Milli Kitabxana müasirləşir

Kitabxananın fondunda 4 milyon 513 min çap məhsulu qorunub saxlanılır

Yəqin ki, hər bir ziyalı Mirzə Fətəli Axundov adına Milli Kitabxanada olub, bu və ya digər xidmətlərdən istifadə edib. Bu gün çoxları bu elm ocağını xoş hisslərə xatırlayır. Ölkəmizin ən zəngin kitabxanasında hazırda vəziyyət necədir? Elə kitabxananın direktor müavini Mələk Hacıyeva ilə söhbətimiz də kitabxanada aparılan son yeniliklər və başqa məsələlərlə bağlı oldu.

- Mələk xanım, kitabxananın tarixi çox qədimlərə gedib çıxır...

- Elədir. Artıq 85 ili tamam olan kitabxana 1922-ci ildə yaradılıb. Kitabxananın rəsmi açılış mərasimi isə 1923-cü il mayın 23-də keçirilib. Kitabxana yeni yarandığı illərdə onun fonduna təqribən 5 min nüsxə hədiyyə verilib.

Fondda sistemli kataloq da tərtib edilib

- Kitabxana əvvəllər də bu binada fəaliyyət göstərirdi?

- Xeyr. Əvvəllər başqa binada oxucularına xidmət göstərirdi. Kitabxanaya Mirzə Fətəli Axundovun adı 1939-cu ildə verilib. Kitabxananın memarlıq baxımından tarixi abidə kimi qiymətləndirilən bu əzəmətli binaya köçürülməsi 1961-ci ilə təsadüf etdi. Onu da deyim ki, binanın yerinin seçilməsində və tikilməsində görkəmli xalq yazıçısı Süleyman Rəhimovun böyük xidmətləri olub. Binanın layihəsini hazırlamaq isə akademik Mikayıl Hüseynovun zəhmətinin bəhrəsidir.

- Hazırda kitabxanada neçə şöbə fəaliyyat göstərir?

- Hazırda kitabxanada 25 şöbə, 26 bölmə fəaliyyət göstərir. Kitabxanada həmçinin, müxtəlif oxucu kateqoriyasına xidmət göstərən zallar da yaradılıb. Dövri mətbuat zalı 67 oxucuya xidmət göstərmək iqtidarındadır. Zalda 4 illik jurnal və 5 illik qəzetlər saxlanılır. Azərbaycan və rus dillərində 152 adda qəzet, 47 adda jurnal mövcuddur. Tələbələrə xidmət göstərən zal 280 oxucu üçün nəzərdə tutulub. Ədəbiyyat əsas etibarı ilə Fondların Mühafızəsi Şöbəsindən alınır. Oxucu qrupları əsasən, tələbələr, orta təhsilli qulluqçular, fəhlələr, təqaüdçülərdən ibarətdir. Köməkçi Fond bölməsində 6 min 367 nüsxə ədəbiyyat qorunur. Fondda əlifba və sistemli kataloq da tərtib edilib. Köməkçi fond hər yay mövsümündə yoxlanılır, köhnəlmiş kitablar fonda qaytarılır və yeniləri ilə əvəz edilir. Burada ensiklopediyalar, lüğətlər, məlumat sorğu kitabları, dərslik və başqa ədəbiyyatlar da saxlanılır. Fəlsəfə, tarix, ədəbiyyat, iqtisadiyyat, hüquq, tibb, texnika və başqa sahələr tamamilə əhatə olunub. Humanitar elmlər zalında isə 36 oxucu üçün yer ayrılıb. 2368 nüsxə qorunur. Bunların 823 nüsxəsi Azərbaycan, 1545 nüsxəsi rus dilində cap edilib. Hər il zalın kitab fondu yenilənir. Dəqiq və texniki elmlər zalı isə 22 oxucu üçün nəzərdə tutulub. Bu zalda da yardımçı ədəbiyyat fondu mövcuddur. Fondda 2500 nüsxə ədəbiyyat toplanılıb. Xarici ədəbiyyat oxu zalı isə 20 nəfərlik oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulub. 2500 nüsxə saxlanılır. Bundan başqa müxtəlif dillərdə qezet və jurnallar da oxuculara təqdim edilir.

"Heydər Əliyev öz şəxsi kitabxanasından yüzlərlə kitab hədiyyə edib"

Hazırda kitabxananın fondunda nə qədər nüsxə qorunur?

- Kitabxananın fondunda 4 milyon 513 min çap məhsulu

qorunub saxlanılır. Əgər unutmamısınızsa, dahi siyasətçimiz Heydər Əliyev də 4 dəfə Milli Kitabxanada olub və öz şəxsi kitabxanasından yüzlərlə kitabı hədiyyə edib. 2005-ci ildə kitabxanaya 21 min nüsxə yeni ədəbiyyat verilib. Hər il kitabxananın fonduna belə hədiyyələr edilir.

- Yerli və xarici kitabxanalarla əlaqə mövcuddur?

- İxisaslaşdırılmış Xarici Ədebiyyat Şöbəsi 2005-ci ildən etibarən beynəlxalq kitab mübadiləsini bərpa edərək, dünyanın 60-a qədər kitabxanası ilə əlaqə yarada bilib. Əvvəllər bu kontakt mövcud olsa da, çox zəif idi.

- İnformasiya texnologiyaları sahəsində hansı uğurlar əldə edilib?

- 1999-cu ildən başlayaraq, informasiya texnologiyalarından istifadəyə start verilib. 2000-ci ildə kitabxanada internet zalı yaradılıb və 2001-ci ildən etibarən tədris mərkəzi fəaliyyətə başlayıb. 2003-cü ildən başlayaraq isə kitabxanada avtomatlaşdırılmış idarəetmə sisteminin tətbiqinə başlanılıb. Sistemin proqram təminatı ABŞ-ın VTLS-kitabxanalar üçün xüsusi avtomatlaşdırılmış pronramlarla işləyən təşkilatlar tərəfindən həyata keçirilib. Bura elektron kataloqun tərtibi, elektoron kitabxananın təşkili, oxucuların qeydiyyatı, kitab verilişi, kitab fondunun kompüterləşdirilməsi, respublikanın bütün iri kitabxanalarının toplu kataloqunun yaradılması daxildir. Elektron kataloqla yanaşı, Milli Kitabxanada kitab fondlarının elektron versiyasının, yəni kitabların mətninin kompüter yaddaşına köçürülməsi işinə də başlanılıb.

Kitabxanaya bir ildə 35 min oxucu gəlir

- İl ərzində kitabxanaya təqribən nə qədər oxucu müraciət edir?

- İl ərzində kitabxanaya müraciət edən oxucuların sayı son hesablamalara görə, təqribən 35 mini keçir. Kitabxanaya gələnlərin sayı isə 245 min nəfərə çatıb.

- Son illər kitabxanaya müraciət edənlərin sayında artım müşahidə edilirmi?

- Son apardığımız araşdırmalar zamanı oxucuların sayının xeyli artdığını gördük. Artım istər tələbələr, istərsə də digər oxucu kateqoriyası arasında özünü qabarıq büruzə verir.

Üç nöqtə.- 2007.- 17 noyabr.- S. 23.