Aynur

Kərim Tahirov: “İnternet, elektron kitabxana kitabla birbaşa ünsiyyəti əvəz edə bilməz”

Milli Kitabxananin direktorunun fikrincə, Elektron kitabxana, daha çox, oxucularin rahatliğini təmin etmək üçündür

Son zamanlarda internetin, kompüter sisteminin inkişafı ilə əlaqədar kitabla birbaşa təmasa maraq azalıb. Oxucuların əksəriyyəti məlumatları əsasən internet vasitəsilə alır . Bununla bağlı M.F.Axundov adına Milli Kitabxananın direktoru Kərim Tahirovun fikirlərini öyrəndik.

- Qarşıdan yeni tədris ili gəlir, bu il üçün kitabxananızda nə kimi yeniliklər var?

- Yeni tədris ili üçün ən başlıca yeniliklərdən biri analitik təhsil bazasının yaradılmasıdır. Artıq Milli Kitabxana bu dərs ilindən kitablarla yanaşı qəzet və jurnallarda da gedən məlumatları dərc etmək imkanına malik olacaq. Əgər hər hansı bir oxucu ona lazım olan kitabı tapa bilmirsə, onda analitik təhsil bazasına müraciət edəcək və orada qəzet və jurnallarda həmin mövzuya dair son illərdə gedən məlumatı tapa biləcək. Artıq 500-dən çox qəzet və jurnallardan aparıcı sahələr - iqtisadiyyat, neft, hüquq, tarix üzrə məlumatlar analitik təhsil bazasında yerləşdirilib. Bundan əlavə 2008-ci ilin yanvar ayından oxucuların məsafədən kitabxanaya yazılması və məsafədən kitab sifariş verməsi reallaşacaq. Yəni, artıq kitabxanaya üzv olmaq üçün buraya gəlməyə ehtiyac olmayacaq, belə ki, oxucu internet vasitəsilə şəklini və şəxsiyyət vəsiqəsinin surətini göndərməklə qeydiyyatdan keçəcək. Bundan başqa, oxucuların kitab sifarişini avtomatlaşdırmaq fikrindəyik. Bu ilin aprel ayında ölkə prezidenti kitabxanamızla bağlı sərəncam imzalayıb. Sərəncamda 2 il müddətinə Milli Kitabxananı dünyanın ən modern kitabxanaları sırasına çıxardılması üçün tədbirlər nəzərdə tutulur. Biz də Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi ilə birlikdə tədbirlər planı hazırlayıb təqdim etmişik. Bu o deməkdir ki, kitabxanamız tezliklə dünyanın ən müasir kitabxanalarından birinə çevriləcək. Təkliflər qəbul olunduqdan sonra biz skanerlərin sifariş olunmasını da nəzərdə tuturuq. Həmin skanerlər vasitəsilə bir gün ərzində 6000 min səhifə üzü köçürə biləcəyik. Bu da təxminən bir gün ərzində 15-20 kitab deməkdir, il ərzində isə kitabxananın böyük sürətlə zənginləşməsinə gətirib çıxaracaq. Hazırda kitabxanamızda qiymətli kitabların nadir nüsxələrinin mikrofilmləşdirilməsi prosesi gedir.

- Bildiyimizə görə, bu yaxınlarda Helsinkiyə işgüzar səfəriniz nəzərdə tutulub. Bu səfər zamanı hansı işlər görüləcək?

- Milli Kitabxanamız 2005-ci ildən Avropa Milli Kitabxanalar Konqresi təşkilatının üzvüdür. Bu təşkilata Avropa İttifaqına daxil olan 51 ölkənin milli kitabxanası daxildir. Bunlardan biri də bizim kitabxanadır. Artıq 3 ildir ki, bu təşkilatın üzvüyük. Hər il bu təşkilata üzv ölkələrdən birində illik konfrans keçirilir. Konfransda bütün kitabxanaların rəhbərləri bir araya gəlir və milli kitabxanalarda baş verən yeniliklər haqda məlumat verilir. Ən başlıcası isə sentyabrın 26-da Finlandiya milli kitabxanasında keçiriləcək direktorlar şurasının iclasında bizim Milli Kitabxanamızın Avropa elektron kitabxanasına daxil olması barədə ilkin sənədin imzalanması planlaşdırılır. Əgər həyata keçərsə, 2008-ci ildən milli kitabxananın elektron kataloqunda olan bütün məlumatlar birbaşa Avropa elektron kitabxanasına daxil ediləcək. Bu o deməkdir ki, bizim hər bir oxucumuz istədiyi vaxt Avropanın istənilən kitabxanasının virtual istifadəçisi ola bilər. Eyni zamanda avropalı oxucular da bizim kitabxanamızdan bəhrələnə biləcək. Belə əməkdaşlığı Rusiya Milli və ABŞ-ın Konqres kitabxanaları ilə qurmuşuq. Latın əlifbası ilə Azərbaycan dilində ədəbiyyatın kütləvi nəşri haqda prezident sərəncamına uyğun şəkildə bu gün Azərbaycan və dünya klassiklərinin əsərləri kütləvi tirajla çap olunur. Sərəncama əsasən, hər il 25 min nüsxə kitab çap olunur və kitabxanalara pulsuz paylanır. Bu da kitabxanalarımızın zənginləşməsində xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Artıq 9 milyon nüsxə kitab çap olunaraq kitabxanalara verilib.

- Sizcə, elektron kitabxananın fəaliyyət göstərməsi nə dərəcədə əhəmiyyətlidir və bu kitabxananın fəaliyyəti birbaşa oxucuların azalmasına səbəb olmurmu?

- Elektron kitabxananın fəaliyyət göstərməsi, məlumatların elektron kataloqda yerləşdirilməsi hələlik Azərbaycan üçün yenilikdir, ancaq dünyanın bir çox ölkələrində bu proses artıq təcrübədən keçib və çox gözəl də nəticə verib. Milli Kitabxanada da artıq 2006-cı ilin may ayından internet saytı fəaliyyətə başlayıb. Bu saytın içərisində elektron kitabxana yerləşdirilib. Bu gün elektron kataloqda Azərbaycan dilində təxminən 90 min ədəbiyyat öz əksini tapıb. 200-dən çox kitab isə elektron kitabxanada yerləşir. Oxucularımız sərbəst şəkildə istənilən məsafədən bizim elektron kitabxanamızdan istifadə edə bilərlər. Təbii ki, bunun üstünlükləri çoxdur. Doğrudur, çoxları düşünürlər ki, elektron kitabxanalar kitabxanaların potensial oxucularının azalmasına gətirib çıxaracaq, amma mən qətiyyən belə fikirləşmirəm. İnternet, nə elektron kitabxana kitabla canlı ünsiyyəti əvəz edə bilməz. Əlbəttə, elektron kitabxana, elektron kataloq oxucuların rahatlığını təmin etmək üçündür. Əgər oxucu hər hansısa bir sorğu üzrə kitab axtarırsa öz yaşadığı və ya işlədiyi ünvandan bizim saytımıza daxil ola bilir. Bundan başqa, gündüz kitab oxumaq imkanı olmayan oxucu gecə saatlarında sayt vasitəsilə kitabxanadan istifadə edir. Bunların hamısı operativliyi təmin edir, zaman və məkan problemlərini aradan qaldırır. Bu günə kimi elektron kitabxanamızdan istifadə edən oxucuların sayı 28 mini ötüb. Bu oxucuların hamısı qeydiyata alınır. Bir daha deyirəm ki, elektron kitabxananın fəaliyyət göstərməsi heç də oxucuların sayının azalmasına gətirib çıxarmır, əksinə, yeni oxucuların qazanılmasını təmin edir.

525-ci qəzet.- 2007.- 8 sentyabr.- S. 24.