İbrahimxəlilov A.

 

Təbii imkanlarla yanaşı, tarix və mədəniyyət abidələri də Şəkinin turizm bölgəsinə çevrilməsini asanlaşdırır

 

Artıq 15-20 ildir ki, bütün dünyada turizmin mədəniyyətlə əlaqələndirilməsi tendensiyası gedir. Əvvəlcə Avropada, sonra isə dünyanın hər yerində bu mövzu ilə əlaqədar müxtəlif sorğuların keçirilməsi ənənə şəklini almışdı. Əksər sorğularda respondentlərə verilən suallar bir-birinə oxşayırdı: “Turistlər təbii imkanlara, iqlim və relyef gözəlliklərinə daha çox meyil edirlər, yoxsa tarix-mədəniyyət abidələrinə?” Əvvəllər bu iki istiqamətin hər ikisinə meyil edənlərin sayı, demək olar ki, eyni idi. Sonralar isə məlum oldu ki, tarix-mədəniyyət abidələrinə maraq göstərənlər daha çoxdur. Bəlkə də elə bu səbəbdən dünyanın bir çox ölkələrində mədəniyyət müəssisələrinin fəaliyyətini bilavasitə turizmlə əlaqələndirərək Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi yaratdılar.

Xoşbəxtlikdən bizim ölkəmizdə, xüsusən də Şəkidə turistləri cəlb edəcək, maraqlandıracaq təbii imkanlar da istənilən qədərdir, tarix-mədəniyyət abidələri də. Dövlət və dövlət başçımız da məhz bu amilləri əsas götürərək Azərbaycanda turizmin inkişafına daha böyük önəm verir. Bu sahəni inkişaf etdirmək üçün dövlət heç nəyi əsirgəmədiyi kimi özəl bölmə təmsilçiləri də çoxsaylı layihələr reallaşdırırlar. Şəki Şəhər Mədəniyyət və Turizm Şöbəsi də Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi və Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin yaxından köməyi ilə ölkədə gedən bu müsbət tendensiyaya öz töhfəsini verir.

Qeyd edim ki, Şəkidə Xan sarayı kimi möhtəşəm tarixi abidə, Tarix Diyarşünaslıq Muzeyi, Mirzə Fətəli Axundovun, Rəşid bəy Əfəndiyevin, Sabit Rəhmanın ev muzeyləri, xalq tətbiqi sənət muzeyi, “Kiş məbədi” tarixi abidəsi, Heydər Əliyev muzeyi və digər görməli yerlər turist və qonaqların böyük marağına səbəb olur. Bundan başqa, müasir rəsm qalereyamız da Şəkinin qonaqlarının daim üz tutduğu ünvanlardan biridir. Turistlərin və qonaqlarımızın daha çox maraqlandığı məkanlarımız sırasında “Safari” turizm mərkəzi, “Narınqala”, “Marxal”, “Karvansara”, “Gələrsən-görərsən”, “Şəki-Saray”, “Cənnət bağı” və başqa məşhur ünvanlar da vardır. Bu turizm və istirahət mərkəzləri dünyanın bir çox ölkələrindən olan turizm həvəskarlarını daim cəlb edir. Lap yaxın gələcəkdə dağ turizmi və qış turizmi obyektləri də qonaqlarımızın ixtiyarına veriləcəkdir. Bütün bunlarla yanaşı, Şəkini bütün dünyada məşhur edən bu diyarın sənətkarlarıdır.

2700 illik tarixə malik olan Şəkidə ulu əcdadlarımızın yaratdığı, məşğul olduğu xalq sənətkarlığı nümunələri bu günədək qorunub saxlanılmışdır və inkişaf etdirilməkdədir. Hazırda Şəkidə xalq tətbiqi sənətinin 18 növü üzrə 300 nəfərdən çox sənətkar fəaliyyət göstərir. Həmin sənətkarlar əsasən şəbəkə, təkəlduz, dulusçuluq, ağac və saxsı məmulatları üzərində işləmə, daş və gəc üzərində işləmə, tikmələr, toxuculuq, xalçaçılıq, misgərlik, zərgərlik, papaqçılıq, tənəkəçilik, sandıqçılıq, musiqi alətlərinin hazırlanması və bərpası, xarratlıq sahəsində məşğul olurlar. Xalq sənəti ustalarının yaradıcılığı daim diqqət mərkəzində saxlanılır, onlar müxtəlif tədbirlərə cəlb olunur, istər ölkəmizdə və istərsə də xaricdə təşkil olunan sərgilərdə fəal iştirak edirlər. Xalq sənətkarlarının normal və məhsuldar işləməsi üçün onlara əlverişli şərait yaradılmasına xüsusi fikir verilir. Bu yaxınlarda xalq sənətkarları üçün “Yuxarı Baş” Tarix-Memarlıq Qoruğu ərazisində yerləşən qədim tarix-mədəniyyət abidəsində münasib yer ayrılmışdır. Xalq tətbiqi sənəti növlərinə olan qayğı və diqqətin artması bu sənət növləri ilə məşğul olmaq istəyənlərin say tərkibinə də müsbət təsir göstərir. Təkcə 2008-ci ilin ilk 3 ayı ərzində Şəki sənətkarlarının say tərkibi bu sahəyə cəlb olunmuş yeni sənətkarlar hesabına 6 nəfər artmışdır.

Son illər Şəkidə turizm infrastrukturunun yaradılması istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir. Yeni mehmanxanalar, kotteclər, turizm xidməti obyektləri, digər sosial obyektlər inşa edilir. Körpülər tikilir, yollar salınır. Şəhərdə geniş miqyasda tikinti-abadlıq işləri aparılır. Meydan və xiyabanlar öz simasını dəyişir, gözəlləşir. Bütün bunlar, şübhəsiz ki, Şəkiyə gələn turistlərin sayının böyük sürətlə artmasına geniş imkanlar açır. Son illərdə istər respublikamızın ayrı-ayrı bölgələrindən, istərsə də yaxın və uzaq xaricdən bu şəhərə gələn turistlərin say dinamikasına nəzər salsaq, görərik ki, əgər 2004-cü ildə Şəkiyə cəmi 2800 nəfər turist gəlmişdisə, 2005-ci ildə bu rəqəm 6000 nəfərə, 2006-cı ildə isə 9000 nəfərə çatmışdır. Yola saldığımız ildə isə hələ ki, 11500 nəfərdən çox turistin gəlişi qeydə alınmışdır.

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin Şəkidə turizmin inkişafı üçün göstərdikləri böyük diqqət və qayğı xüsusi olaraq qeyd edilməlidir. Şəhərdə turizm informasiya mərkəzinin açılması Şəkinin turizm məkanı kimi təbliği baxımından çox mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Rayonda yeni turizm marşrutlarının yaradılması sahəsində də tədbirlər həyata keçirilir. Ən yaxın gələcəkdə XVIII əsr tarix-memarlıq abidəsi olan Şəkixanovların evində, XVIII-XIX əsrlərdə inşa olunmuş tarix və mədəniyyət abidəsi olan Aşağı Karvansaray binasında əsaslı bərpa işlərinin başlanılması nəzərdə tutulur. “Gələrsən, görərsən” qalasında isə konservasiya aparılması planlaşdırılır. Rayonun Fazil kəndində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı burada insanların qədim yaşayış məskəni — “təpəbaşı nekropolu” aşkar edilmişdir. Bu nadir mədəniyyət abidəsində son tamamlama işlər başa çatdırıldıqdan sonra o, marşrut planına daxil ediləcəkdir.

Şəkidə bu ilin əvvəlində turizm informasiya mərkəzinin rəsmən fəaliyyətə başlaması bir tərəfdən bu sahə üzrə məşğul olan əlavə 4 nəfər üçün iş yeri imkanları açmışsa, digər tərəfdən də onların qüvvəsi ilə Şəkidə turizmin inkişafına daha geniş vüsət verilməsinə və bölgəmizə gələn turistlərin say artımının ən azı 2 min nəfərə qədər artırılacağına təminat verir. Şəki Mədəniyyət və Turizm Şöbəsi Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 85 illik yubileyi münasibətilə tədbirlər planı hazırlamış, həmin plan kollektivin 27 fevral 2008-ci il tarixdə keçirilmiş seminar-müşavirəsində müzakirə olunaraq təsdiq edilmişdir. Heydər Əliyevin Azərbaycan dövləti və xalqı qarşısındakı misilsiz xidmətlərinin, onun nəsillərə örnək olan həyat və fəaliyyətinin daha geniş miqyasda öyrənilməsi və təbliği zəruriyyətini nəzərə alaraq, bir sıra tədbirlər təşkil edilmişdir.

Ulu öndərin xatirə muzeyinin yeni eksponatlarla zənginləşdirilməsi yönümündə təşkilati və əməli tədbirlər görülmüşdür. Dahi siyasətçinin zəngin ideya nəzəri və siyasi irsinin sistemli və ardıcıl qaydada öyrənilməsinə olan sorğu və tələblərin ödənilməsini təmin etmək üçün İ.S.Nakam adına mərkəzi kitabxanada hər ayın 12-nin “Heydər Əliyev irsinin təbliği günü” kimi qeyd edilməsi qərara alınmışdır. Cari il aprel ayının sonuncu və may ayının birinci öngünlüyündə “Heydər Əliyev haqqında yazılmış bədii sənət nümunələrinin ən yaxşı ifaçısı” üçün ümumşəhər baxış-müsabiqəsi keçirilmişdir. Rəşid bəy Əfəndiyev adına tarix-diyarşünaslıq muzeyində Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətinə həsr olunmuş “Böyük ömrün salnaməsi” adlı iri həcmli sərgi hazırlanmışdır.

Kitabxana müəssisələrində, klublarda və mədəniyyət evlərində Heydər Əliyevin anadan olmasının 85 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi-nəzəri konfranslar, mühazirələr, dəyirmi masalar, lektoriyalar keçirilmişdir. İ.S.Nakam adına mərkəzi kitabxanada “Heydər Əliyev müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarıdır” sərlövhəli kitabxana plakatı hazırlanmışdır. Eyni zamanda, may ayında Şəki şəhərində Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin anadan olmasının 85 illiyi münasibətilə “Müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı” mövzusunda teatrlaşdırılmış “Kitab bayramı” keçirilmişdir.

Üç saata yaxın davam edən bu bayram tədbirində Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətinin müxtəlif dövrlərindən, o cümlədən ulu öndərin mədəniyyətə, ədəbiyyat və incəsənətə böyük qayğı və diqqətindən bəhs edildi. Sonra isə kitabın keçdiyi tarixi inkişaf yolu haqqında məlumat verildi. Xalqımızın ilk yazılı abidələri və əlyazma kitabları bir daha xatırlandı. “Kitab bayramı”nın proqramına həmçinin müxtəlif nominasiyalar üzrə qaliblərin mükafatlandırılması da daxil edilmişdi. Bütün nominasiyalar üzrə ilk yerin sahiblərinə Şəki Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının fəxri fərman və qiymətli hədiyyələri, sonrakı yerləri tutan qaliblərə isə Şəki Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin fəxri fərmanları və qiymətli hədiyyələri təqdim edilmişdir.

“Kitab bayramı”nda Şəkinin müxtəlif idarə, müəssisə və təşkilatları, o cümlədən özəl strukturları təmsil edən 5000 nəfərdən çox adam iştirak edirdi. Ümummilli lider Heydər Əlirza oğlu Əliyevin anadan olmasının 85 illiyi münasibətilə Şəkinin meydan və xiyabanlarında bədii özfəaliyyət kollektivlərinin geniş proqramda konsert və tamaşaları təşkil olunmuşdur.

Kitabxana müəssisələrində “Azərbaycan – yurdum mənim!”, “Yurdum, yuvam, məskənimsən!”, “Azərbaycan II dünya müharibəsi illərində”, “Müstəqil Azərbaycanın müstəqil vətəndaşı olmaq şərəf işidir”, “Müstəqil Azərbaycanın Ailə və Nikah Məcəlləsi cəmiyyətdə ailənin rolu, hüququ və vəzifələri haqqında qanun toplusudur” mövzularında mühazirələr, dəyirmi masalar və elmi-nəzəri konfranslar təşkil edilmişdir.

Kitabxana müəssisələrində həmçinin yeniyetmə və gənclərin hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsi ilə bağlı “Torpaq – uğrunda ölən varsa, Vətəndir!”, “Ataların yolu — oğulların yoludur!”, “Qəhrəmanlıq ölməzdir!”, “Vətən sizi unutmur!” mövzularında sərgilər tərtib olunmuşdur. Klub müəssisələrində “Anam mənim — Vətənim mənim!”, “Vətən sizinlə fəxr edir!”, “Müstəqilliyimiz əbədidir” mövzularında ədəbi-bədii kompozisiyalar hazırlanmışdır. Şəki Dövlət Rəsm Qalereyasında “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 90 illiyi” sərlövhəli sərginin nümayişi uzun müddət davam etmişdir.

Artıq ikinci ildir ki, Respublika Atçılıq Turizm Mərkəzində ümummilli lider Heydər Əliyevin doğum günü münasibətilə atüstü oyunlar və Prezident Kuboku uğrunda çövkən milli oyunları keçirilir. Bu il may ayının 8-dən 10-dək Daşüzdəki atçılıq turizm mərkəzində 12 rayonun komandasının iştirakı ilə ulu öndərin doğum gününə həsr olunmuş atüstü oyunlar festivalı təşkil edilmişdir. Festival şəkililərin parlaq qələbəsi ilə başa çatmışdır. Bu il iyun ayının 27-28-də şəhərimizdə “Şəki — qədim sivilizasiyalar diyarı” devizi altında beynəlxalq səviyyədə irimiqyaslı tədbir həyata keçirilmişdir. Tədbirin keçirilməsində əsas məqsəd Şəkinin turizm potensialını təbliğ etməkdən ibarət olmuşdur. Ölkəmizdə akkreditə olunmuş ondan çox dövlətin səfirlərinin və səfirliklərin əməkdaşlarının da iştirak etdiyi bü möhtəşəm tədbir öz orijinallığı və kütləviliyi baxımından xüsusi əhəmiyyətə malik idi. Bir sözlə, biz dövlətin göstərdiyi qayğı, nazirliyimizin və şəhər rəhbərliyinin daimi dəstəyi ilə Şəkinin turizm mərkəzinə çevrilməsini təmin edirik.

Xalq qəzeti.- 2008.- 21 avqust.- S. 4.