Yeni dövrün kitabxanası:
günün tələbi və görülən işlər
Kitaba, mütaliəyə, informasiya
almağa marağı
olan hər bir şəxs, heç şübhəsiz
ki, internetlə təmin olunmuş və kifayət qədər operativ xidmət göstərən
informasiya mərkəzinə-kitabxanaya daim ehtiyac duyur. Məhz bu nöqteyi-nəzərdən kitabxanalarımızın
müasir durumu ilə tanışlıq yəqin ki, çoxlarına maraqlı
görünə bilər.
AMEA Mərkəzi Elmi
Kitabxanasının direktoru,
filologiya elmləri namizədi Aybəniz Əliyeva-Kəngərli də bu fikirdədir.
"Bu gün
kitabxanalara getdikcə
artan maraq, xüsusən də gənc nəslin yenidən kitabxanalara üz tutması bizi sevindirir" – deyən direktor, insanların kitabdan aralı düşməsi
fikri ilə razılaşmır. 2006-cı
il üçün elmi-tədqiqat işlərinin planına əsasən Mərkəzi
Elmi Kitabxana elmi-tədqiqatların istiqamətlərinə
uyğun milli və xarici elmi çap və elektron nəşrlərlə komplektləşdirilməsi,
elmi fondların bərpası və konservasiyası, kitabxana-biblioqrafiya
proseslərinin avtomatlaşdırılması
istiqamətinin 2 problemi
üzrə iş aparıb. Bunlar "Kitabxanaşünaslığın nəzəri və təcrübi məsələlərinin
elmi təşkili"
və "Biblioqrafiyaşünaslıq:
elmin biblioqrafik informasiya təminatı"dır. 8 elmi-nəzəri, tətbiqi və elmi-praktiki movzunun 31 işinin müvafiq mərhələləri
yerinə yetirilib.
"Kitabxanaşünaslığın nəzəri və təcrübi məsələlərinin
elmi təşkili"
probleminə daxil olan 7 mövzu üzrə 23 tədqiqat işi aparılıb. Azərbaycan MEA-nın elmi-tədqiqat müəssisələrində aparılan tədqiqatların
mövzularının təhlili
həyata keçirilib
və elmi ədəbiyyatın komplektləşdirilməsinin
profili müəyyənləşdirilib.
Cari ildə daxil olan kitabların uçotunun (aktlaşma) avtomatlaşdırılmış rejimdə həyata keçirilməsi davam etdirilib. Ötən il kitabxanaya 16 081 nüsxə ədəbiyyat
daxil olub (əlavə 3752 nüsxə
ədəbiyyat xarici dildədir). İl ərzində 1794 avtoreferat
və 36 nüsxə dissertasiya qəbul edilib. Şəbəkə
kitabxanalarına 7578 nüsxə
ədəbiyyat daxil olub, eyni zamanda
Şərq ölkələrinə
330, Qərbi Avropa ölkələrinə 914, MDB ölkələrinə
1514 nüsxə ədəbiyyat
göndərilib. Xidmət
şöbəsi müasir
tələblərə cavab
verən kompüter texnologiyalarının tətbiqi
yolu ilə xüsusi proqram vasitəsilə avtomatlaşdırılmış
rejimdə oxucu qeydiyyatını davam etdirib. Bu proqram
abonentlərin qeydiyyatını,
müxtəlif parametrlərdə
axtarışını, verilən
və qaytarılan ədəbiyyatın qeydiyyatını,
borclu olan oxucuların avtomatlaşdırılmış
nəzarətini həyata
keçirməyə imkan
verir. MEK-də
və onun şəbəkə kitabxanalarında
aktual elmi mövzularda, respublikanın
tarixi hadisələrinə,
əlamətdar günlərinə,
görkəmli dövlət,
elm və mədəniyyət xadimlərinin,
yazıçı və
şairlərin yubileylərinə
həsr olunmuş konfrans, seminar və başqa tədbirlərlə bağlı
131 sərgi təşkil
edilib. Dünyanın
60 ölkəsinin 500-dən
artıq elmi təşkilatı ilə
sıx əməkdaşlıq
edən Mərkəzi
Elmi Kitabxana hər il həm
Azərbaycanda, həm
də xarici ölkələrdə sərgilər
təşkil edir.
ABŞ-ın ölkəmizdəki
səfiri xanım Enn Dersinin və
digər xarici qonaqların qatıldığı
"Bencamin Franklin dövlət xadimi və diplomat" adlı sərgi kitabxanada təşkil olunan beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlərdən
olub. Kitabxana həmçinin ötən
il oktyabr ayının 4-dən 8-dək Almaniyanın Frankfurt şəhərində
keçirilən ənənəvi
Beynəlxalq kitab sərgisində və oktyabr ayının 27-dən noyabr ayının 4-dək Türkiyənin İstanbul
şəhərində keçirilmiş
25-ci Beynəlxalq kitab
sərgisində uğurla
iştirak edib. Sərgilərin işində
göstərdiyi fəallığa,
nümayiş etdirdiyi
kitabların elmi, bədii-estetik tutumuna görə xüsusi diplomlara layiq görülüb. Mərkəzi Elmi Kitabxana Azərbaycanla Almaniyanın birgə
"İnsanlar və
kitablar" layihəsinin
qalibi olub, kitabxanaya 5 min avro dəyəri olan kitablar hədiyyə
edilib. Növbəti illərdə kitabxanaya bu layihə çərçivəsində ümumilikdə 15 min avroluq ədəbiyyat daxil olacaq. Son
illərdə Mərkəzi
Elmi Kitabxananın nəşriyyat fəaliyyəti
də xeyli inkişaf edib. Təkcə ötən ildə kitabxanada Abuzər Xələfovun " Heydər
Əliyev və Azərbaycanda kitabxana işi", "XXI əsrin
əvvəllərində Azərbaycanda
kitabxana işinin əsas inkişaf istiqamətləri: mülahizələr,
təkliflər və
proqnozlar" adlı kitabları, "Elmi əsərlər"in
VII buraxılışı, "Azərbaycan MEA nəşrlərinin biblioqrafiyası.
İllik. 1985" adlı
biblioqrafik toplu, "Aqil Əlirza oğlu Əliyev",
"Azad Mövlud oğlu Nəbiyev",
"Şıxbala Əbülfəs
oğlu Əliyev"
adlı biblioqrafik göstəricilər çap
olunub. Kitabxanada kadr hazırlığı
işinə xüsusi
önəm verilir. Hazırda aspiranturada 4 nəfər aspirant təhsil alır. Bundan əlavə, kitabxananın 7 dissertantı
da var. Ötən
il kitabxana üçün elmi konfransların keçirilməsi
nöqteyi-nəzərindən
uğurlu olub. Kitabxanada bir neçə sanballı elmi konfrans təşkil
edilib. Bu il AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanası və Elmi-tədqiqat
müəssisələri kitabxana
şəbəkəsinin Avtomatlaşdırılmış
İnteqrasiyalı Kitabxana
Sisteminin yaradılması
proqramı hazırlanıb.
Həmin proqrama əsasən "İRBİS-64" avtomatlaşdırılmış kitabxana-informasiya sisteminin tədrisi MEK-in əməkdaşları üçün
təşkil olunub. Proqramda nəzərdə tutulmuş digər tədbirlərlə bağlı
işlər – AMEA şəbəkə
kitabxanalarının əməkdaşlarının
tədrisinin təşkili,
"İRBİS-64" avtomatlaşdırılmış
kitabxana-informasiya sisteminin
şəbəkə kitabxanalarında
yerləşdirilməsi başlayıb.
"Azərbaycanşünaslıq" elektron informasiya mərkəzinin yaradılması
işi müvəffəqiyyətlə
yerinə yetirilib.
"Azərbaycanın tarixi",
"Azərbaycanın iqtisadiyyatı",
"Azərbaycanın elmi",
"Azərbaycanın mədəniyyəti"
adlı məlumat bankları yaradılıb.
"Azərbaycan dilində
elmi ədəbiyyatın
elektron kataloqunun yaradılması" işi
üzrə Azərbaycan
dilində cari ədəbiyyatın elmi təsviri və elektron kataloqa daxil edilməsi mərhələsi həyata
keçirilib. Elektron kataloqa 3500 adda yeni kitab daxil
edilib. "Azərbaycanda
neft" elektron bibloqrafik göstəricisinin
formalaşdırılması" üzərində iş aparılıb. Həmin işin "Azərbaycanda
neft" elektron biblioqrafik göstəricisinin
məlumat bazasının
yaradılması mərhələsi
yerinə yetirilib. İl ərzində "Azərbaycanda neft" məlumat bazasına 1500 adda sənəd daxil edilib. "Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
alimləri" elektron
biblioqrafik göstəricisinin
formalaşdırılması çərçivəsində "AMEA-nın alimləri. 1-ci hissə. Humanitar və ictimai elmlər" elektron biblioqrafik göstəricisi
üçün materiallar
toplanmış və
məlumat bazası yaradılıb. Buraya humanitar və
ictimai elmlər üzrə 34 görkəmli
alimin həyatı, elmi və ictimai
fəaliyyəti ilə
bağlı əsas məlumatlar əlavə olunub. 2006-cı ildə Mərkəzi Elmi Kitabxananın veb-səhifəsinin təkmilləşdirilməsi davam
etdirilib. www.csl-az.com ünvanlı
saytın rus və ingilis variantları hazırlanıb.
Hazırda Kitabxananın
saytındakı səhifələr
765-ə çatdırılıb.
Səhifənin alman və fransız dillərində olan variantları üzərində
iş gedir. İndiyədək kitabxananın
veb-səhifəsinə
46245 istifadəçi müraciət
edib. Görülən
tədbirlər və
onların nəticələri
ondan xəbər verir ki, Azərbaycanda
kitabxana işinin səviyyəsi getdikcə
yüksəlir, kitabxanaların
cəmiyyətin sosial-iqtisadi,
elmi inkişafındakı
rolu artır.
525-ci qəzet.- 2007.- 2 mart.- S. 7.