Qaliboğlu E.

Azərbaycan musiqisinin təməlinin möhkəmliyini daim qoruyuruq

Ramiz Zöhrabov: "Qurultay bizim üçün sözün əsil mənasında musiqi bayramı sayılır"

Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı ölkənin tanınmış musiqi xadimlərini birləşdirən qurumdur. Xalq artisti Vasif Adıgözəlovun vəfatından sonra ittifaqa rəhbərliyi müvəqqəti olaraq öhdəsinə götürən birinci katib, professor Ramiz Zöhrabov "Xalq Cəbhəsi" qəzetinə müsahibəsində bu sahədə mövcud vəziyyət, ümumiyyətlə, Azərbaycan musiqi dünyasının problemləri barədə təəssüratlarını bizimlə bölüşdü.

- Hazırda Bəstəkarlar İttifaqında vəziyyət necədir?

- SSRİ dövründə ictimai qurumlar bütün sahələrdə fəal iştirak edirdilər. O dövrdə bu cür qurumlara tələbat çox idi. Yaxşı haldır ki, bu gün də sözügedən təşkilatlar fəaliyyətlərini davam etdirirlər. Bir vaxtlar bu qurumları bağlamaq istəyirdilər. Biz bəstəkarlar fikrimizi əsaslandırdıq ki, ittifaq lazımdır. Musiqi sahəsində ali təhsil almış şəxslərə xüsusilə müstəqil yaradıcılıqlarının ilkin dövründə kömək lazımdır. Sovet dövründə gənc bəstəkarlar təkmilləşmək üçün SSRİ-nin müxtəlif yerlərində olan yaradıcılıq evlərinə gedirdilər, orada əsərlərini yazırdılar. İttifaq bu əsərlərin alınmasına, köçürülməsinə, ifasına kömək edirdi. Sovet dövründə tez-tez ayrı-ayrı janrlara həsr olunmuş plenumlar, festivallar, baxışlar keçirirdik. Məhz Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinə daim ciddi kömək olduğu üçün bu sahədə nəzərəçarpacaq irəliləyişlər olub.

- İndi ittifaqın əvvəlki imkanları yoxdur?

- 17 ildir ki, burada işləyirəm. İttifaqın ilk sədri Üzeyir Hacıbəyov, sonralar Səid Rüstəmov, Qara Qarayev olublar. Rauf Hacıyev sədrin əvəzedicisi, 1985-90-cı illərdə Aqşin Əlizadə birinci katib, sonra isə Tofiq Quliyev sədr olub. 2001-ci ildən Vasif Adıgözəlov birinci katib kimi sədri əvəz edib. Onun vəfatından sonra birinci katib seçildim, hazırda sədrin vəzifəsini icra edirəm.

İlk gündən təklif etdim ki, qurultay keçirək. 15 il ərzində çoxlu plenumlar, digər tədbirlər olub, amma hələ ittifaqın qurultayı olmayıb. Qurultay biz musiqiçilər üçün sözün əsil mənasında musiqi bayramı sayılır.

- Qurultay neçə ildən bir keçirilməlidir?

- Hizamnaməyə görə, 5 ildən bir olmalıdır. Qarşıda keçirilicək qurultaya ciddi hazırlaşırıq. Bu məqsədlə komissiyalar yaratdıq. Bu komissiyalar ayrı-ayrı janrların üzərində işlədilər. Bizdə qurultay adətən musiqi ilə olur. Fövqəladə hallarda bəstəkarların qurultayı musiqisiz də ola bilər. Hər bir bəstəkar ötən dövrdəki fəaliyyətilə əlaqədar hesabat verməlidir. Bu sırada həm ifa olunan, həm də yeni əsərlər ola bilər. Onu da deyim ki, ittifaqa təqdim olunan əsərləri diqqətlə nəzərdən keçiririk.

- Hansı komissiyalar yaradılıb?

- Simfonik, kamera və musiqi komissiyaları yaratdıq. Səslənəcək əsərlər artıq orkestrlərə paylanılıb. Qurultayda simfonik və xalq çalğı alətləri orkestrləri iştirak edəcək.

Ü.Hacıbəyov adına orkestrin iki, həmçinin Hiyazi adına orketrin bir, Q.Qarayev adına orkestrin və başqalarının konserti olacaq. Qurultay bitməmişdən öncə ittifaq üzvlərinin mahnı gecəsi keçiriləcək.

Həmçinin İttifaqın bölgələrdəki fəaliyyətilə də yaxından maraqlanırıq. Haxçıvan MR-a getdik. Orada səyyar plenum keçdi, vəziyyət bizi qane etdi. Burada universitetin nəzdində konservatoriya fəaliyyət göstərir. Təklifimizlə bəstəkarlıq kafedrası açıldı. Orada Qara Qarayevin, Xəyyam Mirzəzadənin tələbələri işləyirlər. Gəncədə, Şəkidə də belə tədbirlər olacaq. Hələ ki, Şəkidə bu işin başlanğıc mərhələsidir.

- Qurultayın dəqiq vaxtı yəqin artıq müəyyən olunub.

- Qurultay gələn ayın 11-dən 17-nə kimi keçiriləcək.

Bəstəkarların əsərləri müxtəlif konsert salonlarında səsləndiriləcək. Axırıncı gün hesabat və seçki olacaq. Hizamnaməyə görə seçki qapalı şəkildə keçirilir.

- Avropada Bəstəkarlar İttifaqı sayaq qurumlar varmı?

- Polşada, Bolqarıstanda, Çexoslovakiyada da belə ittifaqlar var, sovet dövründən necə qurulubsa, eləcə də qalıb. Hazırda kemiş SSRİ-nin bütün respublikalarında belə ittifaqlar qalıb, bircə Türkmənistanda bağlanıb. Hər halda ittifaqların heç birinin işi sovet dövründəki kimi getmir.

Hazırda yaradıcı ittifaqlardan yalnız ikisi - Yazıçılar və Bəstəkarlar İttifaqları büdcədən maliyyələşdirilir. Bu yaxında ölkə başçısı yaradıcı qurumlarla bağlı sərəncam verdi. Hazırda biz Səadət Sarayında yerləşirik. Bütün tarixi abidələrin təmir olunması barədə sərəncam var. Bu binanı milyonçu Murtuza Muxtarov tikdirib. Gözləyirik ki, bizə müvafiq bina verilsin. Həmçinin bəstəkarlar üçün yaradıcılıq evlərinin tikilməsi, gənc və yaşlı bəstəkarlar üçün təqaüd fondunun yaradılması da nəzərdə tutulub.
Bəstəkarlar üçün yaradıcılıq evlərinin tikintisi o birilərindən fərqli prinsiplərə malikdir. Ona görə ki, burada səs amili mövcuddur; əgər yaradıcılıq evləri biri-birinə yaxın olarsa, bu, bəstəkarların işləməsinə mane ola bilər. Ona görə də bəstəkarların hər biri üçün ayrıca katejin tikilməsi gərəkdir ki, biri-birinə mane olmasınlar. Musiqişünasların da işləməsi üçün başqa formada tikililərin olması nəzərdə tutulur. Burada əsas yaradıcılıq məsələsidir. Yaradıcılıq qabiliyyəti olana hər cür şərait yaradılacaq ki, işini davam etdirsin, maddi problemlərini həll etsin. Hazırda ittifaqın xəttilə 20 nəfərə yaxın bəstəkar prezident təqaüdü alır. Bu cür təqaüd yaradıcı insanlara musiqidə böyük xidmətlərinə görə verilir.

- Siz də o sırada varsınızmı?

- Varam. Ayda 500 manat bizlər üçün böyük köməkdir. Artıq cavanlar, nisbətən yaşlı bəstəkarlar da bu təqaüdü ala biləcəklr. İttifaqa səlahiyyət verilib ki, o təqaüdü bəstəkarlar arasında özümüz bölüşdürək. Gənclərə, yaşlılara nə qədər təqaüd verilməsilə bağlı normativ də müəyyən edilib. İlk dəfədir ki, prezident sərəncamıyla təqaüd bu formada veriləcək.

- Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının keçmiş sovet respublikalarındakı müvafiq qurumlarla əlaqələri varmı?

- Hazırda o qurumlarla əvvəllərdə olan əlaqələrimiz yoxdur. Sovetlər dövründə ayrı-ayrı şəhərlərdə plenumlar, festivallar keçirilirdi, bəstəkarlarımız o tədbirlərdə iştirak edirdilər. Musiqiçilərimiz belə tədbirlərdə həmişə uğurla çıxış ediblər. Dəfələrlə Azərbaycan professional musiqisi haqqında kənar yerlərdə yüksək səviyyəli qənaətlər eşitmişəm. Vaxtilə D.Şostakoviç deyirdi ki, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqında əsər səsləndirmək çox çətin işdir, çünki hər bəstəkar burada bəyəniləcəyini güman etmir.

Bu gün də ümidverici bəstəkarlarımız çoxdur.

- Yeri gəlmişkən, qurultaya kənardan dəvətlər olacaqmı?

- Bəli, ayrı-ayrı respublikalardan qonaqlar dəvət olunacaq. Bu əsnada onların yaradıcılıq uğurları haqqında da məlumatımız olacaq. İndi başqa sahələrdə olduğu kimi bəstəkarlıq sahəsində də metodika dəyişir, ona görə də yaxın və uzaq xaricdəki yeniliklərdən daim xəbərdar olmalıyıq.

- Bu gün dünyanın musiqi əhvalı necədir?

- Azərbaycan musiqisinin təməlinin möhkəmliyini daim qoruyuruq. Müasir musiqi tələbilə yazanlar da var. Amma əsasən bəstəkarlığımızda klassik musiqi ruhu qalır. Arif Məlikov Qara Qarayevdən dərs alıb, indi də eyni məsuliyyətlə dərs deyir. Bakı Musiqi Akademiyasında Xəyyam Mirzəzadə, Fərəc Qarayev təəssüf ki, hazırda dərs vermirlər. Bu şəxslər yüksək səviyyəli tələbələr yetişdiriblər. İndi bu sənətkarları gənclər əvəz edirlər. Ümidvarıq ki, gənclər də bu yolu klassik təməl üstə, daim məsuliyyətlə davam etdirəcəklər.

Xalq cəbhəsi.-2007.-16 may.-S.15.