Telekanallarda reklamlar Azərbaycan
dilində verilməlidir
Elşad Quliyev: "Nəyə görə reklamlar rus dilində
olmalıdır?"
Xəbər verildiyi kimi, Milli Televiziya
və Radio Şurasının (MTRŞ) Azərbaycan
telekanallarında əcnəbi
dillərdə filmlərin
(bədii, sənədli,
cizgi) nümayiş etdirilməsini qadağan edən qərar çıxaracağı gözlənilir.
Bu, bəlkə də gecikmiş qərar olacaq, amma hər halda
təqdirəlayiqdir. Lakin
telekanallarda təkcə
filmlər deyil, bəzi reklamlar da əcnəbi dildə verilir. Bunu, reklamların görüntü hissəsinə
də aid etmək olar.
Azərbaycan Dövlət Televiziyasının
sabiq rəhbəri, televiziya sahəsi üzrə tanınmış
mütəxəssis Elşad
Quliyev bizimlə söhbətində xatırlatdı
ki, hələ bir neçə il öncə imlanmış prezident fərmanına əsasən
bütün telekanallar,
ələxsüs da Dövlət Televiziyası
filmləri Azərbaycan dilində səsləndirməlidir: "Bununla
bağlı qərar çox düzgündür.
Çünki bura Azərbaycandır və burada dövlət dili Azərbaycan dilidir".
Elşad Quliyev deyir ki, filmləri
Azərbaycan dilində
verməkdən ötrü
onlar gərək doğma dilimizdə dublyaj olunsun. Dublyaj etmək isə yaradıcılıqdan
başqa, ciddi, mürəkkəb texnoloji
prosesdir: "Bu, eyni zamanda maliyyə
vəsaiti tələb
edən bir işdir. Hazırda məsələn, Dövlət
Televiziyası dövlət
tərəfindən maliyyələşdirilir
və orada xüsusi dublyaj şöbəsi var. Həmçinin İctimai
Televiziya və bəzi özəl telekanallarda serial və bədii filmlər Azərbaycanca nümayiş etdirilir. Digərləri isə filmləri rus dilində verirlər. Onların göstərdiyi
səbəb budur ki, "bizim filmləri dulyaj etməyə maddi və texniki cəhətdən imkanımız
yoxdur". Əslində
bu, təbiidir. Amma özəl kanal açmısansa, deməli bunların hamısını televiziyanı
açanda nəzərə
almalıydın. Amma reallıq başqa şeydir, nəzəriyyə
başqa. Reallığın
tələb etdiyi dövlət başçısının
kinomotoqrafiyanın inkişafı
ilə bağlı qərarında göstərilib.
Yəni, dublyaj məsələsi bir bazada - Azərbaycan Kinostudiyasının bazasında
həll olunmalıdır.
Başqa sözlə,
bütün telekanalların
sifarişi ilə həmin studiyada dublyaj prosesi həyata keçirilməlidir".
Mütəxəssisin sözlərinə
görə, bununla həm də dublyajla bağlı pərakəndəlik də
aradan götürülər:
"Amma hazırda eyni filmi bir
telekanal bir cür dublyaj edir, digəri isə başqa cür, yəni hərə özü bildiyi kimi edir".
Reklamlarda dil məsələsinə gəlincə,
Elşad Quliyev bildirdi ki, bu,
telkanalın rəhbərliyindən
asılıdır: "Sadəcə
olaraq telekanal rəhbərliyi reklam verənlərə deməlidir
ki, bunlar Azərbaycan dilində getməlidir. Niyə reklamlar rus dilində
olmalıdır?! Amma məsələ burasındadır
ki, hazırda ölkədə elə telekanal var ki,
onun yayımının
60 faizi rus dilindədir. Belə telekanalda azərbaycanca və ya başqa
dildə reklam verilməsinin elə bir əhəmiyyəti yoxdur. Gərək əvvəlcə verilişlər
Azərbaycanca olsun, sonra da reklamlar.
Şübhəsiz ki,
yayım bütövlükdə
Azərbaycanca olanda, bu vaxt reklamlar
da mütləq doğma dildə olmalıdır. Bu gülməli olar ki, Azərbaycanca verilişin arasında rus dilində reklam verəsən". Mütəxəssis qeyd etdi ki, filmlər
Azərbaycan dilində
göstərilərsə, rusdilli
tamaşaçıların onu başa düşməsi
o qədər də problemə çevrilməyəcək. Belə
ki, bundan çıxış yolu var və bu
o qədər də çətin deyil.
Elşad Quliyev onu da dedi
ki, filmlərin Azərbaycan dilində verilməsi ilə bağlı yalnız bəzi istisnalar ola bilər: "Məsələn, çox
məşhur bir film var: "İtalyanca evlənmə".
Sofi Lorenin çəkildiyi bu film vaxtilə "Mosfilm" tərəfindən
yüksək səviyyədə
dublyaj olunub. Bu filmi həmin
dublyajda da göstərmək olar".
Xalq cəbhəsi.-2007.-6 mart.-S.11.