Məhərrəmova T.

Bizim kollektiv tamaşanı özgə səhnədə daha eneryili oynamağı bacarır"

Aydın Dəmirov, aktyor: "Teatr mənə insanlarla dil tapmağı öyrədib"

Bakı Kamera Teatrı ötən həftə Moskvadan - Çexov əsərlərinin festivalından qayıdıb. Festivala yazıçının "Albalı bağı" əsəri əsasında hazırlanan eyni adlı tamaşa ilə qatılan kollektivin çıxışı tamaşaçılar tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb. Kollektiv festivalın diplomuna layiq görülüb.

Səfərdən yenicə qayıdan teatrın aktyoru Aydın Dəmirov təəssüratlarını bizimlə bölüşür:

- Çexov əsərlərinin festivalı hər il Moskvanın Melixov kəndində keçirilən ənənəvi festivaldır. Hər il olduğu kimi bu festival da çox gözəl keçdi. Kollektivimiz ötən il də bu festivalda iştirak eləmişdi. Tamaşanı Azərbaycan dilində oynamağımıza baxmayaraq, böyük maraqla qarşılandıq və yenidən bu festivalda iştirak etmək üçün dəvət aldıq. Ukrayna, Moskva, Sankt-Peterburq, Perm, Lvov və başqa şəhərlərin Kamera teatrları festivalda iştirak edirdi. I və II yerlər nəzərdə tutulmadığından bütün iştirakçılara diplomlar təqdim olundu.

- Kamera Teatrının zəngin festival təcrübəsinin olması artıq heç kəsə sirr deyil. Bundan bir az öncə İrana getmişdiniz. Həmin səfəriniz də festival xarakterli idi?

- Düz deyirsiniz, 1991-ci ildən indiyə qədər müəyyən festivallarda çıxış etmişik. Bu dəfə isə İrana festivala getməmişdik, sadəcə, "Don Rafael tramboçu" tamaşasını bəyəndikləri üçün bizi dəvət etmişdilər. Elə bu tamaşa ilə İranda festivalda çıxış etmişdik. O vaxt çox yaxşı qarşılandığımızdan bizi növbəti dəfə dəvət etdilər. 13 gün ərzində Tehranda və Ərdəbildə həmin tamaşanı oynadıq. İndiyə qədər kollektivlə birlikdə çox ölkələrdə olmuşam. İnandırım ki, heç bir yerdə İrandakı kimi izdihamlı qarşılanmamışdıq. Heç vaxt Azərbaycanda da belə tamaşaçı reaksiyası görməmişdim. Hər bir xırda detala reaksiya verirdilər. Sizi inandırım ki, şoka düşmüşdüm. Bir daha inandım ki, İran xalqı həddən artıq teatrsevərdir.

Bu günədək 50-yə yaxın səfərdə olmuşuq. İndiyə qədər bircə dəfə də səhvimiz olmayıb. Gürcüstan festivalında olarkən ermənilər, özbəklər, qırğızlar, ruslar festivalda tamaşa oynasalar da, bütün tamaşaçılar ayağa qalxaraq "Azərbaycan" - deyə qışqırırdılar. Bu, Azərbaycan teatr sənətinə olan hörmətdir. Bizim kollektivin elə bir xüsusiyyəti var ki tamaşanı özgə səhnədə daha eneryili oynamağı bacarır. Bu, teatrımızın qüvvəsini göstərən əsas amildir. Bilmirəm, bəlkə tamaşaçı ilə aramızdakı məsafə az olduğundan onlara daha yaxın oluruq. Bu səhnədən tamaşaçını aldatmaq olmaz. Ona görə də tamaşaçı bizim hisslərimizi, duyğularımızı daha yaxşı başa düşür. Bu məsafədə nəsə bir sirr var.

- Deyə bilərsinizmi, bu sirri özünüz üçün necə açdınız?

- Mənim atam da, babam da aktyor olub. Babam Əliimran Şirvanski Cahangir Zeynalov, Ülvi Rəcəb kimi görkəmli sənətkarlarla çiyin-çiyinə çalışıb. Ömrünün 60 ilini teatr səhnəsinə həsr edib. Sonra atam Əlikram babamın sənətini davam etdirib. Ancaq o, "Azdrama"da 4-5 il işləyəndən sonra başqa sahədə çalışıb. Onlardan müəyyən qədər təcrübə toplasam da, teatra gələndə əvvəl fikirləşdim ki, mənə ağır olacaq. Amma tədricən öyrəşdim. Hərçənd ki, kollektivin özü də gənc idi. Kollektivin üzvləri mənə çox kömək etdilər. Bu gün də nəyi bacarmasam, yenə də kömək edir, hər-hansı çətinliyim olanda məni vəziyyətdən çıxarırlar. Onu da deyim ki, bu teatrda çalışmaq öz arzum olub. Artıq 8 ildir ki, Kamera Teatrında çalışıram. Müxtəlif rollar üzərində işlədikdən sonra bu qərara gəlmişəm ki, mənim yerim buradır, başqa yerdə işləyə bilmərəm.

- Maraqlıdır, niyə məhz bu teatrı seçdiniz?

- Çünki hər bir teatrın öz xarakteri, özünəməxsus ab-havası var. Kamera Teatrı mənə yaxın olan bir teatrdır. Burada kollektiv bir ailə kimidir, ruh yüksəkliyi var. Həmçinin reyissor Cənnət Səlimovanın işi mənim xoşuma gəlir. Burada hazırlanan kompakt tamaşalar mənə çox uyğun idi. Cənnət xanımın fikirləri də fikirlərimlə üst-üstə düşürdü. O, sanki mənim fikirlərimi oxuyurdu. Kamera Teatrına gəlməyim uğurlu oldu. İlk dəfə mənə Mirzə Fətəli Axundovun "Lənkəran xanının vəziri" tamaşasında ərizəçilərdən biri, daha sonra "Don Rafael tramboçu"da Luici rolu tapşırıldı. Bir ildən sonra isə Şekspirin "Otello" tamaşasında Montana rolu həvalə olundu. Bu, artıq gənc aktyor üçün böyük rol idi. Düzdür, mənim üçün ağır rol olsa da, öhdəsindən gəldim. Bundan sonra başqa tamaşalarda mənə rollar həvalə olundu. Səkkiz il ərzində 28-30 irili-xırdalı obrazım olub. Hər halda gənc aktyor üçün bunlar kiçik göstərici deyil.

- "Şah Edip" tamaşasında sizə tapşırılan roldan necə, razı qaldınızmı?

- Mənə elə gəlir ki, aktyor heç vaxt oynadığı rola "böyük və ya kiçik obraz" deməməlidir. Hər tamaşada olduğu kimi "Şah Edip"in premyerasında da həddən artıq həyəcan keçirirdim. Düzdür, balaca rol olsa da, həyəcanı böyük idi. Xoşbəxtəm ki, heç olmasa hər tamaşada bir dəfə səhnəyə çıxıram. Bəzən paxıllıq edirəm ki, qoyulan tamaşada sözsüz də olsa mənə bir rol verilmir. Bütün bunlar sənətə olan sevgimdən irəli gəlir. Ancaq yenə deyirəm, səhnə həyəcanı həmişə var. Pərdə arxasından səhnəyə addım atana qədər bu həyəcan davam edir. Səhnəyə çıxanda hamı məsuliyyəti hiss etməlidir. Çünki biz Azərbaycan teatr sənətini yaşadır və gələcək nəsillərə ötürürük. Oynadığın obrazın kiçikliyindən və ya böyüklüyündən asılı olmayaraq, səhnədə elə ifa göstərməlisən ki, tamaşaçı Azərbaycan mədəniyyətini, tarixini öyrənə bilsin. Özünüz bilirsiniz ki, gənc nəsil indi hansı vəziyyətdədir. Biz səhnədən tamaşa zalına mədəniyyət aşılayırıq. Bu, gənclərə çox vacibdir.

- Siz öz sənətinizi çox sevirsiniz. Bəs sənətin gənclərə verdiyi qiymətdən necə, razısınızmı?

- Atam bu sənətə gəlməyimi məsləhət görmürdü. Həmişə deyirdi ki, biz bu sənətin içində olmuşuq, qiymət görməmişik, sənə nə qiymət verəcəklər? Mənsə inadımdan dönmədim, səhnəyə bağlandım. Hiss elədim ki, səhnəsiz aktyor susuz balıq kimidir. Bəzən olub ki, hamı evə gedib, mən tək qalaraq zalda oturub "niyə qalmışam?" - deyə fikirləşmişəm. Burada nəsə bir sirr, dərinlik var. Hətta xəstə olduğumuz dəqiqələrdə, 40 dərəcə temperaturumuz olanda da səhnəyə çıxırıq. Bəzən olur ki, pərdə arxasında bütün mətn adamın yadından çıxır, amma səhnəyə çıxan kimi hər şey yerinə qayıdır. Özünüz bilirsiniz ki, bu sənətdə maaş həddən artıq azdır. Hərdən evdə də çıxıb getmək haqqında fikirləşirəm. Ürəyimdə deyirəm ki, müəyyən vaxtdan sonra qayıdaram. Ancaq səhəri gün fikrimdən daşınır, yenə də teatra tələsirəm. Bu, nəsə bir sirdir.

- Uğurlu bir tamaşadan sonra da yəqin fikirləşirsiniz ki, yaxşı ki, çıxıb getməmisiniz?

- Fikirləşirəm ki, nə yaxşı ki, bu sənətdəyəm. Nə yaxşı ki, başqa ixtisas seçməmişəm. Nə yaxşı ki, teatr aktyoruyam, istədiyim insanların içərisindəyəm. Teatr elə qüvvədir ki, insanı özünə çəkir. Müxtəlif sevgilər var. Həmçinin teatr sevgisi də var. Bax, bizi bu sənətə bağlayan həmin sevgidir. Bəlkə də istədiyin qadından ayrılmaq olar, müəyyən müddətə valideynindən də uzaq düşə bilərsən, ancaq teatrdan ayrılanda dəli kimi olursan. Bir gün bu teatra gəlməyəndə, bu sütunları, pərdələri, divarları görməyəndə elə bil nəsə qiymətli bir şey itirirsən. Nəsibə Zeynalovanın teatrdan ayrılanda pərdələri necə öpdüyünü gözümlə görmüşəm. O bilirdi ki, bir daha teatra qayıtmayacaq. Heç şübhəsiz, bu böyük sevgidir. Düzdür, mən hələ öz sözümü deməmişəm.

- Atanız sizi aktyor kimi görəndən sonra fikri necə oldu?

- Sözün düzü, atam inanmırdı ki, mən aktyor ola bilərəm. Deyirdi ki, elə bilmə, atan-baban aktyor olub, sən də ola bilərsən, çətin sənətdir, sənə ağır olar. O mənim riyaziyyatçı olmağımı istəyirdi. Atam yalnız ilyarımdan sonra mənim aktyor kimi səhnəyə çıxdığımdan xəbər tutdu. Hər dəfə teatra getməyimi ondan gizlədirdim. Ancaq "Otello" tamaşasında Montana rolunu oynadığımı biləndə və anamla birlikdə həmin tamaşaya gəlib baxanda ağlayırdı. Ona görə yox ki, mən aktyor olmuşam və səhnədə rol oynamışam. Ona görə ağlayırdı ki, mən də bu bataqlığın içinə düşmüşəm. Sonradan anama: "Yalan deyirdim, ondan aktyor olardı, sadəcə, mən istəmirdim" - deyib. Əgər insanın bir şeyə həvəsi varsa, bu sevgini ondan heç kim ala bilməz.

- Deyə bilərsinizmi, teatr sənət təcrübəsindən başqa sizə nə öyrədib?

- Teatr mənə insanlarla dil tapmağı, böyüməyi öyrədib. Onu bilirəm ki, mənən böyümüşəm. İntuitiv səviyyəm artıb. Bu, çox böyük qazancdır.

Kaspi.-2007.-30 may.-S.16.