Qocayeva
A.
Gənc
musiqiçilərin səviyyəsi milli musiqi
ənənələrinin yaşarılığına
zəmanətdir
Azərbaycan
Bəstəkarlar İttifaqı İdarə Heyətinin I
katibi, sənətşünaslıq doktoru, professor Ramiz
Zöhrabov bu qənaətində israrlıdır
R.Zöhrabov
"Azərbaycan təsnifləri", "Azerbaydyanskie
zerbi-muqamı", "Muğam",
"Bəstəkarlarımız haqqında söz",
"Azərbaycan modal musiqisi", "Çahargah muğam
dəstgahının nəzəri əsasları",
"Rast muğam dəstgahının nəzəri
əsasları", "Azərbaycan rəngləri"
və bu qəbildən olan 20-dən artıq kitabın, bir
sıra dərslik və dərs vəsaitlərinin,
bəstəkarlarımız haqqında 3 monoqrafiyanın
müəllifi, Azərbaycan professional musiqi problemlərinin
tanınmış tədqiqatçısıdır.
Alimin respublikamızda və
bir sıra xarici ölkələrdə çap etdirdiyi
300-ə yaxın elmi məqalə daim sənətkarların
və geniş oxucu kütləsinin diqqətini cəlb
etmişdir.
1971-ci ildən Azərbaycan
Dövlət Televiziyasında mütəmadi olaraq
apardığı milli musiqimizin ayrı-ayrı
sahələrinə həsr olunmuş silsilə
verilişləri bu sahənin adamları tərəfindən
maraqla qarşılanır.
Professor Azərbaycan xalq
çalğı alətləri orkestri üçün
yazdığı süitalar, lövhələr, pyeslər
və bir sıra mahnılar televiziyanın qızıl fondunda
saxlanılır.
1997-ci ildə "Humay"
mükafatına layiq görülüb.
- Ramiz müəllim, Prezident İlham
Əliyevin bu yaxınlarda "Yazıçıların,
rəssamların və bəstəkarların
yaradıcılıq şəraitlərinin
yaxşılaşdırılması tədbirləri haqqında"
imzaladığı sərəncamı necə
qarşıladınız?
- Ulu öndərimiz Heydər
Əliyevin mədəniyyətə, incəsənətə
və bu sahənin adamlarına daim diqqət və
qayğı ilə yanaşması siyasətini
ləyaqətlə davam etdirən ölkə
başçısı İlham Əliyevin nə vaxtsa belə
bir sərəncam imzalayacağını gözləyirdik. Çünki biz bəstəkarların dövlət
səviyyəsində qayğıya böyük
ehtiyacımız vardı və bu Prezidentin diqqətindən
kənarda qala bilməzdi.
Sərəncamda Azərbaycan
Bəstəkarlar İttifaqı binasının əsaslı
təmir edilməsi, Abşeron yarımadasında adı
çəkilən üç ittifaq üçün
yaradıcılıq binalarının inşa edilməsi,
bəstəkarlara fərdi təqaüdlərin verilməsi
üçün təkliflərin işlənib hazırlanması
və onların əsərlərinin nəşri,
yayımlanması məsələləri öz əksini
tapıb.
Bəstəkarlar
İttifaqının 73 illik tarixi dövründə
özünün balansında nə evi, nə də
bəstəkarların yaradıcılıq evləri olub. Biz daim
Moskvanın və Gürcüstanın yaradıcılıq
evlərinə getmiş və böyük
əsərlərimizi də məhz o evlərdə
yaratmışıq. İttifaqımızın
dəfələrlə müxtəlif binalara
köçürülməsi nəticəsində
ağır musiqi alətlərimizə və digər
əmlakımıza ciddi ziyanlar dəyib.
Yalnız
yaradıcılıqla məşğul olub aldığı
məvaciblə aşağı səviyyədə dolanan
bəstəkarlara fərdi təqaüdlərin verilməsi
ilə bağlı təkliflərin işlənib
hazırlanması məsələsi də
ürəyimizcə oldu.
Sərəncamda yer
almış Azərbaycan bəstəkarlarının
əsərlərinin nəşri və elektron
daşıyıcılar vasitəsilə
yayılmasının təmin olunması məsələsi
də bəstəkarların ən ağrılı problemi
idi. Çünki uzun illərdir ki, Azərbaycanda
bəstəkarların notlarını çap edən bir
nəşriyyat yox idi. Eyni zamanda
bəstəkarlarımızın yazdıqları bir çox
əsərlərdən dünya musiqiçilərinin
xəbərləri yoxdur və onlardan istifadə
etməkdən məhrumdurlar. Arxamızda dövlət
qayğısını hiss edərək bundan sonra da musiqinin
bütün yanrlarında gözəl, daha səviyyəli
əsərlər yaradacağıq. Belə
şəraitin yaradılması hazırkı gənc
bəstəkarlar və sonrakı musiqiçilər
üçün çox vacibdir.
- İttifaqınızın
ümumi fəaliyyəti ilə bağlı məlumat
verməyinizi istərdik.
- Azərbaycan Bəstəkarlar
İttifaqı yarandığı vaxtdan çox ciddi bir qurum
olub və ona Üzeyir bəy, Qara Qarayev, Tofiq Quliyev, Vasif
Adıgözəlov kimi böyük bəstəkarlar
rəhbərlik ediblər. Bu ittifaq daim
tanınmış bəstəkarları öz ətrafında
toplayıb və onların əsərlərinin təbliğ
olunaraq xalqa çatdırılmasına yardımçı
olub. Vaxtilə dünya şöhrətli bəstəkar
D.Şostakoviç simfoniyamızın banisi Cövdət
Hacıyevlə söhbəti zamanı demişdi:
"Azərbaycanda əla bəstəkarlıq məktəbi
ənənələri var. Bu ittifaqda musiqiyə o qədər
ciddi yanaşılır ki, orada hər bəstəkar
əsər müzakirəyə çıxarmağa
hünər etmir". Doğrudan da, hazırda
ciddi və səviyyəli fəaliyyətinə görə
Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı Moskva
Bəstəkarlar İttifaqından sonra ikinci yeri tutur. 4 il əvvəl Moskvada keçirilən
"Dostluq" festivalında hər ölkədən 1-2
əsər ifa olunduğu halda, bizdən 5 əsər
səsləndi. Həmin festivaldan sonra da
Azərbaycanda zəngin bəstəkarlıq məktəbi
olduğu bir daha vurğulandı.
Mən 1990-cı ildən bu
ittifaqın katibi vəzifəsində
çalışmışam və bəstəkar Firəngiz
Əlizadə ilə birlikdə yaradıcılıq
məsələləri ilə məşğul olmuşuq. Hər ilin
əvvəlində bəstəkarların
yaradıcılıq gecələrinin, konsertlərinin,
musiqinin müxtəlif yanrlarına həsr olunmuş festivalların,
müsabiqələrin, konfransların, plenumların
keçirilməsini planlaşdırır və ardıcıl
olaraq həyata keçirirdik. Eyni zamanda
ayrı-ayrı nazirliklərlə müqavilələr
bağlayaraq onların peşə bayramlarını qeyd
etmişik. Musiqinin müxtəlif
yanrlarına həsr olunmuş müsabiqələr
keçirməklə həmin yanrların necə inkişaf
etməsinə diqqət yetirmiş,
çatışmazlıqları nəzərə çatdırmışıq.
Əvvəl Mədəniyyət Nazirliyi, sonra
isə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi bizə
Filarmoniyanın və bir sıra teatrların
səhnələrində daim şərait yaradıb.
Çox istərdik ki, ittifaqımızın özünün
konsert zalı olsun və biz tamaşaçıları tez-tez
bəstəkarlarımızın əsərləri ilə
İttifaqımızın
Naxçıvan, Qarabağ, Gəncə, Lənkəran
təşkilatları fəaliyyət göstərir və
digər ətraf rayonların musiqiçiləri də onların
ətrafında birləşirlər. Bu təşkilatlar
gördüyü işlər barədə bizim ittifaqa hesabat
verirlər.
Cari ildə Mədəniyyət
və Turizm Nazirliyinin xətti ilə bir neçə
görkəmli bəstəkarın, o cümlədən
Əfrasiyab Bədəlbəylinin və Səid Rüstəmovun
100 (bu münasibətlə martın 29-da nazirlikdə konfrans
keçirdik), Cövdət Hacıyev və Tofiq Quliyevin 90
illik yubiley mərasimlərinin keçirilməsini
nəzərdə tutmuşuq.
Gördüyümüz
bütün işlər, ittifaqımızın 1999-cu
ildən rus və Azərbaycan dillərində rüblük
nəşr olunan "Musiqi dünyası" yurnalında öz
əksini tapır.
- Ramiz müəllim,
Bəstəkarlar İttifaqının qurltayına necə
hazırlaşırsınız?
- Qurultaya
hazırlıq işləri bir il əvvəldən
başlayıb. Bu qurultayın iyun ayının 11-dən 16-na
kimi keçirilməsi planlaşdırılıb. Həmin
vaxt son 10 il ərzində musiqinin bütün yanrlarında
yaranan ən yaxşı əsərlər seçilib səsləndiriləcək.
Biz həmin əsərlərin müzakirə olunaraq
seçilməsi üçün xüsusi komissiya
yaratmışıq və o, bu sahədə öz işini
artıq başa çatdırıb. Bu gün mahnı
yanrı ən çətin bir yanr hesab olunur və biz
qurultayda elə mahnılar səsləndirməliyik ki, o
mahnılar bəstəkarların sonrakı
yaradıcılıqları üçün nümunə
olsun.
Qurultayda yeni
əsərlərlə yanaşı əvvəlki
illərdə yaranan bir sıra ən yaxşı
əsərlər də ifa olunacaq.
Bu qurultayda
Bəstəkarlar İttifaqının sədrini və katibini
də seçəcəyik.Axırıncı
qurultayımız 1990-cı ildə olub və o vaxtdan
yığılıb qalan bir sıra problemlərimizi bu
qurultayda həll etməyi planlaşdırmışıq.
- Azərbaycanda
bünövrəsini dahi Üzeyir bəyin qoyduğu zəngin
bəstəkarlıq məktəbi ənənələrinin
bugünkü səviyyəsi barədə nə deyərdiniz?
Eyni zamanda Bakı Musiqi Akademiyasını bitirən gənc
musiqiçilərin bu ənənələri
gələcək nəsillərə layiqincə
çatdıra biləcəklərinə nə kimi ümidlər
bəsləyirsiniz?
-
Mən Bakı Musiqi Akademiyasında bəstəkarlıqdan 30
il dərs verən bir
ixtisasçı-nəzəriyyəçi, eyni zamanda
Bəstəkarlar İttifaqı İdarə Heyətinin I
Katibi kimi tam qətiyyətlə deyə bilərəm ki, bu
gün Azərbaycanda möhkəm bünövrəsi olan
bəstəkarlıq məktəbi
ənənələri yaşanır.
Bəstəkarlarımızın bu sahədə
qazandığı uğurlar böyükdür. Elə bu
yaxınlarda tanınmış bəstəkarımız Aqşin
Əlizadənin 70 illik yubiley mərasimini qeyd etdik. Bu yubiley
bəstəkarın xalq qarşısında bir növ
hesabatı idi. Xalq bu məhsuldar bəstəkarın zəngin
yaradıcılığının bir daha şahidi oldu.
Bir
neçə gün bundan əvvəl bəstəkar
Firəngiz Əlizadə Hamburqdan qayıdıb. Onun orada
anşlaqla yubileyi keçirilib, haqqında alman dilində 180
səhifəlik kitab nəşr olunub. Amerika, Fransa və
Almaniyada 2500-3500 nəfərlik zallarda öz əsərlərindən
ibarət konsertlər verib. Firəngiz xanım haqqında
gözəl bir film çəkilib.
Bakı
Musiqi Akademiyasında vokal sənətindən dərs verən
xalq artisti, "Şöhrət" ordenli müğənni
Xuraman Qasımovanın tələbəsi, operanın solisti
Dinarə Əliyevanın vokalçıların İspaniyada
keçirilən Mariya Kollas adına Beynəlxalq
müsabiqəsində II yerin qalibi olması musiqimizin
inkişafından və dünya arenasında
böyük nüfuza malik olmasından xəbər verir.
Qazanılan belə uğurlar onu göstərir ki,
Azərbaycanda bu sahədə yaranan məktəb uğurla
davam etdirilir.
Musiqi
Akademiyasında dərslər induvidal qaydada keçirilir
və tələbələr musiqinin bütün yanrlarına
çox ciddi yanaşırlar. Bu məktəbi bitirən
musiqiçilərin ümumi səviyyələri milli musiqi
ənənələrimizin gələcəkdə
ləyaqətlə yaşanacağına böyük
ümidlər verir.
Lakin
yaradıcılıq qabiliyyəti lazım olan
məktəblərdə imtahanların testlə
götürülməsi ilə razılaşa bilmirəm.
Belə halda qabiliyyəti olanlar kənarda qalır,
nəzəriyyədən bal toplayanlar isə qəbul olunurlar.
Mədəniyyət və incəsənət sahəsində
praktiki iş daha çox olduğuna görə burada
qabiliyyət əsas götürülməlidir. Bu baxımdan incəsənət
sahəsində gələcəkdə yarana biləcək
problemlər bizi çox narahat edir.
- Hazırda
nə üzərində işləyirsiniz?
-
"Xanəndə və sazəndə
yaradıcılığı" ilə bağlı kitab
üzərində işləyirəm. Bu kitab da uzun
illərdəki axtarışlarımın və
tədqiqatlarımın məhsuludur. Yeni yazılmış
ən böyük kitabım isə "Muğam"dır.
Azərbaycanda "Muğam" kitabını ilk olaraq mən
yazmışam və bu fars dilinə tərcümə olunub.
Yaradıcı adam üçün iş çoxdur.
Hazırda ən böyük işimiz isə
qarşıdakı qurultaya hazırlaşmaqdır.
Kaspi.-2007.-24 may.-S.16.