Babayeva T.

Fərəh Əliyeva: “Hamı canlı ifa istəyir, amma canlı konsertlərə gedənlərin sayı azdır”

Vaxt var idi, mədəni tədbirlər yalnız paytaxtı əhatə edir, regionlarsa bu proseslərdən kənarda qalırdı. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin həyata keçirdiyi növbəti layihə isə məhz regionlara hesablanıb. Belə ki, nazirlik "Leyli və Məcnun" operasının 100 illiyi ilə əlaqədar keçirdiyi "Azərbaycan musiqisi festivalı" çərçivəsində ölkənin müxtəlif rayonlarında ikiillik silsilə konsert proqramları təşkil edir.
Konsertlərdə beynəlxalq müsabiqələrin laureatları və gənc ifaçılar, Dövlət Rəqs Ansamblı, Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestri, Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının solistləri, Dövlət Kamera Orkestri, Dövlət Uşaq Filarmoniyasının kollektivləri, Qədim Musiqi Alətləri Ansamblı, Dövlət Musiqili Komediya Teatrının kollektivi çıxış edir. Artıq Sumqayıt, Xırdalan, Əli Bayramlı, Sabirabad, Quba, Saatlı, Mingəçevir, Lənkəran, Şəki, Şamaxı, Qusar, İsmayıllı, Qəbələ, Horadiz, Kürdəmir, Ağsu, Xanlar, Gəncə şəhərinin sakinləri bu layihə ilə tanış olublar. Bu yaxınlarda isə incəsənət ustaları Salyan, Siyəzən, Hacıqabul, Neftçala və Masallıda olublar. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin musiqi sektorunun müdiri Fərəh Əliyevanın sözlərinə görə, haqqında danışılan layihə real vahid mədəni məkan yaratmaq məqsədi daşıyır.
-Prezident İlham Əliyevin imzaladığı regionların sosial-iqtisadi inkişafı haqqında Dövlət Proqramı ölkəmizin bütün bölgələrinin sürətli iqtisadi-mədəni inkişafı üçün hüquqi baza yaradıb. Bu fərman regionların mədəni həyat səviyyəsinin yüksəldilməsini, onların paytaxtda cəmləşmiş rəngarəng, zəngin mədəni potensialdan eyni dərəcədə bəhrələnməsini də şərtləndirir. Bu baxımdan, Azərbaycanın hansı bölgəsində yaşamasından asılı olmayaraq, bütün vətəndaşların yüksək səviyyəli musiqi-mədəni proqramlarla təmin olunmasına imkan yaratmaq zəruridir. Əks halda konturları artıq indidən görünən təhlükəli meyllər bir neçə ildən sonra qarşısıalınmaz nəticələr verə bilər. Sirr deyil ki, musiqi sənəti və musiqi mədəniyyətini yalnız əyləncəli şou-biznes işığında görən, musiqi zövqləri, istəkləri, tələbatı yalnız bu dar çərçivədə formalaşan, musiqi mühitinin bədii meyarlarını telekanalların məhsullarında tapan gənc nəsil formalaşır. Bu isə Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin beynəlxalq aləmdə qəbul edilmiş nailiyyətlərinin, ən əsası isə mədəni varisliyinin itirilməsinə gətirib çıxara bilər. Odur ki, Azərbaycan musiqisinin, bəstəkar yaradıcılığının, akademik musiqi janrlarının, ifaçılıq sənətinin yüksək səviyyədə təbliğinə ehtiyac var. "Azərbaycan musiqisi festivalı" layihəsinin əsas məqsədi və qayəsi də aparıcı musiqi kollektivlərinin, ifaçılarının iştirakı ilə Azərbaycanda müasir milli incəsənətin bütün sahələrinin mütənasib təmsil olunduğu real vahid mədəni məkan yaratmaqdır. Bundan başqa, layihə Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin, musiqi sənətinin qazandığı nailiyyətləri nümayiş etdirmək məqsədi daşıyır. Layihə 2007-2008-ci illəri və ölkəmizin bütün regionlarını əhatə edir. Festival çərçivəsində orkestr, ifaçılıq kollektivləri və ifaçıların bölgələrdə rəngarəng konsert tədbirləri baş tutur və bu ilin sonuna qədər də davam edəcək.
- Fərəh xanım, regionlardakı tamaşaçıların bədii zövqünü necə qiymətləndirmək olar?
- Mən deməzdim ki, bizim regionlarda yaşayan insanların zövqü şəhərdə yaşayan tamaşaçı kütləsinin zövqündən radikal şəkildə fərqlənir. Gəlin, açıq etiraf edək ki, paytaxtda yaşayan tamaşaçıların zövqünü əsasən televiziya kanalları formalaşdırır. Biz deyə bilmərik ki, hal-hazırda Bakıda teatrlara, konsert zallarına kütləvi axın var, bilet tapmaq çox çətindir. Təəssüf ki, bizim tamaşaçıların zövqünün, bədii maraqlarının formalaşması, hansısa tamaşa, ifaçı, artist, mədəni tədbir haqqında informasiya əldə etməsi də kiminsə tərəfindən emal olunmuş, təqdim edilmiş mənbələrdən qidalanır. Çox az saylı təbəqə var ki, onlar teatr tamaşalarına mütəmadi olaraq gedir, konsertləri canlı dinləməyə üstünlük verirlər. Bu mənada biz təkcə regionlarda yox, paytaxtın özündə də müəyyən sayda tamaşaçı itirmişik. Məsələ burasındadır ki, tamaşaçıların özləri də xüsusilə musiqi informasiyasını yalnız televiziya kanallarından, televiziya verilişlərindən almalarından gileylənirlər. Burada bir paradoks yaranır. Hamı deyir ki, mütləq canlı ifa olmalıdır, canlı konsertlər daha maraqlıdır, eyni zamanda da canlı konsertlərə gedənlərin sayı çox azdır.
- Əvvəllər teatra, kinoya, canlı konsertlərə getmək ənənəsi vardı və bu ənənə ailədə, məktəbdə aşılanırdı///...
- Düzdür, belə ənənə vardı və hətta deyərdim ki, bu bir yaşam tərzi idi. Amma etiraf da edək ki, əvvəllər televiziya kanallarında verilişlərin özünün də xüsusi formatı, standartları mövcud idi. İnsanlar hansısa müğənniyə qulaq asmaq üçün onun canlı konsertinə gedirdilər. Bu üzdən də konsertlər mütəmadi şəkildə təşkil olunurdu. İndiki dövrdə isə evdən, hətta mətbəxdən çıxmamaq şərtilə bütün yeniliklər haqqında məlumat almaq mümkündür. Ona görə də tamaşaçılar informasiya qıtlığı, aclığı hiss etmirlər. Amma canlı ifadan, canlı konsertdən, canlı ünsiyyətdən, canlı tamaşadan alınan təəssürat tamamilə başqadır.
- Bəs, bu layihə çərçivəsində əyalət tamaşaçılarında canlı konsertə, klassik musiqiyə maraq yarada bildinizmi?
- Əyalət tamaşaçılarının bu konsertlərə marağı çoxdur. Düzdür, əksəriyyətin marağı televiziyada gördükləri məşhur müğənnilərə yönəlib. Onlar konsertlərdə belə müğənnilərin çıxışını gözləyirlər. Ona görə də çalışdıq ki, konsertlər bir müğənninin, bir ifaçının konserti şəklində qurulmasın. Bizim əsas məqsədimiz o idi ki, rayonlara illərlə ifaçılıq sənətində formalaşmış ənənələri özündə daşıyan, yüksək səviyyəli professional kollektivlər getsinlər. Məsələn, Dövlət Rəqs Ansamblı bütün dünyanı gəzən, xarici ölkələrin səhnəsində böyük uğurla çıxış edən kollektivdir. Amma onlar bizim regionlarda çıxış etməyiblər. Bu ansamblda uzun illər çalışan rəqqaslar vaxtilə rayonlarda çıxış etdiklərini, camaatın onları tanıdıqlarını deyirlər. Son illər isə getməyiblər. Onların özü də rayonlarımıza getmək, oralarda çıxış etmək istəyirlər. Yəni, belə tələbat musiqiçilərin, kollektivlərin özündə də var. Əgər ilkin mərhələdə tamaşaçıların konsertlərə gəlməsi, orada sona qədər oturması ilə bağlı ehtiyat edirdiksə, elə ilk - Sumqayıtda keçirilən tədbirdən məlum oldu ki, tamaşaçının tələbatı da, marağı da var. Xüsusilə də gənc nəsildə. Məsələn, bu konsertlərə Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestri gedir. Çoxları orkestr sözünü eşidəndə bunun həddən artıq elitar olduğunu, belə konsertlərə alışmadıqlarını düşünürlər. Amma bu orkestrin Ü.Hacıbəyovun, C.Cahagirovun, S.Rüstəmovun əsərlərini necə gözəl ifa etdiyini görəndən sonra fikirlərini dəyişir, konsertin sonuna qədər oturur və canlı ifadan zövq alırlar. Çünki canlı orkestri dinləməklə, fonoqram oxuyan müğənnini dinləmək arasında çox böyük fərq var. Onu da xüsusilə qeyd etmək istəyirəm ki, bu konsertlərdə orkestrlər tamamilə canlı ifa edirlər, heç bir fonoqramdan istifadə olunmur. Tamaşaçıların marağından şikayətimiz yoxdur. Məsələn, bir ildir fəaliyyət göstərən Uşaq Gənclər Simfonik Orkestri Şamaxıda konsert verdi. Təsəvvür edin, o konsert necə böyük maraqla qarşılandı. Uşaqları səhnədən buraxmırdılar. Onlara konsertdən əlavə üç nömrə də çaldırdılar. Məsələ burasındadır ki, orkestrin ifa etdiyi musiqi təkcə Azərbaycan musiqisi deyildi. Proqrama xarici ölkə bəstəkarlarının əsərləri də daxil edilmişdi. Deməli, klassik, akademik ifaçılıq ənənələrinə də tələbat var. Nəzərə almaq lazımdır ki, bizim bütün rayonlarımızda musiqi məktəbləri var. Klassik musiqi konsertləri də əsasən həmin musiqi məktəblərində təşkil olunur. Burada piano, skripka, fleyta, truba ifaçıları çıxış edirlər. Onların arasında həm gənclər, həm də beynəlxalq müsabiqə laureatları olan yüksək səviyyəli peşəkarlar var. Bu peşəkarlar regionlarda konsert verməklə yanaşı, musiqi məktəblərində ustad dərsləri də keçirlər. Odur ki, festival əyalətlərdəki musiqi məktəblərinin həyatında da böyük hadisəyə çevrilir. Belə konsertlərdən biri Şəkidə baş tutdu. Beynəlxalq müsabiqələr laureatı, tanınmış pianoçu Murad Hüseynov Şəkidə klassik musiqi konserti çərçivəsində konsert verdi. Qara Qarayevin, Cövdət Hacıyevin, Şopenin, Ravelin əsərlərinin daxil olduğu çox sanballı bir proqramla çıxış etdi. Regionlarda bu musiqini qavrayan təbəqə də var. Çünki rayonlarımızda musiqi məktəbləri, texnikumlar fəaliyyət göstərir. Orada çalışanlar, təhsil alanlar da canlı ifa eşidir, bu konsertlər onların tədris proqramlarını zənginləşdirir, müəyyən mənada kömək olur.
- Festivalın bundan sonrakı marşrutu necə olacaq?
- Axırıncı festval konsertini Masallı rayonunda keçirdik. Konsert çox yüksək səviyyədə təşkil olunmuşdu. Dövlət Rəqs Ansamblı müasir idman kompleksində çıxış etdi. Konsertə 800-ə yaxın tamaşaçı toplaşmışdı. Klassik musiqi konsertini isə biz Masallı Şəhər Uşaq Musiqi Məktəbində təşkil etdik. Konsert kiçik, xudmani zalda baş tutsa da, tamaşaçılar ifaçıları böyük həvəslə dinləyirdilər. Orada maraqlı bir hadisə də oldu. Bizə dedilər ki, məktəbin şagirdləri də çıxış etmək istəyirlər. İkinci sinif şagirdi, Canəli adlı balaca pianoçu da tamaşaçılar qarşısında çıxış etdi. Bu çıxışa ciddi hazırlaşmışdı. Yəqin ki, həmin çıxış onun həyatında əlamətdar bir hadisə kimi yadda qalacaq. Yaddaqalan konsertlərdən biri də ötən ilin oktyabrında Füzuli rayonunun Horadiz qəsəbəsində - cəbhə bölgəsində baş tutdu. Orada Musiqili Komediya Teatrı tamaşa göstərdi, Akademik Opera və Balet Teatrının solistləri xalq artistləri Mənsum İbrahimov, Aygün Bayramova, gənc muğam ifaçıları Vəfa Orucova, Eldəniz Zeynalov, Xalq Çalğı Orkestri çıxış etdi. Bu konsert də böyük uğurla keçdi. Ümumiyyətlə, bütün rayonlarda tamaşaçıların konsertlərə olan marağı göstərdi ki, regionlarda bu tip layihələr mütləq təşkil olunmalıdır. Bundan sonrakı konsertlərə gəlincə isə, yaxın günlərdə Goranboy, Xaçmaz, Yevlax və Qazaxda konsertlər verəcəyik. Bu regionlara səfərlər çərçivəsində "Leyli və Məcnun" operasının 100 illiyini qeyd edəcəyik. Bu əlamətdar tarixlə bağlı Opera və Balet Teatrının "Leyli və Məcnun" operası tamaşaçıların ixtiyarına veriləcək.

Xəzər.-2008.- 19 aprel.- S. 18.