Mehriban
Əliyeva: “Mən konkret iş görmək, konkret insanlara
kömək etmək istəyirəm: Birinci Ledi Azərbaycan
qadınının ən parlaq
keyfiyyətlərinin ümumiləşdirilmiş
obrazıdır
"...Ömür boyu mənim həyat amalım belə
olmuşdur ki, etmək istədiyin yaxşılığı
heç vəchlə gözə çarpdırmaq olmaz. İndi mən bundan, demək olar ki, məhrumam.
Birinci xanım statusunda mən elə bir xeyriyyə aksiyası
keçirə bilmirəm ki, o, ictimaiyyətin diqqətini
cəlb etməsin. Bu isə özünü göstərməkdən
tamamilə uzaq adam kimi mənə kifayət qədər
çətin olur".
Mehriban Əliyeva Ulu tarix bizə türk qadınlarının
qəhrəmanlığı, analıq, vətəndaşlıq
şərəfi, qeyrəti, ağlı, müdrikliyi,
eyni zamanda, zəngin mənəvi keyfiyyətləri
haqqında çoxlu ibrətamiz faktlar, məlumatlar
çatdırmışdır. Uzaq
Mancuriyadan, Sibirdən Aralıq dənizinin sahillərinə
qədər geniş ərazilərdən səsi, sorağı
eşidilmiş türk ellərinin, türk torpaqlarının
taleyində, tərəqqisində türk qadınları
böyük rol oynamışlar. Qadınların ictimai
fəallığı, o cümlədən, dövlət
idarəçiliyi və qanunvericilik müstəvisində
aktiv iştirakı da günümüzdə sensasiya
deyil. Artıq Qərbin bir sıra ölkələrində,
konkret olaraq, ABŞ-da feminist inqilabının olması
barədə ciddi diskussiyalar aparılır. XX əsrin
ikinci yarısında müxtəlif ölkələrdə
qadınlar aparıcı siyasi liderlər qismində
çıxış ediblər. Marqaret Tetçer, İndira
Qandi, Qloriya Aroyo, Helen Klark, Qolda Meir, Benəzir Bhutto
və s. Qərb cəmiyyətində sıravi qadın-vətəndaşların
ictimai aktivliyinə ölkənin birinci ledisinin
həyat tərzi olduqca ciddi təsir göstərir. Siyasi
elita təmsilçiləri daimi diqqət mərkəzində
olduqlarından prezident ailəsinə ictimai nəzarət
ən yüksək səviyyədədir. Bu nöqteyi-nəzərdən
ölkənin birinci ledisi zəif cinsin nümayəndələri
üçün müəyyən mənada nümunə
rolunda çıxış edir. Sirr deyil ki,
misal üçün, ABŞ-ın eks-prezidentinin xanımı
Hillari Klintonla hazırkı birinci ledi Lora Buş arasında
ciddi fərqlər var. Əgər birinci kifayət qədər
aktiv qadındırsa (o, senator olmaqla yanaşı, Demokratlar
Partiyasının ən fəal üzvlərindən biri,
ilkin seçkilərdə prezidentliyə namizəd
olub), ikinci respublikaçılara məxsus mühafizəkarlıq
ideologiyasının daşıyıcısı, siyasətə
qarışmayan obraz yaratmağa çalışır.
Müasir demokratik ölkələrdə birinci ledi ilk
növbədə həyat yoldaşı-prezidentin imicinin
formalaşmasında önəmli rollardan birini oynayır.
Hətta belə də demək olar ki, bəzən birinci
ledilərin ictimai nüfuzu xanım prezidentlər
və ya xanım baş nazirlərin reytinqindən daha
yüksək olur. Nəzəri cəhətdən birinci
ledilər siyasətdə dekorativ rol oynamalı, qayğıkeş
həyat yoldaşı və ana obrazını yaratmalı,
dövlət başçısını xarici səfərlərdə
və rəsmi qəbullarda müşayiət etməlidir.
Birinci ledilərin aktiv ictimai fəaliyyətə
başlamaları XIX əsrin ikinci yarısına təsadüf
edir. Bu dövrdən başlayaraq birinci ledilər siyasi
problemlərin həlli prosesində yaxından iştirak
etməyə başlayır, üzərlərinə
müəyyən dövləti vəzifələr
götürürlər. Tarixçilər prezident Henri
Quverin həyat yoldaşı Lu Quveri daha parlaq
şəxsiyyət kimi xarakterizə edirlər. Xanım
L.Quver ənənəvi funksiyalarından imtina etməsə
də, ölkədə idmanı öz himayəsinə
götürərək bu sahənin inkişafı
üçün inqilabi işlər görmüşdür.
Betti Ford, Nensi Reyqan və Barbara Buş ölkədə
narkotik və alkoqola qarşı kampaniyanın aparıcı
simalarından olublar. Rozalin Karter ölkənin səhiyyə
sistemini öz patronajlığına götürümüşdü,
Lora Buş isə indinin özündə də Amerika kitabxanalarına
hamilik və kitab oxumağı təbliğ edir. Bəzi
birinci ledilər ölkələrində mühüm
dövlət vəzifələrini də daşıyıblar.
Rozalin Karter ABŞ-ın Latın Amerikası ölkələrində
xüsusi nümayəndəsi olub, Hillari Klinton isə
səhiyyə sisteminin islahatlarına rəhbərlik
edib. Teodor Ruzveltin həyat yoldaşı, 6
uşaq anası Edit Ruzvelt çox nadir hallarda ictimaiyyət
arasına çıxarmış, ancaq onun siyasi ideyaları
dövlət idarəçiliyində müstəsna rol
oynayırmış. Vudro Vilsonun həyat yoldaşı
Edit Vilson prezidentin sağlamlığının qayğısına
qalmaqla yanaşı, onun katibliyinin rəhbəri
vəzifəsini də daşıyırmış.
Eleonor Ruzvelt də həyat yoldaşı
Franklin Ruzveltdən heç də az populyar olmayıb. O,
parlamentdə çıxış edir, mətbuat konfransları
keçirir, mühazirə oxuyurmuş. F.Ruzveltin
vəfatından sonra o, ABŞ-ın BMT-dəki nümayəndə
heyətinə rəhbərlik edir və İnsan Hüquqları
Bəyannamasəninin müəllifi olur. Azərbaycanda
isə bu tip fəaliyyət forması milli xüsusiyyətlər,
yerli tələb və ehtiyaclarla çulğalaşaraq
Mehriban xanım Əliyevanın timsalında olduqca maraqlı
və rəngarəng forma almaqdadır. Mehriban xanım
SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının akademiki M.Averbax
adına mükafat almış ilk azərbaycanlı qadın,
Azərbaycan oftalmologiya elminin banisi Zərifə xanım
Əliyevanın, elmi yaradıcılığını
əsasən Amerikada mühacir həyatı keçirmiş
ərəb alimləri Əmin ər-Reyhani, Cübran
Xəlil Cübrani, yeni ərəb filologiyasının
canlı klassiki, ərəb yazıçısı
və tənqidçisi M.Nuaymeyə həsr etmiş
böyük şərqşünas alim Aida İmanquliyevanın
ən nəcib, mənəvi təmizlik və paklıq
keyfiyyətlərini öz şəxsiyyətində yaşadır.
Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO-nun
xoşməramlı səfiri, millət vəkili,
üç dildə çap olunan, xalqımızı,
onun mədəniyyətini, incəsənət və
ədəbiyyatını bütün dünyada təbliğ
edən "Azərbaycan İRS" jurnalının
baş redaktoru olan Mehriban Əliyeva bütün imkanlarını,
intelekt və bacarığını xalqımızın
azad, firavan həyatı üçün səfərbər
edib və bu yolda əzmkarlıqla çalışır.
Bunu təsdiqləyən onlarla, yüzlərlə
fakt var. Nəzərəçarpan haldır ki, Azərbaycanın
birinci ledisi hansısa ayrıca götürülmüş
sahənin inkişafı naminə fəaliyyət
göstərmir. Mehriban xanım Əliyeva
xeyriyyəçilikdən tutmuş, ölkənin
səhiyyə və təhsil sisteminin, mədəniyyət
və incəsənətinin inkişafı, Azərbaycanın
beynəlxalq aləmdəki reputasiyasının formalaşması
sferalarında ciddi və məhsuldar aktivlik nümayiş
etdirir. Bütün bunların mərkəzində
şübhəsiz ki, ilk növbədə xeyirxahlıq,
qayğıkeşlik və insanpərvərlik amili durur.
Prezidentin xanımı gündəlik həyatında
və fəaliyyətində bu amillərə öncül
yer vardiyini göstərir: "Zəmanənin ən
böyük təzadlarından biri ondan ibarətdir ki,
əldə edilən tərəqqi, kommunikasiya imkanları
insanların birləşməsinə, daha çox
ünsiyyət qurmasına şərait yaratsa da, gerçək
həyatda biganəlik artır, insanlar arasında
uçurum artır. Bəzən nəinki
bəşəriyyətin səsini eşitmirik, hətta
qonşu qonşunu eşitmir, qardaş qardaşa kömək
əlini uzatmır. Bu gün dünyanın
qarşılaşdığı ən ağrılı
problemlərdən biri mənəvi idealların ucuzlaşması,
onların saxta ideallarla əvəzlənməsidir".
O da real faktdır ki, ölkənin gündəlik həyatından,
sıravi vətəndaşların adi qayğılarından,
ümumiyyətlə, sadə vətəndaşın
həyatında nələr baş verirsə, ondan olduqca
aralı, iri məsafədə olan şəxsin bu reallığı
bilməsi, onu dilinə gətirməsi və ən
əsası bu gerçəkliyin doğurduğu
çətinliklərin aradan qaldırılmasına
yardım etməsi, umanlara kömək əlini uzatması
olduqca tədqirəlayiq haldır. Azərbaycanda
birinci ledinin gündəlik fəaliyyəti həqiqətən
də çox gərgin və eyni zamanda zəngindir.
O, YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri olaraq Azərbaycan
mədəniyyəti və incəsənətini
dünyada təbliğ edir, ölkənin beynəlxalq
imicinin formalaşması işinə önəmli
töhfələrini verir. Azərbaycanın
özündə isə Mehriban Əliyeva Heydər Əliyevin
adını daşıyan və onun özü kimi
əzəmətli olan amallara xidmət edən fond vasitəsilə
xeyriyyəçilik missiyasının daşıyıcısıdır.
Heydər Əliyev Fondunun dövlət
və millət maraqları baxımından müstəsna
çəkili layihələrin uğurla gerçəkləşdirilib
cəmiyyətin etimadını qazanmasında istisnasız
olaraq Mehriban Əliyevanın yüksək işgüzarlıq
bacarığı və enerjisi, habelə, daxilindən
gələn insanpərvərlik hisslərinin mühüm
rolu olub. Bütün bu layihələrin
əsasında Azərbaycanın milli genefondunun qorunub
saxlanması vəsifəsi dayanır. Həcminə
görə Azərbaycanda analoqu olmayan "Azərbaycan"
informasiya portalının yaradılması, "Yeniləşən
Azərbaycana yeni məktəb", "Diabetli uşaqlara
ən yüksək qayğı", "Talassemiyasız
həyat naminə" layihələr, "Qarabağ xanəndələri"
adlı diskin buraxılması, "Qarabağ həqiqətləri"
kitabının ərsəyə gəlməsi Mehriban
xanımın həyatımızın ən müxtəlif
sahələrinə qayğı və himayəsinin,
ən əsası isə bu sferelarda olan problemlərin
həllinə nail olmaq istəyinin əyani təcəssümüdür.
YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət
vəkili Mehriban Əliyeva ölkəmizin ictimai-mədəni
həyatında müstəsna rol oynamaqdadır. Bu münasibətlərdə ən mühüm
nailiyyət isə Mehriban Əliyevanın YUNESKO-nun
xoşməramlı səfiri seçilməsidir.
YUNESKO ilə əlaqələrin yeni
mərhələsinə bu seçim öz təsirini
göstərməkdədir. Mehriban Əliyevanın
YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri adına
layiq görülməsi, həm Azərbaycan Prezidenti,
həm də Mehriban xanımın həyat yoldaşı
kimi İlham Əliyev üçün, təbii ki, ikiqat
önəm daşıyır. Prezident haqlı olaraq, hesab
edir ki, Mehriban xanım xoşməramlı səfir
adını daşımağa layiqdir: "O, həmişə
insanlara xoş münasibəti, xoş niyyəti
ilə seçilib. Bu, onun xasiyyətinin
fərqləndirici cəhətidir. Əminəm
ki, bu yeni işdə də fəal çalışacaq
və fəaliyyəti ilə ümumi məqsədlərimizə
töhfəsini əsirgəməyəcək".
Bu baxımdan, mütəmadi olaraq, bu
mövzuya müraciət olunmasını, əslində,
sosial sifariş diqtə edir. Etiraf
edək ki, Fond daha çox gələcəyə hesablanmış
addımlar atmağı bacarır və təşkilatın
diqqət yetirdiyi sahələr cəmiyyətin olduqca
həssas qütbləridir. Bu qütblərin
mərkəzində isə milli genefondumuzun inkişafı
və xalqımızın minilliklərdən keçirib
bu günə çatdırdığı mədəni-etnoqrafik
ənənələr dayanır. Fondun
fəaliyyəti çoxşaxəlidir, təhsil,
səhiyyə, elm və texnologiya, mədəniyyət,
ekologiya, idman, sosial problemlər-bütün bu sahələrdə
Heydər Əliyev Fondu tərəfindən çoxşaxəli
proqramlar hazırlanaraq uğurla həyata keçirilir.
Ümumiyyətlə, Heydər Əliyev Fondu öz
fəaliyyətini müasir zamanın tələbinə
cavab verən şəkildə qurmağa, cəmiyyətdə
olan, insanları narahat edən problemləri aşkar etməyə,
bu problemlərin həlli yolunda lazımi tədbirləri
hazırlamağa, həyata keçirməyə və
uğurlu nəticələri əldə etməyə
çalışır. Heydər Əliyev
Fondu milli mədəni irsimizi, tarixi keçmişi
araşdırıb yeni-yeni faktları aşkara
çıxaran elm adamlarına da daim dəstək olur.
Elə bu amalın nəticəsi kimi, tanınmış
elm xadimi, professor Səadət Abdullayevanın Azərbaycan
xalq çalğı alətləri kitabı fondun maliyyə
yardımı nəticəsində işıq üzü
görüb. Fondun təşəbbüsü
ilə gənc rəssam Aida Mahmudovanın fərdi
sərgisi təşkil olunub. İngiltərənin
Çelsi Rəssamlıq Universitetində təhsil alan həmyerlimizin Bakıda, ilk dəfə
olaraq, əsərlərini nümayiş etdirilib. Bu kimi faktlar bir daha Heydər Əliyev Fondunun
Azərbaycan mədəniyyətinin təmənnasız
diqqət və qayğısının bariz nümunəsidir.
Heydər Əliyev Fondu Azərbaycan xalqının
kökü çox qədimlərə gedən sənət
xəzinəsinə, ulu muğamatımıza, sözün
əsil mənasında, sahib çıxaraq, bu sahəyə
də yaxından himayədarlıq etdi. Belə ki, ilkin nəticələrdən biri
"Qarabağ xanəndələri" adlı albomun
nəfis tərtibatda buraxılmasıdır. Həmçinin, Fond rəhbərliyinin təşəbbüsü
ilə "Qarabağ" kitabının çapa hazırlanması
da Azərbaycanın, Qarabağın tarixi keçmişinin
öyrənilməsinə və təbliğinə diqqətin
dəyərli təzahürlərindən biri kimi diqqəti
çəkir. Digər bir layihə
isə dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyovun
bütün əsərlərinin CD və DVD -də buraxılmasını
əhatə edir. Heydər Əliyev Fondu
sosial sferaya aid aktual məsələləri - qaçqın
və məcburi köçkünlərin, uşaq evlərinin,
internat məktəblərinin, müxtəlif
ağır xəstəliklərdən əziyyət
çəkən insanların problemlərini də daim
diqqətə saxlayır. Mehriban xanımının
rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyəti,
ilk növbədə, dünyanın xilasına yönələn
mütərəqqi ümümbəşəri və milli
idealların cəmiyyətdə daha da möhkəmlənməsinə,
ictimai şüura hakim kəsilməsinə, fərqli
bəşəri sivilizasiyaların uğurlu dialoquna,
keçmişlə gələcək arasında möhkəm
körpü salınmasına, insanlara xeyirxahlıq
və nəciblik kimi ali dəyərlərin aşılanmasına
yönəlmişdir. Mehriban Əliyevanın özünün
də söylədiyi kimi, bu gün bəzi strukturların
laqeydliyi, biganəliyi ilə üzləşən,
dərdinə əlac axtaran köməksiz insanların
sonuncu ümid qapısına çevrilmiş Heydər
Əliyev Fondunun fəaliyyət fəlsəfəsində
insanlara yaxşılıq kimi sadə olduğu qədər
də bəşəri və müqəddəs bir ideya,
amal dayanır. Məhz bu kimi saf amalla Mehriban
Əliyeva rəhbərlik etdiyi Fonda üz tutmuş
vətəndaşların mənəvi hamisi, qayğıkeşi
kimi çıxış edir, imkan daxilində onların
üzləşdiyi problemlərin həllinə çalışır.
"Keçmişə ehtiram, gələcəyə
ümid" postulatına əsaslanan bu xeyirxah missiya
köməksizə əl tutmaq, çarəsizin qəlbində
bir ümid çırağı yandırmaq, bir sözlə,
insanlara səmimi diqqət və qayğı istəyindən
qaynaqlanır. İstər YUNESKO-nun
xoşməramlı səfiri, istərsə də Heydər
Əliyev Fondunun prezidenti kimi mənə ehtiyac olduğunu
hiss edirəm. Mənim adıma hər
gün 200-dən çox məktub gəlir. Onların heç biri diqqətsiz qalmır.
Mən konkret iş görmək, konkret insanlara kömək
etmək istəyirəm. Bu, mənim seçimimdir"-deyən
Mehriban Əliyeva ulularımızın bizə ərməğan
etdiyi xeyirxahlıq, yaxşılıq, şəfqət
və mərhəmət kimi ali mənəvi
dəyərləri öz fəaliyyətində yaşatmaqla
uğurlu bir yoldadır. Mehriban xanımının
öz fəaliyyətini ümummilli lider Heydər
Əliyevin nurlu ideyaları və Prezident İlham
Əliyevin siyasətinə uyğun qurması bu yolun
gələcəyinin çox parlaq olacağını
şərtləndirir.
Səs.- 2008.- 26 avqust.- S. 3-4.