Nizamiqızı H.

Zəngin ənənələr rejissoru

“Gələcək üçün, xalqın, millətin yaddaşı üçün, özümüzü dərk etmək üçün!” mütəfəkkirlərdən birinin dediyi bu fikri böyük mənada həyat amalına çevirən hər kəs xoşbəxtdir. Fəaliyyət sahəsindən, gördüyü işin ölçü və əhəmiyyətindən, bu işdən hasil edəcəyi nəticədən asılı olmayaraq, bu müqəddəs amal uğrunda yaşayıb-yaradanlar gözəl sözlərə layiqdir. Qəhrəmanımız Qurbanəli Mürsəlov da məhz bu düşüncəylə yaşayanlardandır. Dediyimiz böyük amallar, sənət və mənəviyyat uğrunda əzmlə çalışan, ömrünün ən gözəl illərini məbəd hesab etdiyi teatra, onun inkişafına həsr edən rejissor Azərbaycanda Xalq teatrının inkişafında və yaşamasında əlindən gələni etmişdir.

Sənətin vurğunu olan Qurbanəli müəllim həm teatrın fəhləsi, həm də rejissoru olmaqla, bu sevgisini hər kəsə isbatlaya bilmişdir.

Ömrünün 70-ci ilini yaşayan Qurbanəli Mürsəlov qanrılıb geriyə -keçdiyi illərə nəzər saldıqda etdiklərindən məmnun olur. Ən azından Opera və Balet Teatrında səhnə fəhləsi kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb üç xalq teatrının yaradıcısı olmasına, bir çox uğurlu tamaşalara quruluş verməsinə və yetişdirdiyi tələbələrinə görə.

...1961-ci ildən - İncəsənət Universitetinə qəbul olduğu vaxtdan həm də Keşlə Mədəniyyət evində dram dərnəyinin rəhbəri vəzifəsinə təyin olunub. Dərnəyə rəhbərlik etdiyi müddətdə buraya istedadlı gəncləri cəlb etməklə repertuarı bir sıra yeni və maraqlı tamaşalarla zənginləşdirmişdir. Dərnək üzvlərinin iştirakı ilə səhnələşdirdiyi «Tamahkar» (S.S. Axundov), «Qatır Məmməd» (Z.Xəlil), «Şərqin qalası» (Q.Musayev), «İki həyat» (R.İsmayılov) kimi tamaşalar teatr ictimaiyyətinin diqqətini cəlb etmiş və Mədəniyyət Nazirliyi Kollegiyasının qərarı ilə dərnəyə Xalq teatrı adı verilmişdir.

Bundan sonra İncəsənət institutunun tərkibindəki Tədris Teatrında çalışmış və paralel olaraq Badamdar qəsəbə Mədəniyyət evinin nəzdindəki dram dərnəyinə rəhbərlik etmişdir. Burada da bir sıra maraqlı pyesləri səhnələşdirmiş, dərnək bir sıra baxış-müsabiqələrdə nailiyyətlər əldə etmişdi. Uzun illərin əməyi səmərə vermiş və bu kollektiv də Xalq teatrı adına layiq görülmüşdür.

Sonradan H. Z.Tağıyev adına Toxuculuq Kombinatının klubunda fəaliyyətini davam etdirən rejissor burada yaradılmış dram dərnəyinin işini yenidən təşkil etmiş, bir sıra yaddaqalan tamaşaların hazırlanmasına nail olmuşdur. Qurbanəli müəllimin rejissorluğu ilə səhnələşdirilən «Ər və arvad» (Ü.Hacıbəyov), «Fərhad və Şirin», «Xanlar» (S.Vurğun), «Beş manatlıq gəlin» (S.Rüstəmov) və s. kimi bir sıra maraqlı tamaşalar kollektivə uğur qazandırmış və 1977-ci ildə bu sənət ocağına da Xalq teatrı adı verilmişdir.

Beləcə, illər ötdükcə - rəhbərlik etdiyi dərnəklərin və əldə olunan uğurların say-sanbalını artırmış, dəfələrlə qızıl medal və fəxri fərmanlarla təltif edilmişdir. Ömrünü özfəaliyyət işinə həsr edən Qurbanəli Mürsəlov 1980-ci ildən bu günə kimi Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki Mərkəzdə rejissor kimi fəaliyyətini davam etdirir.

Qocaman mədəniyyət işçisi bu sahədəki üzunmüddətli və səmərəli fəaliyyətinin nəticəsiz qalmamasından, Azərbaycan səhnəsinə gətirdiyi yetirmələrindən fərəhlə danışır..

Xalq teatrının peşəkar teatra, böyük səhnəyə yolun uğurlu başlancığı olduğunu deyərək, zəngin ənənələri olan milli teatrımızın inkişafında danılmaz rolu olan xalq teatrlarının daim diqqətdə saxlanılmasının zəruri olduğunu bildirir. Hazırda insanlar arasında «xalq teatrı» anlayışının az qala unudulması təhlükəsindən ağrı ilə söz açan rejissor bunun səbəblərini də sadaladı. Yeniyetmə və gənclərin özfəaliyyət dərnəklərinə cəlb olunmasındakı durğunluğu ilk olaraq cəlbetmə mexanizminin zəifliyi ilə izah edən Qurbanəli müəllim bu tip dərnəklərə maraq göstərən hər bir gəncin istedadının, potensial imkanlarının üzə çıxarılmasına xüsusi diqqət ayrılmasının vacib olduğunu dilə gətirdi.

Bu gün ümumilikdə nəinki xalq teatrlarına, həmçinin professional sənətə, peşəkar teatra marağın azalmasını şou-biznes uydurmaları və telekanalların mənəviyyata zərbə vuran proqramları ilə əlaqələndirərək, bu marağın bərpasının böyük vaxt aparacağını dedi. O, hazırda geniş müzakirə obyektinə çevrilən tamaşaçı probleminin yaranmasında, insanların teatrdan uzaqlaşmasında məhz teatrları günahlandırdı. Bu işdə birmənalı olaraq rejissorları təqsirləndirərək, başlıca səbəb kimi, dövlət teatrlarının repertuar zəifliyini göstərdi. Fikrini son vaxtlar baxdığı bir sıra tamaşaların zəifliyi ilə əsaslandıraraq, müasir tamaşaçıya zamanla səsləşən, onların mənəvi-psixoloji tələbini ödəyəcək əsərlərin gərək olduğunu bildirdi.

Əminliklə «Bu gün teatra maraq yoxdur!» fikrini dönə-dönə vurğulamasına baxmayaraq, arabir tamaşaçının maddi sıxıntılardan dolayı teatrdan uzaqlaşdığını da etiraf etdi.

Azərbaycan mədəniyyəti, milli teatrı tarixində zəngin ənənələrə malik xalq teatrlarının bu gün də fəaliyyət göstərdiyini və məhz bu dərnəklərin böyük səhnəyə yolun uğurlu başlanğıcı olduğunu dedi. «Teatrımızın gələcəyi və inkişafı üçün istedadlı gənclərə böyük ehtiyacımız var. Bu yolun başlanğıcı isə, təbii ki, xalq teatrıdır. Məhz bu dərnəklərə gələn istedadlı gənclərin istedad və bacarığını nəzərə alaraqdan yönləndirməklə nəticə hasil edə bilərik. Bütün bunların fonunda dövlət teatrlarında çalışan rejissorlardan aktyorlaradək hər kəs xalq teatrının yaşamasına çalışmalıdır. Amma təəssüflə deməliyəm ki, bu gün biz bunun tam əksini görürük».

Vaxtilə İsmayıl Dağıstanlı, Məlik Dadaşov, İsmayıl Osmanlı, Məmmədkamal Kazımov kimi sənətkarların dərnəklərinə tez-tez gəldiyini, tamaşaların hazırlanmasında onlara məsləhətlər verdiklərini xatırlayan Qurbanəli müəllim indi əksər sənət adamlarının xalq teatrlarını unutduğundan gileyləndi. «Adlarını çəkmək istəmədiyim bir neçə tanınmış aktyorumuzu dəfələrlə dərnəyimizə dəvət etsəm də, onlar müxtəlif bəhanələrlə bundan imtina ediblər. Bu gün teatr səhnəmizdə öz imzasını qoymuş o sənətkarların hər sözünün, hərəkətinin dərnək üzvləri, gələcəyin aktyoru ola biləcək gənclər üçün nə dərəcədə əhəmiyyətli olduğunu unudurlar».

Bütün giley-güzar və çətinliklərə baxmayaraq, söhbətini nikbin notlarla yekunlaşdıran Qurbanəli müəllim hazırda rəhbərlik etdiyi dərnəkdəki gənclərə böyük ümid bəslədiyini və onların gələcək Äzərbaycan teatrı üçün yetişməsində əlindən gələni edəcəyini bildirdi. «Dərnəkdəki 20 gəncdən heç olmazsa 5-nin professional səhnəyə gəlməsi mənim üçün böyük xoşbəxtlik olardı» deyən rejissoru həm yubileyi, həm də bu əzmindən dolayı təbrik edir, yazımızın əvvəlində qeyd etdiyimiz o böyük amallar, vətənin, millətin gələcəyinə, inkişafına yönələn fəaliyyətində tükənməz enerji arzulayırıq.

Mədəniyyət.- 2007.- 14 sentyabr.- S. 4.