Kamal S.

Böyük sənətin sadə adamı

Kinematoqrafçılar İttifaqının kino zalında təmirdən sonra keçirilən ilk tədbir Məmmədkamal Kazımovun xatirə gecəsi oldu. Aprelin 15-i ömrünü bütünlüklə sənətə həsr etmiş Məmmədkamal müəllimin nə doğum günü idi, nə də xatirə. Sadəcə, kinematoqrafçılar sənətə sidq-ürəklə, təmənnasız və iddiasız bağlı olan Məmmədkamal Kazımova borclarını bu şəkildə vermək istəyirdilər. Çıxış edənlərin əksəriyyəti də bu istəyi vurğulayırdı - "Gör Məmmədkamal müəllim necə halal adam olub ki, neçə müddət ərzində yığışmadığımız kino evinə yenidən onun adını deyib cəm olmuşuq". Ən yaddaqalan fikri rejissor Ağakişi Kazımov söylədi: "Bu gün Məmmədkamal Kazımova bəslənən hörmət-ehtiram onun Azərbaycan incəsənəti üçün etdiklərinin müqabilində hələ azdır".

Aktyor və rejissorun yaradıcılığına həsr edilmiş xatirə gecəsində zal ağzınacan dolu idi. Ömrünün son 15 ilini İncəsənət Gimnaziyasında pedaqoji fəaliyyətə həsr edən Məmmədkamal Kazımov həyatının son gününə qədər müəllimlik etmişdi. Bu xüsusda Əminə xanım Yusifqızının təəssüratı çox təsirli oldu. O qeyd etdi ki, sənət emalatxanası gimnaziyanın 4-cü mərtəbəsində yerləşən qocaman müəllimin hər dəfə pillələri ağır nəfəs ala-ala qalxıb-düşməyi gözlərinin önündən getmir. "Bir də yaddaşıma onunla həkk olunub ki, o, məni teatrda məruz qaldığım çətin günlərimdə rolsuz qoymayıb, məni teatrda yaşadıb" - Əminə xanım bu sözləri də kövrələrək söylədi.

Xatirə gecəsinin təşkilatçısı olan kinooperator və rejissor Ələkbər müəllim qeyd etdi ki, bu gün gimnaziya mərtəbələrinin birində 3 portret diqqət mərkəzindədir. Onlardan biri mərkəzdədir - ulu öndərimizin portretidir, sağdakı portret Adil İsgəndərova, soldakı isə Məmmədkamal Kazımova məxsusdur. Bu portret Məmmədkamal Kazımovun vaxtilə işlədiyi sənət emalatxanasına doğru baxır.

Onun yaradıcılıq emalatxanası təkcə gimnaziyada olmayıb.

"Sönməyən ulduzlar" teatrı da onun emalatxanası idi. Azərbaycan Mədəniyyət Fondunun yaratdığı "Sönməyən ulduzlar" teatrının baş rejissoru kimi incəsənətimizin daha bir estafetini öz çiyinlərində daşıyırdı. O, dördüncü mərtəbədəki emalatxanasına ayağıyla, "Sönməz ulduzlar"dakı emalatxanasına isə sönməyə qoymadığı məhəbbətiylə qalxıb düşürdü.

"Sönməyən ulduzlar" teatrında korifey sənətkarlarla hazırladığı teatr tamaşaları onun bir rejissor olaraq qəlbinin istəyi idisə, gimnaziyada işləməyi gün-güzəran çətinliklərindən irəli gəlirdi.

Teatrşünas alim İlham Rəhimli dedi ki, bu qocaman sənət fədaisinin hərdən siqaret almağa belə pulu olmurdu: "Ürək ağrıdan odur ki, sənətə yananlarla, sənətdə artistlik edənləri qarışdırırıq. Məmmədkamal Kazımov sənətdə məsuliyyətli olduğu qədər də ciddi və ləyaqətli idi. O, istedadsızlar içində öz ləyaqətini saxlaya bildi, qorudu - haqqını almadan da getdi". Bu sözləri də İlham müəllim dilə gətirdi.

Kinoşünas Aydın Kazımov Məmmədkamal Kazımovun çəkildiyi filmlərin adlarını bir-bir sadaladı. Elmira xanım Şabanova "Sönməz uiduzlar"da "Vaqif" dramını tamaşaya qoyarkən rejissorun 55 yaşlı xanıma Xuraman rolunu həvalə etdiyini xatırladı. Əliheydər Şahbazov, Həmidə xanım Ömərova, Kübra xanım Dadaşova, Ötkəm İsgəndərov ürəkdolusu xatirələrini çözələsələr də, Məmmədkamal müəllimi yaddaşlarda canlı edən onun ekrandan zala boylanan kadr-obrazları oldu. "Bir cənub şəhərində", "Yol əhvalatı", "Qətl günü", "O dünyadan salam", "Ümid", "Mənim ağ şəhərim", "Şahid qız", "Güllələnmə təxirə salınır", "Qara volqa", "Ad günü", "Bakının işıqları", "Fətəli xan". Sadaladığım bu filmlərdə Məmmədkamal Kazımov rollar ifa edib. Onun üçün rolun böyüyü-kiçiyi yox idi. Heç rejissorluğu ilə də bəziləri kimi rejissor iddia-təkəbbürünü yaxına buraxmırdı. Sadədən də sadə idi.

76 illik ömrünün 61 ilini Azərbaycan teatr və kinosuna həsr edən Məmrnədkamal Kazımov, burada deyildiyindən də sadə və böyük insan idi.

Mədəniyyət.- 2008.- 17 aprel.- S. 4.