-ənənələri var. Bilirsiniz ki, bu bayramda qulaq falına çıxarlar, papaq atarlar. Mən bu qədim adətlərin bu gün də yaşamasının tərəfdarıyam.

Arzular sonsuz və tükənməzdir. Bu il də həmçinin. Novruz bayramı ərəfəsində də bütün küsülülərə barışmağı məsləhət görərdim. Xalqımıza əmin- amanlıq, cansağlığı, ruzi-bərəkət arzu edirəm.

Novruzun elçisi Qartalmış

-”Qartal” təxəllüsünü götürməyim gözlənilmədən oldu. Gürcüstanda üçgünlük qastrol səfərində idik. Mənə dedilər ki, bu qədər təhqirlərə məruz qaldın. Gözün tutuldu, səsin batdı, yenə də səhnəni tərk etmədin. Ay Novruz, doğrudan da qartalsan ey. Bir gün isə işə gələndə afişalarda “Novruz Qartal” adını gördüm. Doğrusu, məndə bir qədər çaşqınlıq yarandı. Dedim yəqin işə yeni işçi götürüblər. Soruşanda isə mənə güldülər ki, Novruz müəllim heç öz təxəllüsünü də bilmirmiş ki.

Yeni Azərbaycan.- 2007.- 20 mart.- S. 8.