Cəfərov A.

Böyük Şabran turistləri cəlb edən kurort şəhəri ola bilər

Turizmin inkişaf etdiyi ölkələrdə yeni qeyri-adi layihələr həyata keçirilir. Məsələn, Türkiyənin Antalya şəhərində Moskva Kremlinin kompleksi yaradılıb. Bu, ölkəyə turizm axınının daha da güclənməsinə və daha çox qazanc götürülməsinə imkan verib. Türkiyənin 2007-ci ildə turizmdən 20 milyard dollardan çox gəliri olacaq.
Fransa ildə əhalisindən artıq miqdarda xarici turist qəbul edir. Fransa əhalisinin 71, qapılarını ildə 50 milyon xarici turistə açan İspaniya əhalisinin 62 faizi xidmət sahəsində çalışır.
Əhalisi cəmi 825 min nəfər olan Kipr turizmdən ildə 3,3 milyard dollar qazanır. Turistləri bu ölkələrə cəlb edən gözəl çimərliklər, rahat otellər, xalqın tarixi, mədəniyyəti ilə bağlı abidələr və qeyri-adi obyektlərdir.
Son vaxtlar iqtisadiyyatı sürətlə inkişaf edən Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin dünyada neft ehtiyatına görə üçüncü, qaz ehtiyatına görə dördüncü yeri tutmasına baxmayaraq. ən çox sərmayə qoyduğu sahə turizmdir. Dənizin içərisində təzə istifadəyə verilmiş palma görünüşlü istirahət kompleksi (qumlu çimərliklər, yaraşıqlı otellər) öz qeyri-adiliyi ilə seçilir. İndi planetimizin ən hündür (700 metr) göydələn oteli də burada tikilir.
Dünya təcrübəsindən istifadə etməklə Azərbaycanda kurort və turizmin inkişafını xeyli sürətləndirmək, ölkəyə turist axınını ildə 20 milyon nəfərə çatdırmaq mümkündür. Bu məqsədlə görüləcək işlərə Xaçmaz və Dəvəçi şəhərləri arasında, qumlu dəniz sahilində qədim Şabran şəhərinin ərazisini əhatə etməklə Böyük Şabran kurort-turizm şəhərinin salınması da daxil olmalıdır. Buranın bir tərəfi 50 kilometrdən uzun qumlu dəniz sahili, digər tərəfi yaşıl meşəli sərin bulaqlarla zəngin dağlardır. Xəzərin sahilində yerli və xarici biznesmenlərin müasir otellər, sanatoriyalar, istirahət mərkəzləri və digər istirahət obyektləri tikmələri üçün hər cür şərait var. Ərazidən yeddi çay keçir, onların mənbəyi dağlar, mənsəbi isə Xəzər dənizidir. Bu dağ çayları yaz və payız aylarında bol sulu, bəzən dağıdıcı selli (xüsusən də Vəlvələ çayı), yay aylarında az sulu olur, hərdən isə tamamilə quruyurlar. Təbiətin bu şıltaqlığının qarşısını almaq üçün hidroqurğular tikilməli, çayların qarşısında bəndlər, göllər yaradılmalıdır. Göllərin sahilində müasir kotteclər tikib Qərb ölkələrinin ekzotikanı sevən yaşlı nəslə mənsub varlı adamlarını turist kimi cəlb etmək, onlara göllərdə yetişdirilən forel tipli balıqları tutmaqdan zövq almaq imkanı yaratmaq olar. Çaylar kanallarla birləşdirilməli, suları Şabran və Vəlvələ çaylarına, dənizə yönəldilməlidir. Çay və kanalların üzərləri yaraşıqlı körpülərlə, heykəl və abidələrlə bəzədilməlidir. Bütün bunları reallaşdırmaq üçün şəhərin baş planı hazırlanmalı, kanalizasiya, çay, göl və kanallar sistemi layihələndirilməli, elektrik enerjisi, qaz və su ilə təchizat əsaslı surətdə həll edilməlidir. Dəniz sahilində əvvəlcə çimərlik zolağı, sonra park zolağı, geniş yol və istirahət obyektləri tikilməlidir. Göydələnlərə üstünlük verilməlidir.
Xəzər dənizinin Novxanı sahilində də eyni adlı ekoloji təmiz kurort-turizm şəhəri salmaq olar. Onunla Böyük Şabran arasında nəqliyyat sistemi hər iki şəhərdə müasir limanlar tikilməsinə və dəniz yolu ilə sərnişin daşınmasına, habelə sürət qatarının işləməsinə imkan verər. Ölkəmizə gələn turistlər Bakının yanındın keçməklə su yolu və quru yol ilə Böyük Şabran kurort-turizm şəhərinə gedə bilərlər. Müasir katerlərlə dəniz yolunu iki saata qət etmək mümkündür.
Əlbəttə, bunların hamısını həyata keçirmək üçün külli miqdarda vəsait lazımdır. Lakin əgər iş düzgün qurulsa, salınacaq şəhərlər və tikiləcək obyektlər xərclərini tezliklə ödəyəcək, gəlir gətirməyə başlayacaq. Turizmdə hər sərf edilən bir manat nəticədə yüz min manatlarla xeyir verir.

Azərbaycan.- 2007.- 17 noyabr.- S. 6.