Qaliboğlu E.

Kərkük Türkdür, Türk qalacaq!

Azəri Türk Qadınlar Birliyinin təşkilatçılığı ilə "Kərkük gecəsi" keçirildi

Ötən həftənin sonunda Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında Kərkük və Azərbaycan sənətçilərinin iştirakı ilə Kərkük gecəsi keçirildi. Tədbiri Azəri Türk Qadınlar Birliyi təşkil etmişdi. Aparıcılar Kərkük ruhlu, duyğulu, nəfəsli bir gecənin əvvəlcədən başdan-başa gözəl, yaddaqalan keçəcəyinə əminliklərini bildirdilər. Aparıcı Ağalar Bayramov bildirdi ki, indiyə kimi Azəri Türk Qadınlar Birliyinin təşkilatçılığı ilə çox gecələr keçirilib. Lakin bu tədbir əvvəlkilərə qətiyyən oxşamır:

"Biz bura türklüyümüzün gecəsinə - Kərkük gecəsinə yığışmışıq"

Tədbir iştirakçıları Qarabağda canlarını vermiş soydaşlarımızın, habelə son günlər Türkiyədə PKK yaraqlılarına qarşı savaşda şəhid olmuş qəhrəman türk əsgərlərinin xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad etdilər. Bu gün başına gətirilən bütün fəlakətlərə baxmayaraq daim türklük əhvalında qalan, ruhundan əl çəkməyən, tarixən türk torpağı olan, indi də türklərin yaşadığı 4 milyonluq Kərkük elinin nəfəsi, ruhu duyulurdu həmin gecə.

O gecə Türk Dünyası Kərkük havasına köklənmişdi

İlk söz Yazıçılar Birliyinin sədri, xalq yazıçısı Anara verildi. O, çıxışında İraq türkmanlarının həyatına, ayrı-ayrı tanınmış şəxsiyyətlərinə, bu qədim türk torpağının özünəməxsusluğuna bələdliyinin tarixindən söz açdı: "Belə bir tədbirdə çıxış etməyimə görə fəxr edirəm, qürurlanıram. İraq türkmanları haqqında ilk dəfə Sinan Səiddən eşitmişəm. Sinan bəyin Nərminə Məmmədova ilə oxuduğu mahnılar elə ilk qulaq asdığımda məni ovsunladı. Sonra orada yaşayan soydaşlarımız haqqında atamdan eşitmişəm. Atam Füzuli haqqında poema yazarkən İraqa getdi, Kərkükü də gəzdi, gəldi, dedi ki, ora bizə İraq deyil. Kərkükdə olarkən bir daha əmin oldum ki, ora bir türk şəhəridir. Orada yaşayan soydaşlarımızla biri-birimizi çox asanca anlayırdıq. Ötən onillərdə Kərkük yazıçılarının Azərbaycan Yazıçılar Birliyi ilə əlaqələri yarandı, möhkəmləndi. Bu dövrlər ərzində bir neçə kərküklü yazıçını birliyimizə üzv qəbul etdik. Bu gün İraqda baş verən hadisələri narahatlıqla izləyirik. Biz torpaqları işğal olunmuş dövlətlərin ərazi bütövlüyünü istəyirik. Həmçinin İraqın da bölünməzliyini, İraq türklərinin hüquqlarının qorunmasını istəyirik".
Azəri Türk Qadınlar Birliyinin sədri Tənzilə Rüstəmxanlı tədbirə gələnləri salamladı: "Bu gecə Türk Dünyasının bir parçası olan Kərkük elini Azərbaycana daşımışıq. Bu gecənin keçirilməsi Azərbaycan, Türkiyə üçün bəlkə sıradan bir gecədir, amma Kərkük üçün belə deyil. Bu gecənin keçirilməsini ideya olaraq irəli sürən, "Bu, Kərkük türklərinə böyük bir mənəvi yardım olacaq" deyən Turhan Çöməzə təşəkkür edirəm. Bu, Azərbaycanda ilk Kərkük gecəsidir. İnanıram ki, bundan sonra belə tədbirlər Azərbaycanda vaxtaşırı keçiriləcək. Deyirəm ki, Türk Dünyası üçün xeyirli-uğurlu olsun. Gün o gün olsun ki, Qarabağımızda, Şuşamızda Kərkük günü Azərbaycanın və Kərkünün bayraqları altında qeyd olunsun. Tədbirə gələn soydaşlarımıza sayğılarımı ifadə edirəm". O, həmçinin tədbirə qonaq gələn türkiyəli sənətçi Əhməd Şəfəqi salamladı.
Azərbaycana Kərküklə bağlı hərtərəfli soraq gətirmiş, bu yöndə çoxsaylı tədqiqatlar aparmış professor Qəzənfər Paşayev Kərküklə bağlı duyğularını dilə gətirdi: "Kərkük həmişə bizim üçün doğma bir yer olub. Kərkükə getmək arzum gerçəkləşəndə özümü çox xoşbəxt hiss edirdim. 60-cı illərdən Kərkükün özünəməxsus təbiətini, dilini, adamlarını, folklorunu öyrənməyə başladım, tədqiqatlar apardım. Kərkükdə Əbdürrəhman Qızılayı ilk gördüyüm çağları xatırlayıram. O zaman o, cavan bir oğlan idi. O, Kuzəçioğlundan sonra kərküklülüərin ən böyük müğənnisidir, ona eşq olsun". Q.Paşayev Kərküklə bağlı yazdığı kitablarından bir neçəsini göstərdi: "Azərbaycanda o dövrdən başlayaraq Kərküklə bağlı kitablar çıxmağa başladı. "Arzu və Qəmbər dastanı", ardınca "Kərkük atalar sözləri, tapmacaları", "Kərkük bayatıları", Nəsiminin "İraq divanı", "Kərkük şeiri antologiyası", "Kərkük folkloru", "6 il Dəclə-Fərat sahillərində" işıq üzü gördü. Kərkük bizim üçün dil birliyi, qan birliyi, adət-ənənə birliyi, məişət birliyi deməkdir. Azərbaycanda Kərkük mahnıları çox oxunur. Güman edirəm ki, bu zalda əyləşənlərin bəlkə də yarıya yaxınının eşitdiyi, oxuduğu mahnıların bir qisminin Kərkük mahnıları olduğunu bilmir, bu mahnıları Azərbaycan mahnıları hesab edir. Sevindirici haldır ki, Azərbaycanda Kərkük mahnılarını oxuya bilən sənətkarlarımız çoxdur. Baloğlan Əşrəfov, Nuriyə Hüseynova və başqaları belələrindəndir. Kərkük mahnılarını həmçinin Azərbaycan toylarında da oxuyurlar. Kərkükə səfərlərimiz zamanı bu torpağın türk ruhunun ifadəsi olduğunu gördük. Ora hər Azərbaycan nümayəndə heyətinin səfəri zamanı sanki həsrətin vüsala qovuşmasının şahidi olmuşuq. Bizi həmişə o ellərə, soydaşlarımıza sevgi aparıb. Bir məşhur bayatıda deyildiyi kimi, - bu gecə min aya dəyər. Belə gecələrin keçirilməsi çox əhəmiyyətlidir".
Tədbir boyunca aparıcıların, həmçinin əslən Kərkükdən olan gənclərin ifasında xeyli Kərkük xoyratları səsləndi. Eləcə də teatrın divarları boyunca vurulmuş Kərkükə sevgi soraqlı şüarlar diqqəti cəlb edirdi.

"...Güneydə bir vətən torpağı var"

Türkiyədən gəlmiş Turhan Çöməz iştirakçılara sayğılarını ifadə etdi: "Belə bir gecənin Bakıda keçirilməsinə sevinirəm. Bu gün Türk Dünyasının gözü və qulağı bu torpaqdadır. Biz bu gün burada kərküklü qardaşlarımıza mənəvi dəstək olmaqla onlara acı çəkdirənlərin canına qorxu salmış oluruq. Onlar bizim bu birliyimizdən əndişələnirlər. Buradan tam min kilometr güneydə bir vətən torpağı var. Mosul, Kərkük, Ərbil, Qaratəpə və b. Bütün buralar Türkmən elidir. Bu torpaqları tarixən babalarımız özlərinə məskən etmişdilər. Həmin elin, torpağın zənginliyi indi orada yaşayan soydaşlarımızın başına bəla olub. Böyük dövlətlər həmin torpaqlara sahib olmaq iddiası ilə oradakı soydaşlarımıza acı çəkdirirlər. Kərküklülər qətl-qarətlərə məruz qalırlar. Bu gün Azərbaycanın paytaxtında keçirilən bu tədbir kərküklü qardaşlarımızın mənən gücünü artıracaq, daha da qətiyyətli edəcək.

"Biz dünyaya varlığımızı göstərməliyik"

"Arzu edirəm ki, nə vaxtsa Kərkükdə də bir Azərbaycan gecəsi keçirilsin". Millət vəkili, xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı da tədbirə gələn qonaqları, soydaşlarımızı salamladı, onlara arzularını yetirdi: "Bu yaxında Türkiyədə olarkən PKK terroruna qarşı çoxminli nümayişlərdən birində iştirak etdim. Bu, yadıma 19 il qabaq Bakıda keçirilən mitinqləri saldı. Orada bir daha millətin hiddətinin, böyük əzminin şahidi oldum. Türk xalqı öz iradəsini ortaya qoymaqdan çəkinmir. Cəsarətsiz dövlətin gələcəyi ola bilməz. Bu mənada Azərbaycana və Türkiyəyə dövlət olaraq daim cəsarətli olmağı arzu edirəm. Biz əslində indiyə kimi Kərküklə bağlı bu kimi tədbirləri keçirməkdə çox gecikmişik. Biz bunu xəcalətlə deməliyik ki, Kərkükün ağır günlərində Azərbaycanın səsi çıxmadı. Düzdür, ayrı-ayrı partiyaların, təşkilatların hiddətli səsi ucaldı, amma dövlət olaraq, millət olaraq Azərbaycan iradəsini ortaya qoymadı ki, bu, Füzulinin Bayatıdır, onun doğulduğu vətəndir. Nə də Türkiyə Kərkükə sahib çıxmadı.
Əvvəllər yazmışdım ki, sərhədlər çəkməklə millət ayrılmaz. Bu gün gerçək sərhədlər bizi ayıra bilməz. Bu dövrdə Kərkükdə belə bir xoyrat da yarandı: "Oyan Ankara, oyan, getməsin Kərkükümüz". Habelə, "Oyan, Bakı" deməliydi Kərkük. Bu gün xoyratları, musiqisi, bütün ruhuyla Kərkük bizimlədir. Arzu edirəm ki, mənəvi bağlarımız daha da artsın. Arzu edirəm ki, Azərbaycan, habelə Türk Dünyası parçalanmış türk torpaqlarını unutmasın. Millətin millət olmasının şərti budur. Əgər dünyanın harasındasa bir türkün barmağına tikan batırsa, dünyanın o başında yaşayan türk onun səsinə hay verməlidir".

Kərküklü soydaşlarımıza mənəvi dəstək

Tədbirdə Kərkükdəki soydaşlarımızın başına gələn fəlakətlər, milli gələnəklərin qorunması yönündə çabalar çıxışların əsas mövzusu kimi diqqəti cəlb edirdi. Həmçinin gənclərin birgə, zalı riqqətə gətirən səslə ardıcıl olaraq "Kərkük Türkdür, Türk qalacaq!" kimi hayqırtıları tədbirin ümumi ahənginə bir mübarizlik əzmi qatırdı.
Bu arada müğənni Baloğlan Əşrəfovun ifasında bir neçə
kərkük mahnısı ifa edildi. Eləcə də aparıcıların ifasında Kərkük xoryatları səsləndi. Türkiyənin tanınmış sənətçisi Əhməd Şəfəq məclisi riqqətə gətirəcək çıxış etdi. O da bu tədbirin kərküklü soydaşlarımiıza böyük mənəvi dəstək olacağına inamını ifadə etdi. Ansamblla gəlməyə imkan tapmadığını deyən Əhməd bəy fonoqramma ilə bir neçə mahnı ifa etdi.
Habelə tanınmış sənətçilər Əbdülrəhman Qızılayın, Mehmet Özdəkin, saz heyətindən Əhməd Mustafa Yeldenin, Kamil Qayanın, Turqay Coşqunun, Həsən Təhsin Sünbüllünün, Ərtoğrul Coşqunun, Veysəl Atəşin birgə çıxışları maraqla qarşılandı.
Ümumiyyətlə, 3 saat yarımdan çox çəkən tədbir boyunca sənət adamlarının da Kərkük ruhlu çıxışları soydaşlarımızın bu kimi qayğıları mənən yaşadığından xəbər verirdi...

Xalq cəbhəsi.- 2007.- 6 noyabr.- S. 14.