Ələddinqızı N.

Azərbaycanın inkişafı azərbaycançılığın təntənəsinə əsaslanır

Fikrət Qoca: “Mədəniyyət nümunələrinin xarici ölkələrə yol açması ölkədəki sabitliklə əlaqədardır”

Azərbaycan milli mədəniyyətinin təbliği və onun geniş bir məkanda lazımi bir səviyyədə dinindən, irqindən asılı olmayaraq, bütövlükdə ictimaiyyət tərəfindən qəbul edilərək qiymətləndirilməsi və birmənalı qarşılanması ölkənin bu sahəyə olan diqqətinin təsdiqidir. Uzun illər keşməkeşli məqamlar yaşayan milli musiqimiz bir çox təzyiqlər nəticəsində çətinliklərlə üz-üzə qalsa da, bu proses uzun sürməmiş, sovet ideologiyasının milli alətlərimizə, muğamlarımıza olan münasibəti onun inkişafına öz təsirini göstərmişdir. 70 ildən artıq bir ideologiyaya məruz qalan milli mədəniyyətimizin geniş bir şəkildə təbliğinə müəyyən sədlər çəkilsə də, onun qeyri-adiliyi bu sədləri aşaraq, dünyaya yayılmış, lakin müstəqillik dövründəki kimi tam şəkildə öz qiymətini ala bilməmişdir. Çünki bu musiqi sovet ideologiyasının müəyyən prinsiplərini geniş bir şəkildə təbliğ edir, Azərbaycanın milli-mənəvi keyfiyyətləri ikinci plana keçirdi.

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlişi bu prosesdə böyük dəyişikliklərin əldə olunması ilə nəticələndi. Onun iradəsi və qətiyyəti, dövlətə olan münasibəti Azərbaycan ideologiyasında milli özünədərki formalaşdırmış, onun sahələrini şaxələndirmişdir. Bu proses müstəqillik dövründə xüsusi bir vüsət aldı. Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı dövründə dövləti idarə edən məlum şəxslərin səriştəsizliyi nəticəsində milli-mədəniyyətimiz, eləcə də, bu sahənin qoruyucuları olan klassik sənətkarlara olan münasibətin dəyişkənliyi, mədəniyyət ocaqlarının məhv olması və sənətkarların toplaşdıqları məkanlardan uzaqlaşdırılaraq binaların zəbt edilməsi, milli mədəniyyətimizin məhvinə doğru addım idi. Qısa bir zaman kəsiyində teatrlara, muğam sənətinə, musiqimizə olan münasibət bütövlükdə köklü şəkildə dəyişdi və böyük nəticələrlə salnamələrə həkk olundu. Müasir dövrümüzdə XXI yüzilliyin ilk onilliyində milli-maddi mənəvi dəyərlərimizə olan köklü münasibət nəticəsində Azərbaycan mədəniyyət və incəsənəti dünyanı fəth edir. Bu baxımdan ki, Azərbaycan musiqisinə göstərilən qayğı onun dünyaya qapı açmasına geniş şərait yaratdı. Muğam müsabiqələrinin, bəstəkarların yaradıcılıq gecələrinin, əsrlərin yadigarı olan abidələrin yubileylərinin keçirilməsi və bu kimi müxtəlif məzmunda tədbirlərin təşkili Azərbaycanın milli mədəniyyətinin geniş sferada təbliğini təsdiqləyən bir amildir. İlham Əliyev cənablarının son illərdə bir-birinin ardınca imzaladığı sərəncamların bir çoxunda Azərbaycan mədəniyyət və incəsənətinə xüsusi yer ayrılır. Mədəniyyət ocaqlarının təmir və bərpa edilməsi, müasir standartlara cavab verəcək Muğam Mərkəzinin yaradılması, Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində mədəniyyət ocaqlarına ayrılan diqqət, muzeylərin salınması və təmiri, orta ixtisas musiqi məktəblərinin açılması və təmiri, bu istiqamətdə ardıcıl görülən hər bir iş milli mədəniyyətimizin sürətli inkişafına yönəldilmiş məqsədli dövlət siyasətdir. Müasir mədəniyyət aləminin ümumi mənzərəsi böyük sənətkarlar tərəfindən daha aydın və şəffaf bir şəkildə görünür. Respublikanın xalq artisti, Prezident təqaüdçüsü, kaman ustası Habil Əliyev: - Uzun illər Azərbaycan musiqi sənətinə xidmət edən bir ifaçı kimi deyərdim ki, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunub saxlanılması və geniş bir şəkildə təbliğ olunması dövlət rəhbərinin qayğısı nəticəsində öz həllini tapmışdır. Mən ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin hakimiyyətdə olduğu dövr ərzində sənət aləmində öz sözünü demiş və hər zaman dövlətin qayğısı ilə əhatə olunmuşam. Respublikanın xalq artisti, "Şöhrət" ordeni, "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilmiş, Prezident təqaüdünə layiq görülmüşəm. Eyni zamanda, Heydər Əliyev Fondu tərəfindən təsis edilmiş təqaüd də alıram. Bütün bunlar sənətkara və Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafına təkan verir. Sözsüz ki, sənətkarı bütün qayğılardan azad edib, onun bütövlükdə fəaliyyət dairəsini bir istiqamətə yönəltmək dövlət rəhbərinin müdrik siyasətinin davamıdır. Belə ki, maddi tərəfdən tam təmin olunan bir sənətkar yalnız sənətlə məşğul olmalıdır. Hətta mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə sənətkarlara verilən mənzillər də bu məqsədə xidmət göstərir. Heydər Əliyev Azərbaycan milli irsinin dərindən bilən bir şəxsiyyət olduğundan daima bu irsin tədqiq və təbliğinə diqqət ayırmış, bu sahədə çatışmazlıqları aradan götürməyə səy göstərərək, öz töhfələrini bəxş etmişdir. Bu gün bu sütunlar üzərində inkişaf yolunda olan Azərbaycan mədəniyyəti özünün, deyərdim ki, intibah dövrünü yaşayır. Çünki mədəniyyətin bütün sahələrində quruculuq və yaradıcılıq işləri aparılır (bəzi nöqsanları və qeyri-professionalların sənətə yol açmasını nəzərə almasaq). Muğam müsabiqəsi Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti, Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları Fondunun sədri, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın layihəsi çərçivəsində keçirilməsi Azərbaycan milli mədəniyyətinin inkişafında böyük irəliləyişlə nəticələndi. Çox böyük istedadlı gənclər nəslinin muğam sənətinə yol açmasına səbəb oldu. Heydər Əliyevin mədəniyyət sahəsində gördüyü işlər məntiqi davamı İlham Əliyev cənablarının idarəçilik sistemində təzahürünü tapır. Beşillik fəaliyyəti dövründə əldə olunan uğurlar İlham Əliyevin xalqa göstərdiyi dərin məhəbbətindən və diqqətindən irəli gəlir. Bir məqamı xatırlayım ki, prezident seçkiləri ərəfəsində Prezidentin təbliğat-təşviqatı ilə əlaqədar keçirilən tədbirlər zamanı mən Ağdaşda seçicilərlə görüşdə oldum. İnanın ki, həmin seçicilər arasında təbliğata heç bir ehtiyac yox idi. Çünki bütövlükdə insanlar İlham Əliyevi dəstəkləyirdi. Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatındakı dəyişkənliklər onun ümümi mənzərəsinin köklü şəkildə dəyişmişdir. Fiziki cəhətdən qeyri-sağlamlığım bir müddət şəhərə çıxmağıma imkan vermirdi. Bu yaxınlarda şəhərə çıxdım, inanın ki, şəhərin panoraması məni çox qəhərləndirdi. Bakını tanıya bilmədim.

İndi deyə bilərəm ki, biz müstəqilik. İndi özümüzük, özümüz öz dövlətimizə xidmət edirik. Mən qocalmışam. Amma dövlətimizin çox işıqlı gələcəyi vardır. Bugünkü gənclər onun gözəlliyini seyr edib, məhz dövlət rəhbərimizin gördüyü işlər qarşısında baş əyəcəklər. Prezidentimiz İlham Əliyevin və Mehriban xanım Əliyevanın mədəniyyət və incəsənət sahəsində bir-birindən dəyərli layihələri və addımları, deyərdim ki, xalq sənətinə qarşı məndə çox böyük inam hissini artırır. Xalqımız öz gözəl, firəvan günlərini yaşayır. Azərbaycanın hər bir sahəsində Onun gördüyü işlərin nəticələri özünü göstərir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birinci katibi, xalq şairi, Prezident təqaüdçüsü Fikrət Qoca: - Azərbaycan yazıçılarına göstərilən böyük diqqətin nəticəsində bu gün ədəbiyyat sahəsində böyük bir oyanış, böyük əsərlərin yaranması üçün bir stimul vardır. Bildiyiniz kimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin binası bu yaxınlarda İlham Əliyev cənablarının məlum sərəncamı əsasında bərpa olunaraq, demək olar ki, yenidən quruldu. Bu binanın son təmir işi hələ İsmayıl Şıxlının dövründə aparılmış, bu da çox kosmetik bir şəkildə özünü göstərmişdir. Üç milyondan artıq pul bu binanın təmir və bərpasına ayrılmışdır. Nazirlər Soveti tərəfindən Əmlak Komitəsinə keçirilərək, sırf təmirə sərf edilmişdir. Deyərdim ki, binanın bünövrəsi köklü bir şəkildə dəyişilmişdir. Yalnız onun qədim naxışları saxlanılaraq üzərində ciddi işlər aparılmışdır. Yaradıcılıq binası müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş, hətta qələminə qədər belə yazıçılara alınmışdır. Bu, həqiqətən də, Prezident tərəfindən görülən işlərin böyük məntiqi nəticəsidir. Hazırda Prezidentin sərəncamı əsasında yazıçılara Dəvəçi ətrafında meşədə xüsusi bir sahə ayrılaraq yaradıcılıq evinin tikilməsinə start verilmişdir. Yaradıcı şəxs üçün sakit və ilhamverici bir məkanın olması vacib şərtlərdəndir. Bundan əlavə, Prezidentin sərəncamı ilə, bildiyiniz kimi, Yazıçılar Birliyinin üzvü olan 20 nəfər gəncə, 50 nəfər isə yaşlı nəslin nümayəndəsinə təqaüd ayrılmışdır. 1400 nəfər üzvü olan Yazıçılar Birliyi bu ayrılan təqaüdü hər il bir yaradıcı şəxsə ünvanlayacaq. Beləliklə, birliyin üzvü olan hər bir yaradıcı şəxs sərəncamdan bəhrələnə biləcəkdir. Klassik ədəbiyyat nümunələrimizin yeni bir əlifba ilə dərc olunması ədəbiyyat və poeziyamıza çox böyük töhfə oldu. Çünki bu günə qədər mövcud olan klassik mədəniyyət abidələrinin kiril əlifbası ilə nəşri, gənc nəslin bu nümunələrdən istifadəsinə maneçilik törədirdi. Zaman ötdükdə bu əsərlər öz oxucusunu itirə bilərdi. Prezidentimizin uzuaqgörən siyasəti nəticəsində böyük tirajlarla həmin əsərlər latın əlifbası ilə çap olunmağa başladı. Dövlət müstəqilliyinin bərpa edilməsi Azərbaycanda klassik irsin yeni meyarlarla dəyərləndirilməsi sahəsində bir sıra çox mühüm hadisələrlə əlamətdar oldu. "Kitabi-Dədə Qorqud" eposunun 1300 illik, M.Füzulinin 500 illik yubileylərinin geniş miqyasda keçirilməsi və hər iki tədbirin zirvə toplantılarında dünyanın bir sıra dövlət başçılarının iştirakı azad Azərbaycanda ədəbiyyatın, mənəviyyatın, bütün mədəniyyətin parlaq təntənəsinə çevrildi. Füzulinin 500 illiyi təkcə Azərbaycanda deyil, Türkiyə, İran, İraq, Rusiya, Özbəkistan, Çin və başqa ölkələrdə də geniş qeyd olundu. Sözügedən tədbirlər Azərbaycanda ədəbiyyatşünaslıq elminin inkişafına da yeni təkan verdi. "Kitabi-Dədə Qorqud"un elmi-tənqidi mətni və kütləvi nəşrləri, bu möhtəşəm oğuznamə haqqında yeni monoqrafik tədqiqatlar işıq üzü gördü. Füzulinin bütün əsərləri (külliyyatı) 6 cilddə nəşr edildi. Dahi sənətkarın həyat və yaradıcılığına dair fundamental tədqiqatların yeni bir silsiləsi onun istedadının pərəstişkarlarına təqdim edildi. Bununla belə, Azərbaycan ədəbiyyatının başlıca inkişaf meyilləri azərbaycançılıq məfkurəsinin tərənnümünə və təntənəsinə əsaslanır. Müəyyən illərdə məlum hadisələr zamanı uzun fasilələrlə işıq üzü görən, hətta bağlanmaq təhlükəsi ilə üz-üzə duran ədəbi orqanların: "Azərbaycan", "Literaturnı Azərbaycan", "Ulduz", "Qobustan" jurnallarının və "Ədəbiyyat qəzeti"nin Azərbaycan hökumətinin xüsusi qərarı ilə, müntəzəm surətdə ölkənin dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilməsinin böyük əhəmiyyəti olmuşdur. Bu yazıçıların əməyinə verilən böyük qiymətlərdən biridir. Bugünümüzün reallıqları Azərbaycan yazıçılırına yazıb yaratmaqda böyük təkan verir. Sakit bir halda yaradıcılıq fəaliyyətini davam etdirən hər bir şəxs geniş sferada Azərbaycanın tarixi, ailə-mişət problemləri, milli dəyərləri ilə bağlı böyük əsərlər yarada bilər. YUNESKO-nun xətti ilə mədəniyyət nümunələrinin xarici ölkələrə yol açması ölkədəki sabitliklə əlaqədardır. Ölkə rahat yaşayır. Bunun arxasında Prezidentin siyasəti dayanır. Bütün sferalarda görülən işlər kompleks şəkildə həyata keçirilir.

Səs.- 2008.- 25 dekabr.- S. 12.