Mehdixanlı T.


Rəqs onun qisməti idi

 

Respublikanın xalq artisti, milli rəqslərimizi inkişaf etdirərək yenilərini yaratmış Əlibaba Abdullayev xeyli müddətdir ki, haqq dünyasına qovuşub. Lakin o, hər vaxt ehtiramla yad olunur, xidmətləri, xatirəsi daim urvatlı tutulur. 1936-cı ildə dahi Üzeyir bəy Hacıbəyov onun haqqında yazıb: "Əlibaba musiqinin ritmini dərindən duyur. Tamaşaçıya elə gəlir ki, onun rəqsləri səslənən melodiyanın əyani təsvirini canlandırır".
Unudulmaz sənətkarın anım günü ərəfəsində qızı Elmira xanımla görüşdük. O, atasını fərəhlə, həm də qüssəli xatırladı: "Atam ötən əsrin əvvəllərində anadan olmuşdu. Gündəlik ailə ehtiyacı onu erkən yaşlarından işləməyə, evə qazanc gətirməyə vadar etmişdi. Musiqi təhsili almamışdı. Amma Əbilov adına klubda rəqs dərnəyinə getmiş, sənətin incəliklərini öyrənmişdi. Onu mötəbər tədbirlərə dəvət edərmişlər. Belə məclislərin birində dahi Üzeyir bəy Hacıbəyov gənc rəqqasın çıxışını bəyənir, ona uğurlar arzulayır. 1936-cı ildə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında Mahnı və Rəqs Ansamblı yaranır. Həmin vaxtdan da atam orada çalışır, kollektivin ən fəal üzvlərindən biri kimi tanınır. Bakıda xalq rəqslərinin festivalı keçirilir. Atam həmin tədbirdə "İnnabı", "Uzundərə", "Xala-bacı", "Tərəkəmə", "Qırmızı Azərbaycan" rəqslərini çox böyük ustalıqla ifa edir.
İkinci Dünya müharibəsi atamın da arzularını yarıda qırır. Cəhd edir ki, cəbhəyə getsin. Lakin sənət qədri bilən insanlar onun arxa cəbhədə "vuruşmasını" məsləhət bilirlər. Çox sonralar atam deyərdi: "Qələbə xəbərini eşidən günə kimi rahatlıq, dinclik nə olduğunu bilmədim. Oynamağa, deyib-gülməyə həvəsim olmadı. Gərgin, çətin vaxtlarda görkəmli bəstəkar, alicənab insan Üzeyir bəy Hacıbəyovdan qayğı, mərhəmət gördüm. Dahi sənətkar dedi: "Oğul, müharibə bir gün başa çatacaq. Sən də, başqaları da seçdiyiniz sənəti unutmayınE" Ustadın tövsiyəsindən sonra atam yenidən qəlbən bağlandığı rəqsi özünə şöhrət bilir. Mahnı və rəqs ansamblının tərkibində rayonlarımıza, hərbi hospitallara səfər edir. İnsanlara ağrı-acılarını unutdurmağa çalışır.
Ə.Abdullayevin 60 il əvvəl Leyla Bədirbəyli, Tutu Həmidova ilə ifa etdiyi "Dilbərim", "Buleyli", "Bir dənəsən", "Sarı gəlin", "Qarabağ maralı" və Roza Cəlilova ilə "Naz eləmə" rəqslərinin lent yazıları bu gün də Dövlət Film Fondunda dəyərli əmanət kimi saxlanılır. O, Musiqili Komediya teatrında da öz nümunəvi fəaliyyəti ilə nüfuz, hörmət qazanmışdı. "Arşın mal alan", "Ulduz", "Durna", "Qızıl gül" və başqa tamaşalara verdiyi rəqs quruluşu həmişə ehtiramla xatırlanır. Atam xarici ölkələrə qastrol səfərlərinə çox getmişdi. Onun aldığı mükafatlara, fəxri fərmanlara nəzər yetirəndə heyrətimi gizlədə bilmirəm. Düşünürəm, o, bu qədər təltiflərə necə nail olmuşdu? Müdriklər doğru deyib: cəfa çəksən, səfasını da görərsən".
Ə.Abdullayev Üzeyir Hacıbəyovun qayğısı sayəsində sənət zirvəsinə çatmışdı. Eyni zamanda o, unudulmaz bəstəkar Süleyman Ələsgərov, Tofiq Quliyev, Cahangir Cahangirov, Soltan Hacıbəyov və başqaları ilə daim yaradıcılıq əlaqəsi saxlamış, qədim xalq rəqslərini toplamış, onların lirik, oynaq ritmlərindən istifadə etmiş, bəzilərinə yeni quruluş vermiş, bu, günümüzə ərməğan etmişdi. Onun quruluş verdiyi rəqslər mənalı, rəngarəngdir. İllər, qərinələr keçsə də, görkəmli rəqqasın yaratdığı "Çobanlar", "Bənövşə", "Bahar", "Ay gözəl", "Qazağı", "Dağlar gözəli", "Bəy", "Qaytağı", "Qəşəngi", "Şən ölkəm", "Azərbaycan" və onlarca başqaları maraqla qarşılanır.
Milli rəqslərimizi dünyaya tanıtdıranlardan, xalqımıza şərəf-şöhrət gətirənlərdən, sevdiyi sənətin qayğısına qalanlardan biri də xalq artisti Əlibaba Əbdül oğlu Abdullayev olmuşdur. Anım günündə dostları, ümumiyyətlə, sənətsevərlər onu ehtiramla, böyük məhəbbətlə yad edirlər.

Azərbaycan.- 2007.- 10 oktyabr.- S.8.