Babayeva T.

Rasim Cəfərov Hərdən zarafatla deyirəm ki, Azərbaycana ilk "Oskar"ı mən gətirəcəyəm

Son illər Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin gənc rejissorlar və prodakşnlar arasında keçirdiyi "Bu meydan, bu ekran" qısametrajlı film müsabiqəsi çərçivəsində bir sıra filmlər lentə alınıb. Müsabiqə bir neçə gənc rejissora özünü sınamaq imkanı verməklə yanaşı, "böyük kino"ya kimlərin layiq olduğunu da müəyyənləşdirdi. Adıçəkilən müsabiqə təkcə gənc rejissorların deyil, həm də digər kino mütəxəssislərinin üzə çıxmasına da şərait yaratdı. Bu filmlər kinomanları daha bir yeni sima ilə tanış etdi.

Bəziləri haqqında söhbət açdığım bu adamı milli kinematoqrafın yeni ulduzu adlandırırlar, bundan sonra filmlərimizdə məhz belə tip personajların dəbdə olacağını proqnozlaşdırırlar. Rəylər müxtəlifdir. Amma bir nüans dəqiqdir ki, Rasim Cəfərov ekranda səmimidir. Şəksiz demək olar ki, onun uğurunu qeyri-adi cazibədarlıq və zahiri görkəm kimi amillərlə əlaqələndirmək olmaz. Sadəcə, bu aktyorun sifət cizgiləri ekran qarşısında əyləşən orta statistik tamaşaçının üz quruluşuna yaxındır. Hər bir tamaşaçı ona baxanda özünü görə bilir, çünki bu qəhrəman "aydan gəlməyib", ona yaxındır. Beləliklə, müsahibimiz gənc aktyor Rasim Cəfərovdur. Həmsöhbətimiz sözlərinə görə o, heç də aktyor yox, kinorejissor olmaq istəyibmiş.

- Heç vaxt aktyor olmağı arzulamamışam, kinorejissorluğa böyük həvəsim vardı. Orta məktəbi bitirəndən sonra sənədlərimi Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin kinorejissorluq fakültəsinə verdim. Amma elə alındı ki, dram və kino aktyorluğu fakültəsinə daxil oldum. Ağlıma da gəlməzdi ki, aktyor olaram. Hətta üçüncü kursa qədər aktyorluqda oxuduğumu tanışlarıma deməmişdim. İndi isə bu sənətlə fəxr edirəm.
- Səhnə fəaliyyətinə nə vaxtdan başlamısan?

- Mən Əliabbas Qədirovun sinfində oxuyurdum. Universitetə daxil olduğum 1996-cı ildə Akademik Milli Dram Teatrı təmirdən təzə çıxmışdı və açılışını "Hökmdar və qızı" tamaşası ilə edirdi. Həmin tamaşada Əliabbas müəllim İbrahim xanı oynayırdı. Bizim kursu da tamaşaya cəlb etdilər, epizodik rollarda və kütləvi səhnələrdə çıxış edirdik. Mənim də tamaşada çapar kimi bir-iki kəlmə sözüm vardı. O vaxtdan başlayaraq, bir il Akademik Milli Dram Teatrında işlədim. Daha sonra Pantomim Teatrında çalışmağa başladım. Üç-dörd ildir ki, həm Gənc Tamaşaçılar Teatrında, həm də "Yuğ" Teatrında oynayıram. Bu yaxınlarda isə "İbrus" Teatrından dəvət almışam. Orada "Net, toest da" tamaşasında baş rolu ifa edəcəyəm.

- Müxtəlif teatrlarda çalışırsan. Özü də bu sənət ocaqları tamamilə fərqli istiqamətlidirlər. Bütün teatrları dolaşmağının səbəbi nədir? Özünü tapa bilmirsən, ya teatrların hamısı sənin üçün əlçatandır?

- Yox, sadəcə, mən özümü sınayıram. Mən belə bir təcrübəni Gürcüstanda görmüşəm. Orada Rustaveli Teatrının aktyorları müxtəlif teatrlarda oynayırlar. Bu, azad yaradıcılıqdır. Mən ömrüm boyu bir teatrda, bir rejissorun quruluş verdiyi tamaşalarda oynamaq istəmirəm. Belə isə özünü müxtəlif rejissorlarla və müxtəlif istiqamətlərdə sınayırsan. Heç kimdən asılı deyilsən. Hələ ki, bu üsulla işləmək məni qane edir.
- Elə bir rejissor var ki, onunla işləmək arzusundasan?
- Mən Bəxtiyar Xanızadə, Vaqif İbrahimoğlu, Vaqif Əsədov kimi rejissorlarla işləmişəm. Hazırda Azərpaşa Nemətovla çalışıram. Demək olar ki, tanınmış teatr rejissorlarımızın hamısı ilə işləmişəm. Bircə Bəhram Osmanov qalıb.

- 12 il teatrda işləsən də, səni kinoya çəkiləndən sonra tanıdılar. "Ev" filminə necə düşdün? Asif Rüstəmovla əvvəldən tanışlığın vardı?
- Asifi Universitetdə oxuduğum vaxtlardan tanıyırdım. Bir kurs işində, mən aktyor, o isə ikinci rejissor və montajçı kimi də, işləmişik. Ona görə də tanışlığımız vardı. Eşitdiyimə görə, Asif "Ev" filminin ssenarisini mənə görə yazıbmış. Amma sonradan nədənsə fikrindən daşınııb, başqa aktyoru çəkmək istəyib. Filmin çəkilişləri ərəfəsində təsadüfən onunla çayxanada görüşdük. Üzümə diqqətlə baxdı və dedi ki, sabah Kinostudiyaya gəl, səninlə işim var. Ertəsi gün kinostudiyaya gəldim, sınaq çəkilişləri oldu. İki gündən sonra zəng vurub bildirdilər ki, baş rola məni təsdiqləyiblər.

- Hər ikiniz bu sənətdə gəncsiniz. Çəkiliş vaxtı bir-birinizi anlamaqda çətinlik çəkmədiniz ki?

- "Ev" filminə qədər mən kinoda bir dəfə - Murad İbrahimbəyovun "Uç qız" filmində epizodik rol ifa etmişəm. Həmin filmdə baş qəhrəmanlara saxta pul satırdım. Sözün düzü, baş rola çəkilmək də mənə çətin görünmürdü. Amma çəkiliş meydançasında başa düşdüm ki, bu, o qədər də asan başa gəlməyəcək. Çünki bir gün filmin sonu, sabah əvvəli, o biri gün isə ortası çəkilirdi. Ona görə də bir qəhrəmana aid olan bu epizodları ardıcıllıqla sapa düzmək mənim üçün çətin idi. Asif mənə çox kömək edirdi. O, kinoya daha yaxın adamdır. Asifin aktyorla işləməsi də çox maraqlı proses idi. Bir kadrı qururduq və çəkilirdik bir kənara. Yaradıcı qrup da oturub bizi gözləyirdi. Asiflə pavilyonda gəzişirdik, danışırdı, nə istədiyini çatdırırdı. Ortaq bir qərara gələndən sonra, gəlirdik çəkməyə. Amma bəzi kadrlar çoxlu dubllar bahasına alındı.

- Filmdə açıq səhnə vardı. Aktyorlarımız belə səhnələrə çəkilməyə öyrəşməyiblər. Əslində, heç tamaşaçılar da aktyorlarımızdan bunu gözləmirlər...

- Filmdə belə bir səhnənin olması normaldır. Düzdür, çəkiliş vaxtı müəyyən narahatlıq hiss edirsən. Amma bunu tamaşaçı hiss etməməlidir. Belə açıq səhnələr tamaşaçıda ikrah yaratmırsa, iyrəndirmirsə, ondan istifadə etmək olar. Filmin premyerasından sonra mənə bir jurnalist yaxınlaşdı və sual verdi ki, "qorxmadınız?". Soruşdum "nədən?", dedi "təzyiqlərdən". Çox təəccübləndim. Əgər filmdəki açıq səhnə estetik, gözəl görünürsə, filmdə yamaq təsiri buraxmırsa, niyə də bundan istifadə etməyək?
- "Ev"dən sonra növbəti "Bu meydan, bu ekran" müsabiqəsi çərçivəsində çəkilən "Yalançılar" filmində baş rola çəkildin...
- "Yalançılar"a çəkilməyimi filmin rejissoru Əbdülqəni Əliyevdən başqa heç kim istəmirmiş. Hamı buna qarşı çıxırmiş. Deyirdilər ki, mən Mehriban Zəki ilə uyğun gəlmirəm. Amma rejissor təkid edib, inadından dönməyib. Həmin dövrdə mən cərrahiyyə əməliyyatı keçirmişdim, yataqdan qalxa bilmirdim. Elə sınaq çəkilişlərini də evdə apardılar. Nəticədə mən çəkiləsi oldum. Bilmirəm, rejissor düz, ya səhv qərar qəbul edib.
- Bu, Mehriban Zəki ilə ilk işiniz idi? Deyilənlərə görə, çox şıltaq aktrisadır...
- Mən də elə eşitmişdim. Düşünürdüm ki, mənə onunla tərəf-müqabili olmaq çox çətin olacaq. Gözüm qorxmuşdu. Amma əks mənzərənin şahidi oldum. Mehriban xanımla həm aktrisa, həm də bir insan kimi işləmək çox maraqlı idi. O, mənə əlindən gələn köməyi əsirgəmirdi, məsləhət verirdi.
- Kinodakı rollarından razı qalmısan?
- Təvazökarlıq xətrinə demirəm. Həqiqətən də öz oyunumdan tam razı deyiləm. Filmlərdə elə yerlər var ki, orada başqa cür oynaya bilərdim. Mən çəkildiyim filmləri inandığım, fikrinə etibar etdiyim insanlara göstərirəm. Belə adamlardan biri Fəxrəddin Manafovdur. Mən ona çox inanıram, aktyor kimi pərəstiş edirəm. Hətta bəzən onun hərəkətlərini təqlid edirəm. Filmləri də ona göstərdim, məsləhətlərini aldım. Mən özüm də bilirəm ki, nəyi səhv, nəyi düz etmişəm. Hələ mənim oyunumu ideal saymaq olmaz. Amma bu filmlər mənim yaradıcılığımda dönüş nöqtəsi oldular. Artıq bir tammetrajlı və qısametrajlı filmdə çəkilmək ehtimalım var. Hələ dəqiq olmadığı üçün bu barədə geniş məlumat verə bilmərəm.
- Sənin üçün teatr, yoxsa kino daha maraqlıdır?
- Mən kinonu teatrdan daha çox sevirəm. Hələ universitetdə oxuduğum illərdə məndən soruşanda ki, arzun nədir, həmişə zarafatla deyərdim, "Skorsezenin filmində Robert De Niro ilə tərəf müqabili olmaq istərdim". Hərdən zarafatla deyirəm ki, Azərbaycana ilk "Oskar"ı mən gətirəcəyəm. Buna inamım az olsa da, arzulayıram. Kino mənim üçün daha maraqlıdır. Entoni Hopkins müsahibələrinin birində deyirdi ki, mən teatra nifrət edirəm, çünki illərlə bir tamaşanı məşq edirsən, illərlə də həmin tamaşanı oynayırsan. Mən teatra qarşı belə qəti mövqedə durmasam da, müəyyən mənada Hopkinslə razıyam. Kino bir dəfə çəkilir, vəssalam. Səhv, ya düz, ortaya qoyduğun budur.
- Hansı şəxsi xüsusiyyətlərin iş zamanı sənə kömək və ya əksinə, mane olur?

- Mənim təbiətimdə bir az yumşaqlıq, elastiklik var. Bu mənə çox kömək edir. Su kimi hansı bardağa düşdüm, onun formasını ala bilirəm. Amma məndə bir az utancaqlıq, sıxılma da var. Bu isə işimdə mənə mane olur.
- Yəqin ki, arzusunda olduğun rollar var...
- Hamleti oynamaq istərdim. Amma ona görə yox ki, onu hamı oynayır. Ona görə ki, mən Hamlet haqqında çox yazılar oxumuşam. Freyddən tutmuş ən böyük Şeksperşünaslara qədər. Şekspirə münasibət birmənalı deyil. Məsələn, Tolstoy yazıb ki, Şekspir yazıçı deyil, yaramazdır. Onun bacardığı insanlara əzab verməkdir. Mən isə düşünürəm ki, Hamlet çox maraqlı personajdır. Mən onu Freydin nəzəriyyəsinə əsasən, Edip kompleksi üzərində qurub oynayardım. Amma gərək, elə bir rejissor ola ki, onunla hər şeyi analiz edib, eyni bir fikrə gələsən və onu realizə edəsən. Amma artıq Şekspirin bir - "Afinalı Timon" əsərində çıxış edəcəm. Hazırda Teatr Xadimləri İttifaqında Azərpaşa Nemətov tamaşa hazırlayır. Burada müxtəlif teatrlardan toplanmış aktyorlar çıxış edəcəklər. Baş rolu Fuad Poladov ifa edəcək. Mən də həmin tamaşada rol almışam. Ümid edirəm ki, gələcəkdə Hamleti də oynamaq mənə qismət olar. Bundan başqa, mən Teymurləngi də oynamaq istərdim.

Xəzər.- 2008.- 12 aprel.- S. 18.