Elmanoğlu S.

İnformasiya texnologiyalarının geniş tətbiqi Azərbaycanın davamlı inkişafının mühüm şərtidir

Prezident İlham Əliyevin bu sahədə həyata keçirdiyi tədbirlər səmərəli nəticə verir

İnformasiya texnologiyaları müasir dövrdə hər bir dövlətin, xalqın ümumi inkişaf səviyyəsindən, intellektual potensialından xəbər verən sosial, iqtisadi, və mədəni yüksəlişi təmin edən mühüm göstəricilərdən birinə çevrilmişdir. Elmi-texniki tərəqqinin ən son nailiyyətlərinə əsaslanmaqla müasir informasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi son 10 ildə Azərbaycanda da dövlətin qarşısında duran prioritet vəzifələrdən birinə çevrilmişdir. Yeni dünya düzəninin diktə etdiyi gerçəklik kimi son illər dövlət səviyyəsində internet və digər informasiya kommunikasiyaların inkişafına xüsusi diqqət yetirilir.
1993-cü ildə ümummilli liderimiz Heydər Əliyev xalqın tələbi ilə hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra bu sahənin ardıcıl və sistemli inkişafına xüsusi diqqət yetirmiş, ötən müddətdə rabitə və informasiya texnologiyalarının fəaliyyəti üçün zəruri hüquqi-normativ baza formalaşdırılmış, maddi-texniki təminat müasir tələblərə uyğunlaşdırılmışdır. Ulu öndərimizin 2003-cü il 17 fevral tarixdə imzaladığı "Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları üzrə Milli Strategiya (2003-2012-ci illər)" müasir informasiya texnologiyalarının Azərbaycanda tətbiqi sahəsində strateji vəzifələr müəyyənləşdirmişdir. Respublikada informasiya texnologiyalarının geniş tətbiqinə isə 1994-cü ildən sonra başlanmışdır. 1994-cü ilin 20 sentyabrında ümummilli liderimizin qətiyyəti və siyasi iradəsi əsasında imzalanmış "Əsrin müqaviləsi" müasir rabitə və informasiya texnologiyalarının ölkəmizdə sürətlə tətbiqində böyük canlanma yaratmışdır.
Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 2003-cü il 17 fevral tarixdə imzaladığı "Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları üzrə (2003-2012-ci illər) Milli Strategiya" 10 il müddətində müasir informasiya texnologiyalarının Azərbaycanda tətbiqi sahəsində prioritet vəzifələri müəyyənləşdirmişdir. İnformasiya texnologiyaları sahəsində qanunvericilik bazasının inkişafı üçün bir neçə qanun - poçt haqqında, informasiya təhlükəsizliyi, elektron imza və sənəd, telekommunikasiya haqqında qanunlar Milli Məclis tərəfindən qəbul olunmuşdur. Qloballaşma dövrünün reallıqları nəzərə alınaraq çevik və təkmil idarəetməni təmin edəcək "Elektron hökumət"in yaradılması da hazırda vacib məsələlərdən biri kimi nəzərdən keçirilir.
2003-cü ilin 15 oktyabrında Heydər Əliyev siyasi kursunun layiqli davamçısı cənab İlham Əliyevin xüsusi diqqət yetirdiyi sahələrdən biri də məhz Azərbaycanda rabitə və informasiya texnologiyalarının sürətli yüksəlişinin təmin edilməsi, respublikamızın bu sahədə əlverişli tranzit ölkəyə və regional mərkəzə çevrilməsidir. Cənab İlham Əliyev prezident seçildikdən sonra ilk xarici səfərə BMT-nin mandatı ilə Cenevrədə təşkil edilmiş İnformasiya Cəmiyyəti üzrə Dünya Sammitində iştirakla başlamışdır. Azərbaycan Prezidenti həmin sammitdə bəyan etmişdir ki, XXI əsrdə informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafında prioritet sahələrdən biri kimi nəzərdən keçirilir. Bu sahələrin inkişafı Azərbaycanda sosial-iqtisadi inkişafın, sivil dünya dəyərlərinin, insan hüquqlarının etibarlı təminatı və demokratikləşmə prosesinin sürətləndirilməsi baxımından olduqca zəruridir.
Azərbaycan Prezidentinin 24 noyabr 2003-cü il tarixli "Azərbaycan Respublikasında sosial-iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi tədbirləri haqqında" və 11 fevral 2004-cü il tarixli "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nda bir sıra sahələrlə yanaşı, rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafına da xüsusi diqqət ayrılmışdır. 2004-cü il fevralın 20-də Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin müvafiq fərmanı əsasında Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin yaradılması isə bu sahənin inkişafında yeni mərhələnin əsasını qoymuşdur. Nazirliyin qarşısında duran əsas məqsəd Azərbaycanda XXI əsrin tələblərinə cavab verən müasir informasiya infrastrukturunun, habelə iqtisadiyyatımızda əsaslı və prioritet yer tutan informasiya və kommunikasiya məhsulları sektorunun yaradılmasıdır.
Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin informasiya texnologiyalarının geniş tətbiqi sahəsində ən böyük addımlarından biri kimi 2004-cü il avqustun 21-də imzalanmış dövlət proqramını xüsusi qeyd etmək lazımdır. Dövlət başçısının "Azərbaycan Respublikasında ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə təminatı haqqında" fərmanı 2005-2007-ci illər ərzində təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsində, gənclərin inkişafında və ümumiyyətlə, Azərbaycanın tərəqqisində müasir texnologiyaların rolunu bir daha təsdiqləmişdir. Bu proqram ölkədə yeni informasiya texnologiyalarından istifadə olunmaqla, təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə xidmət edən, dünya təhsil sisteminə inteqrasiya imkanı verən vahid təhsil informasiya sistemi yaratmaq və əhalini informasiya cəmiyyətinə hazırlamaq məqsədi daşıyır.
Dövlət başçısının 22 oktyabr 2005-ci il tarixli fərmanı ilə "Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə 2005-2008-ci illər üçün Dövlət Proqramı"nın (Elektron Azərbaycan) imzalanması isə bu sahədə kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutan, rabitə və informasiya texnologiyalarının hökumətin fəaliyyətində geniş tətbiqinə imkan yaradan, habelə bölgələrdə geniş yayılmasını təmin edən təkmil fəaliyyət konsepsiyasıdır. Proqramda nəzərdə tutulmuş tədbirlər nəticəsində 2008-ci ildə Azərbaycan informasiya texnologiyalarının inkişafı sahəsində ümumdünya orta göstəricilərinə çatacaq, bu sektorun inkişafına 150 milyon ABŞ dolları yönəldiləcəkdir. Bütün sahələrdə inkişaf edən Azərbaycanda idarəetmənin müasir texnologiyalar əsasında qurulması, ilk növbədə, zamanın tələbindən irəli gəlir.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2007-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi yekunlarına həsr olunmuş iclasında respublikamızda kompyuter və informasiya texnologiyalarının inkişafı zəruriliyini bir daha önə çəkmişdir. Bu da təsadüfi olmayıb Azərbaycanın gələcək inkişaf perspektivləri ilə şərtlənir. Təcrübə göstərir ki, müasir bilik və texnologiyalar olmadan cəmiyyətin davamlı inkişafını təmin etmək mümkün deyildir. Cənab İlham Əliyev bu zərurəti düzgün qiymətləndirdiyi üçün məktəblərin kompyuterləşdirilməsini, gənclərin bu sahəni dərindən mənimsəməsini vacib amil kimi önə çəkir. Nazirlər Kabinetinin son iclasında dövlət başçısı dünyanın bir çox aparıcı şirkətlərinin Azərbaycanda məhz bu sahəyə maraq göstərdiyini vurğulamışdır. "Azərbaycanda informasiya-kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sürətlə inkişaf edir. Mən çox şadam, görürəm ki, Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin böyük proqramları var. Mən bu il dünyanın aparıcı İKT şirkətlərinin başçıları ilə görüşlər keçirmişəm. Azərbaycana çox böyük maraq var, Azərbaycan çox perspektivli yer kimi qəbul olunur. Bir tərəfdən, bizim ümumi iqtisadi inkişafımız, ümumi daxili məhsulun yüksək səviyyədə olması, Azərbaycanda iş görmək istəyən bütün şirkətləri, əlbəttə, təəccübləndirir və eyni zamanda, onları Azərbaycana gəlməyə sövq edir. Digər tərəfdən, bu sahədə görülən işlər, qəbul edilmiş proqramlar və bizim praktik uğurlarımız, əlbəttə, böyük İKT şirkətlərinin Azərbaycana gəlməsini təmin edəcəkdir. Bu, müasirlikdir, iqtisadi cəhətdən əlverişli sektordur. Azərbaycan gələcəkdə bu sahənin inkişafından milyardlarla dollar pul qazanacaqdır. Eyni zamanda, bu, müasirlikdir, inkişafdır, savaddır, bilikdir" - deyə dövlət başçısı bildirmişdir.
Kompyuter və informasiya texnologiyaları eyni zamanda, hər bir ölkənin müasirliyindən, çağdaş dövrün mütərəqqi inkişaf meyillərini düzgün dəyərləndirməsindən xəbər verir. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, Azərbaycan müasir ölkədir və iqtisadi, siyasi - bütün başqa sahələrdə müasirlik prinsipləri əsas olmalıdır: "Doğma tarixinə, mədəniyyətinə, milli köklərinə bağlı olan, eyni zamanda, müasir Azərbaycan. İnformasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı məhz ölkənin müasirliyini göstərir. Bizim bütün imkanlarımız var ki, Azərbaycan İKT sahəsində bölgənin mərkəzinə çevrilsin. Daha doğrusu, bu, bizim istəyimizdir, niyyətimizdir. Yeni texnoparkların yaradılması, İKT-nin bütün əlamətlərinin Azərbaycanda tətbiq olunması həm bu sahədə böyük sıçrayışa gətirib çıxaracaq, həm də başqa sektorlara müsbət təsirini göstərəcəkdir. Necə ki, vaxtilə uğurlu neft strategiyamız bütün başqa sektorlara öz təsirini göstərmişdir, mən tam əminəm ki, İKT-nin inkişafı bütün başqa sektorlara, xüsusilə, xidmət sektorlarının inkişafına çox böyük təsir göstərəcəkdir".
Bu gün dünyada hər 1000 nəfərə 100-150 kompyuter düşsə də, Azərbaycanda bu rəqəm 25-30-dur. Lakin əminliklə demək olar ki, dövlət proqramı çərçivəsində həyata keçirilən kompleks tədbirlər yaxın illərdə bu rəqəmin sürətlə artmasına səbəb olacaqdır. Cənab İlham Əliyevin informasiyalı cəmiyyətə keçid istiqamətində atdığı kompleks tədbirlər ölkə vətəndaşlarının kompyuter və digər müasir informasiya texnologiyalardan səmərəli və məqsədyönlü istifadəsinə geniş imkanlar açacaqdır.

Azərbaycan.- 2007.- 14 sentyabr.- S. 4.