Muzey
- tarixin yaddaşı
Nədənsə
tamaşaçılar qədim yaddaşımıza ekskurs
etmək istəmir
Dünən muzey günü idi. Hansısa bir muzeyə baş çəkmək fikriniz varmı? Bu sualla paytaxt
əhalisinə müraciət
etdik. Amma təəssüf ki, aldığımız cavablar
elə də ürəkaçan olmadı.
Nədən ki, respondentlər muzeylərə
getmək üçün
özlərində maraq
olmadığını söylədilər.
Onlardan bəziləri
bunu maraqlı eksponatların olmaması,
bəziləri isə
sadəcə olaraq bunun üçün pul xərcləməyin əhəmiyyətli olmamasından
danışdılar...
Amma muzeylər
tariximizin bir hissəsidir. Çünki
hər hansı bir tarixə qayıtmaq üçün
bu barədə olan kitabları oxumaq, arxivləri ələk-vələk etməyə ehtiyac yoxdur. Tariximizi yaşadan vizual görüntü isə məhz muzeylərimizdir. Qədim və orta əsrlərə aid mədəni, məişət eksponatlarından
tutmuş, həmin dövrün gerçəkliyini
əks etdirən əşyalar evimizdə deyil, məhz muzeylərdə qorunur. Həmin o muzeylər
ki, orada istədiyin zaman həmin dövrlərə
ekskurs edə bilərsən. Reallıqda
necə, muzeylərimiz
tarixi eksponatları qorumaq, nəsildən-nəsilə ötürmək
üçün tələblərimizə
cavab verirmi? Tariximizin bir parçası olan muzeylərimizin hazırkı
durumu necədir? Muzey günündə paytaxtımızdakı bəzi
muzeylərə baş
çəkməyi qərara
aldıq.
Cəfər
Cabbarlı
Muzeyində
eksponat azdır
Araşdırmamıza Cəfər Cabbarlının
ev muzeyindən başladıq. Sakit məkana daxil olmağımız bizdə
təəccüb doğurdu.
Çünki biz muzeydə daha çox adam, xarici qonaqlar görməyi düşünürdük.
Lakin...
Muzeyin elmi
əməkdaşı Qəmər
Seyfəddinqızı ilə
söhbətimiz zamanı
məlumat verdi ki, ev muzeyi
1979-cu ildən fəaliyyətə
başlasa da, onun açılışı
1982-ci ildə olub. Biz burada neçə
adamın çalışdığı
ilə maraqlandıq. Məlum oldu ki, muzeyin 13 əməkdaşı var.
Muzeylərdə əmək
haqqının aşağı
olduğunu bildiyimizdən
buradakı işçilərin
də aşağı
məvacib aldıqlarını
eşidəndə təəccüblənmədik
(bu muzeydə əmək haqqı 50 manatdan çox deyil). Qeyd edək
ki, muzeydə əmək haqqı vəzifələrə uyğun
olaraq bölünür.
Muzeydə nə
üçün az eksponat nümayiş etdirdiklərini soruşduqda
işçilər bunu
muzeyin fondunun kiçik olması ilə izah etdilər:
"Eksponatlarımız çoxdur.
Onları eyni zamanda nümayiş etdirməyə imkanımız
yoxdur". Muzey eksponatlarnın vəziyyəti
də diqqətimizdən
yayınmadı. Elmi əməkdaşın sözlərinə
görə, Mədəniyyət
və Turizm Nazirliyinin yardımı ilə Restavrasiya İdarəsinin əməkdaşları
onlara kömək göstərirlər.
Muzeydə aparılan
təmir işləri
ilə də maraqlandıq. Qəmər
xanım belə təmirin sonuncu dəfə 1997-ci ildə Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti tərəfindən aparıldığını
dedi. Həmsöhbətmizin
sözlərindən aydın
oldu ki, onlar daha çox
bp şirkəti ilə əməkdaşlıq
edirlər.
Muzeydə olduğumuz
müddətdə buraya
cəmi 3 nəfərin
gəldiyini müşahidə
etdik. Onların sayının az olmasını isə muzey əməkdaşları
aydınlıq gətirə
bilmədi. Muzeydə əcnəbi qonaqların
olmaması da diqqətimizdən yayınmadı.
Qəmər xanım bunu "xarici marşruta" qoşulmamaları
ilə izah etdi.
Muzeyə daha
çox əcnəbilər
gəlir
"Molla Nəsrəddin"
satirik jurnalının
məşhur karikatura
ustası Əzim Əzimzadənin ev muzeyində bizi muzeyin elmi əməkdaşı
İradə Əzimzadə
qarşıladı. O, muzey
həyatının özəlliklərindən
danışdı. İradə
xanım muzey haqqında 1965-ci ildə qərar çıxarılmasına
baxmayaraq, onun
1968-ci ildə fəaliyyətə
başladığını dedi. Hazırda buranın 15-ə kimi əməkdaşı
var. Muzeydə çalışanların demək
olar ki, hamısı məşhur
rəssamın qohumlarıdır:
"Bizi muzeyə bağlayan maddi deyil, mənəvi bağlardır".
Muzeydə olarkən
bura gələnlərin
kimliyi ilə maraqlandıq. Onların sayı az olsa
da öyrəndik ki, muzeyi ziyarət
edənlər daha çox əcnəbilərdir.
Onlar muzeyin tarixi ilə maraqlanır, Azərbaycan haqqında daha çox şey öyrənməyə çalışırdılar.
Xalçalarımıza daha çox tamaşa edirlər
Azərbaycan Milli
Xalça Muzeyində
isə nisbətən
canlanma duyulurdu. Belə ki, son
zamanlar dövlət səviyyəsində muzeyə
göstərilən diqqət
səbəbindən orada
xeyli sayda eksponatlar tamaşaçıların
ixtiyarına verilib. Muzey işçiləri söylədi ki, Azərbaycanın qədim
xalça nümunələri
ilə əsasən xarici ölkələrin nümayəndələri maraqlanırlar.
Xüsusilə də onları Təbriz, Qarabağ, Şamaxı, Quba xalçalarının
əsrarəngizliyi cəlb
edir.
Amma onlar
söylədilər ki,
yaxın zamanlarda muzeyin digər əraziyə köçürülməsi
səbəbindən eksponatların
hamısını tamaşaçılara
təqdim edə bilmirlər. Bildirək ki, digər muzeylərə nisbətən
Xalça Muzeyində
kifayət qədər
tamaşaçı var
idi...
Üç
nöqtə.-2007.-19 may.-S.20.