Sarıyeva İ.

90 yaş – Nəsibə Zeynalovasız

«Mən özümü dünyanın ən xoşbəxt qadını hesab edirəm, çünki mənim Azərbaycan dolusu oğlum və qızım var». Bu fikir Azərbaycan xalq artisti, dövlət mükafatı laureatı, «İstiqlal» ordenli, görkəmli səhnə ustadı Nəsibə Zeynalovaya məxsusdur. Nəsibə Zeynalova tamaşaçıları güldürmək xatirinə çıxmırdı səhnəyə.

O, ifasını, gülüşü, alqışı tamaşaçı ixtiyarına buraxırdı... Tamaşaçıları isə onu həm sevdi, həm əzizlədi, həm də onu əbədi olaraq yaddaşına həkk etdi. Hər birimizin ürəyində bir yer var, Nəsibə Zeynalovaya məxsusdur bu yer. Burada hər zaman bahardır - qışda da, payızda da bu gülşən solmur. Bu baharı nə təbiətin tufanları, nə də zamanın, tarixin acı küləkləri xəzana çevirə bilər.

Nəsibə Zeynalovanın 90 yaşı tamam oldu...

Şıxəli Qurbanov adına Musiqili Komediya Teatrında - doğma evində ad günü keçirdilər Nəsibə xanıma. 90 illik yubileyi münasibətilə düzənlənən gecə adına, sənətinə layiq olmasa da, tədbirin onun 60 ildən artıq fəaliyyət göstərdiyi, səhnəsində ruhu dolaşan, hələ də dəhlizlərində ayaq səsləri eşidilən Musiqili Komediya Teatrında keçirilməsi, bəlkə də, onun ruhuna rahatlıq verdi.

O, bu səhnədə «Qaynana», «Ürək çalanlar», «Kəndimizin mahnısı», «Hacıkərimin aya səyahəti», «Axırı yaxşı olar», «Beş manatlıq gəlin», «Şirin arzular», «Hicran» və s. tamaşalarda maraqlı, unudulmaz, xatirələrə köçən obrazlar silsiləsi yaradıb.

Tədbir öncəsi tanınmış teatrşünas, professor İlham Rəhimliyə yanaşdıq və ona «İIham müəllim, Siz Nəsibə Zeynalova sənəti haqda çoxlu sayda yazılar yazmısınız, onunla ünsiyyətdə olmusunuz. Nəsibə xanımın həyatının elə bir anı, məqamı olubmu ki, tamaşaçılar üçün hələlik sirr olaraq qalır» sualını verdik. İ.Rəhimli sualımızı belə cavablandırdı: «Nəsibə xanımın heç bir tərəfi tamaşaçılar üçün sirr olaraq qalmadı. Ancaq bu dünyadan bir az ürəyi nisgilli getdi. Onun 80 illik yubileyi keçirilmədi və bu da ona çox pis təsir etdi, ürəyinə toxundu. Mən onda iki məqalə yazdım. Məqələlərdən biri «Nə yaxşı ki, Nəsibəmiz vardı» adlanırdı. Yazıdan sonra mənə zəng vurdu. Açığı, birinci dəfə idi ki, Nəsibə xanımın kövrəldiyini görürdüm. Onun kövrəlməsinin səbəbini bilmədim. Mən Azərbaycan teatrında qadın aklrisaların içində Nəsibə xanım kimi ikinci aktrisa tanımıram ki, sevilsin, şöhrət qazansın və əbədi olaraq zirvədə qalsın. O, sənətə dramatik aktrisa kimi gəlib. Şillerin «Qaçaqlar» faciəsində oynayıb. Sonradan 1938-ci ildə Musiqili Komediya Teatrı yaradıldı, 1949-cu ildə isə bağlandı. Qəribədir, teatr bağlandıqdan sonra, hətta «Nizami» yay kinoteatrında kassada bilet satmalı olanda da, heç zaman Nəsibə xanım nikbinliyini itirməyib. Bu fakt onun tərcümeyi-halında var. Nəsibə xanımdan yazarkən buna ötəri toxunmuşam».

«Sən də mənə Molla İlham olacaqsan?»...

«Nəsibə xanımın elə gözəl yol yoldaşlığı vardı. Elə həssas adam idi, elə gözəl zarafatları vardı. Zarafatları elə tuturdu ki... Mənim tənqid yazan vaxtlarım idi, çox tənqid yazırdım. Bir dəfə Musiqili Komediya Teatrına gəldim, «Qaynana» tamaşası gedirdi. Direktorun lojasını açdırdım və pərdənin arxasında oturdum ki, məni aktyorlardan heç kəs görməsin, görüm necə oynayırlar. Səhnənin quruluşu elədir ki, oradan zalı görmək çox çətindir. Tamaşanın qızğın yerində bir də gördüm ki, Nəsibə xanım üzünü lojaya tutdu «sən də mənə molla İlham olacaqsan? Başını soxub pərdənin dalına, elə bilir ki, mənim xəbərim yoxdur» deyə pyesin içində improvizə etdi. Ancaq tamaşaçılar bilmədi ki, o kimə sataşdı. Bax, belə həssas adam idi. Fasilədə truppa müdiri Seyfulla Əmirov gəldi ki, Nəsibə xanım səni çağırır. İçəri girən kimi qışqırdı «nədir başını soxmusan içəri, elə bilirsən xəbərimiz yoxdur? Gəlmisən yenə bizi tənqid eləməyə?» O, tamaşalarda belə improvizələr çox edirdi. Misal üçün, «Qaynana»da «Allah molla Mütəllimə lənət eləsin» sözünü işlədir. Yalnız bir neçə adam bilirdi ki, molla Mütəllim onun həyat yoldaşı olub. Bir dəfə tamaşada gözü ona sataşır və tamaşada bu sözləri deyir». İlham Rəhimli Nəsibə xanım haqda çox fikirlər söylədi, onun sənətinin böyüklüyündən, şəxsiyyətinin ucalığından danışdı. Dedi ki, Nəsibə xanım təpədən-dırnağa səhnə adamı idi.

Səhnənin pərdələri açıldı. Səhnədən Nəsibə Zeynalovanın gülümsər portreti tamaşaçılarını salamladı, onların alqışlarına cavab verdi. Mərasimdə çoxlan danışdı, biri onun analıq qayğısından, o biri yol yoldaşlığından, başqa birisi unudulmaz və əbədiyaşar sənətindən danışdı. Onun barəsində Mədəniyyət və Turizm naziri Əbülfəs Qarayev də söz açdı. Nəsibə xanımın 1917-ci ildə görkəmli teatr xadimi, tacir, var-dövlətmi xalqımızın mədəniyyəti və maarifi uğrunda xərcləyən Cahangir Zeynalovun ailəsində doğulduğunu bildirən nazir Nəsibə xanımın yaratdığı obrazları xatırlatdı. Teatr Xadimləri İttifaqının sədri Azər Paşa Nemətov isə N.Zeynalovanın yoxluğuna inanmadığını və onun ayaq səslərinin hələ də rəhbərlik etdiyi ittifaqın dəhlizlərindən gəldiyini dedi. Xalq artisti Yaşar Nuri Nəsibə xanımla atası Məmmədsadıq Nuriyevin əməkdaşlığına və Nəsibə xanımın onun sənət fəaliyyətində oynadığı rola toxundu, xalq artistilə bağlı dodaqqaçıran əhvalatları yada saldı. Digər xalq artisti Arif Quliyev çıxışında sənətə N.Zeynalovanın xeyir-duası ilə gəldiyini dedi. Xalq artisti Afaq Bəşirqızı Nəsibə xanımın xatirəsinə «Sənətkar ömrü» adlı mahnı ərmağan etdi. Gecədə Nəsibə xanımın çəkildiyi filmlərdən fraqmentlər, tamaşalardan səhnələr, habelə onun vaxtilə yaratdığı obrazlar başqa sənətkarların ifasında yenidən tamaşaçılara təqdim edildi.

Nəsibə Zeynalova tamaşaçılar üçün həmişə ölməzdir. O, hər gün, hər axşam, hər səhər çəkildiyi «Qaynana», «Ögey ana», «Mən mahnı qoşuram», «Bəyin oğurlanması», «Qəm pəncərəsi», «1001 qastrol», «Güllələnmə təxirə salınır», «Yuxu» və s. bədii filmlərdə yaratdığı obrazların qanadında bizə qonaq gələcək.

Adına, sənətinə layiq keçirilməyən 90 yaşın mübarək, Nəsibə Zeynalova!

Bakı xəbər.- 2008.- 24 aprel.- S. 15.