Mən
vətəndaşlıq borcumu yerinə yetirmişəm
Əməkdar
artist Təranə Vəlizadə bugünkü
"Şənbə qonağı" rubrikamızın
müsafiridir. Özünün söylədiyi kimi, onun
fəaliyyətinin bir neçə ili Qarabağ
müharibəsi dövrünə təsadüf edib.
Bəlkə də elə buna görədir ki, onun
repertuarının əsas hissəsini
vətənpərvərlik ruhunda olan mahnılar təşkil
edir. Ən çox səfər etdiyi, konsert verdiyi məkanlar
da elə cəbhə bölgələri olur. Müharibə
illərində əsgərlərlə
çiyin-çiyinə ən qaynar nöqtələrdə
olduğunu deyən Təranə xanım, mahnıları
ilə vətənə xidmət edib, əsgərlərə
dayaq olduğunu söyləyir.
-
Mən vətəndaşlıq borcumu yetərincə
yerinə yetirmişəm. Atəşkəs başlanan
günədək əynimə əsgər paltarı geyinib
hərbi hissələrdə konsert vermişəm. Belə
çıxışlara indi təsadüfi hallarda rast
gəlmək olur. Çünki indiki müğənnilər
vətənpərvərlik mövzusundan çox uzaq
düşüblər. Dövlət tədbirləri olmasa,
müğənnilərin vətənpərvər
ifalarını eşidə bilmərik. Yadıma gəlmir ki,
hansısa şou-biznes nümayəndəsi
vətənpərvərlik ruhunda böyük layihə hazırlasın.
Şou-biznesə qulluq edən sənətçilər indi
Vətənə deyil, şou-biznesə xidmət edir.
Onları ancaq öz çevrəsi,
dolanışığı düşündürür. Amma
başa düşmürlər ki, şou-biznes onların
istedadını böyük kütləyə tanıtmaqda
böyük rol oynamır. Bu mühit yalnız sənəti
süniləşdirmək üçün vasitə ola
bilər. Onların əksəriyyətinin repertuarı,
yaradıcılıq fəaliyyəti ilə tanış olan
hansısa əcnəbi heç vaxt düşünməz ki,
bu dövlətin 20 faizi işğal altındadır.
Müğənnilərin başı şou-biznesə elə
qarışıb ki, vətənpərvərlik borclarını
yaddan çıxarıblar. Hətta mətbuatdan oxuyuram ki,
kişilərin çoxu əsgərlik borcunu belə
yerinə yetirməyib.
- Təranə xanım, sizin
dövrün müğənniləri deyirlər ki, o
illərdə sənətə gəlmək çox
çətin idi. Çünki
müğənni olmaq istəyən gənclər korifey
sənətkarların qarşısında sınaqdan
keçirdilər, həmin sənətkarlar
tərəfindən onlara qiymət verilirdi. Maraqlıdır,
bəs gənclərin sənətə gəlməsi ailələrdə
necə qarşılanırdı? Çünki o
dövrün tələbləri bir qədər başqa
cür idi.
- Doğrudur. O zamanlar sənətə
gəlməyin özü bir tərəfdən çətin
idi. Evdə valideyni razı salmaq da çətinlik
yaradırdı. Atam çox ciddi adam idi. Amma bununla
yanaşı, çox saf, təmiz, ağıllı,
təmkinli idi. Həyatda atam qədər fəxr etdiyim və
sevdiyim adam olmayıb. Belə ağır təbiətli insana
necə demək olar ki, mən müğənni olmaq
istəyirəm? Ona görə də yalan danışmaq
məcburiyyətində qaldım. Sənədlərimi
Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbinə verdim,
muğam sinfinə qəbul oldum. Evdə isə dedim ki,
fortepiano şöbəsinə daxil olmuşam.
Söylədiyim kimi, atam müğənni olmağımı
istəmirdi. Düz 1 il gizli şəkildə
dərslərə getdim. 2-ci kursda "Lalə" qızlar
ansamblının rəhbəri Ceyran Haşımova məni
dəvət etdi ki, həmin ansamblda fəaliyyət
göstərim. Nə isə, bizim tez-tez konsertlərimiz olurdu.
Bir dəfə konserti mən bağlamalı idim. Evdə
bacılarıma tapşırdım ki, atamı qoymayın
televizora baxsın. Lakin səhər atam işə
gedəndə iş yoldaşları onu təbrik edib ki,
qızın yaxşı oxudu. Bu sözləri
başqalarından eşitmək atam üçün
dəhşətli olub. Bundan əsəbiləşən atam
mənə xeyir-dua vermədi. Sonralar Ceyran xanımın
həyat yoldaşı, gözəl sənətkar
Mirhaşım müəllim atamı yavaş-yavaş razı
saldı. Tələbə ikən ailə qurdum, bir
övladım oldu. Müğənni kimi də həmin
illərdə məşhurlaşmağa başladım.
Haradasa valideynlərimi də başa düşürəm.
Çünki o vaxtlar qızın sənət arxasınca
getməsinə birtəhər baxırdılar. Elə bil,
insanların da psixologiyası başqa cür idi. Hamı
düşünürdü ki, qız ərə getməlidir.
O dövrdə elə insanlar vardı ki, qızını orta
məktəbə getməyə qoymurdu.
- Həyat yoldaşınız da
müğənni idi. Onunla necə tanış oldunuz?
-
Biz Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbində
oxuyurduq, orada tanış olduq və
tanışlığımız dostluğa çevrildi.
Elə bil, onun sehrinə düşmüşdüm. Biz
bir-birimizi tamamlayırdıq. Bizi birləşdirən
çox bağlar vardı. O bilirdi ki, mən əsl dostam.
11 il birgə yaşadıq. Faciəli yol qəzası
nəticəsində o, dünyasını dəyişdi. O
gündən sanki, arxamdan bir dağ uçdu, yelkənsiz
qayıq kimi okeanın ortasında qaldım. Gözəl insan
idi, təəssüf ki, çox az yaşadı. Məni
də ağrıdan budur. İndi gənclər onun oxuduğu
mahnılara tez-tez müraciət edirlər, amma bir dəfə
də olsun adını çəkmirlər. Ondan sonra
çox çətinliklərə dözdüm. Yəqin
iradəm kömək etdi. Mən həddən artıq
möhkəm adamam. Əyilsəm də sınmıram.
Çünki daim Allaha sığınmışam. Heç
vaxt heç kimin bostanına daş atmamışam. Kiminsə
əyri işini görəndə susmağı
danışmaqdan daha üstün saymışam. Bu illər
ərzində vicdanımı qoruyub-saxlamışam.
Çünki o, pulla alınmır. Bir də, mən
xoşbəxt sənətkar olmuşam, çünki çox
sevilmişəm. Dünyanın çox
ölkələrində musiqimizi tərənnüm etmişəm.
Böyük səhnələr görmüşəm.
Alqışlar, tamaşaçı sevgisi və s. Mənim
gördüklərim bir ömrə sığmaz.
- Bəs, nəyə görə
yenidən ailə qurmadınız? Qarşınıza ürəyinizcə olan biri
çıxmadı, yoxsa?
-
Yox, sadəcə olaraq, ürəyim sınmışdı. Həm
də evdə qız uşağı böyüdürdüm.
Qadın üçün həyat qurmaq, ərə getmək
asan məsələdir, amma uşağa ata tapmaq
çətindir. Düşündüm ki, heç bir kişi
mənim uşağıma atalıq edə bilməz. Ona
görə də, onu özüm təkbaşına
böyütməyə qərar verdim və bütün sevgimi
də övladıma yönəltdim. Həm də, fikirləşdim
ki, bu itkidən sonra xoşbəxt olmaq daha mənim
üçün çətin olar. Ümumiyyətlə, daim
xoşbəxt olmaq da mümkün olan bir şey deyil.
Bəzən söyləyirlər ki, mən həmişə
özümü xoşbəxt hesab edirəm. Bu, düzgün
yanaşma deyil, yalnız səfeh adamlar belə
düşünə bilər. Çünki xoşbəxtlik
yalnız anlardan ibarətdir, o, insanın həyatına ani
olaraq gəlir, ancaq şirin təəssüratlarla qalır.
- Bəs
problemlərinizi, sevincinizi kiminlə
bölüşürsünüz?
- Qızımla. Onunla rəfiqə
kimiyik. Qızım ailə qurub. O, çox
ağıllıdır, mən ondan çox şey
öyrənirəm. Qızım məni nənə edib.
Nənə olmaq qəribə hissdir. Əsas odur ki,
qızım ondan razı qalsın.
- Təranə xanım, bir az da
sənət aləmində baş verənlərdən
danışaq. Gənc
ifaçılar arasında bəyəndikləriniz varmı?
-
Bu qədər müğənni axınının
içərisində, əlbəttə, yaxşı
ifaçılar var. Amma onlar çox
çalışmalı və savadlanmalıdırlar.
Mənəm-mənəmlik xəstəliyindən uzaq olsalar
yaxşıdır. Efir onları ərköyün edib. Bir-iki
dəfə efirə çıxan kimi elə bilirlər ki,
məşhur ulduzdurlar. Kənardakılar da onlara yad
münasibət göstərəndə xətirlərinə
dəyir. Elə bil tamaşaçı onları
tanımağa borcludur. Amma başa düşmürlər ki,
hər nəslin öz müğənnisi var. Yəni
yaşlı nəslin nümayəndələri səni
tanımaya bilər və sən gənc olduğun
üçün yalnız gənclər tərəfindən tanına
bilərsən. Eləcə də biz. Etiraf etməliyik ki,
elə sənətkarlarımz var, bu sənətdə öz
sözünü deyib, vaxtilə ən populyar
müğənnilərdən biri olub. Amma gənclər onu
tanımır. Həm də, indiki gənc
müğənnilərin əksəriyyəti
tamaşaçıya hörmət qoymurlar, elə
sərbəst hərəkətlərə yol verirlər ki,
elə bil neçə illərdir səhnədədirlər.
Gözünüzün
qarşısında neçə illərdir ki,
sənətdəyəm, bu gün də efirə
çıxanda özümdə məsuliyyət hiss
edirəm. Çalışıram, elə
hərəkət edim ki, tamaşaçı onu
özünə qarşı təhqir kimi qəbul etməsin.
Onda sənətkarın özü də hörmətli olur.
Hara gedirsənsə, sənə qarşı diqqət və
hörmət nümayiş etdirirlər.
- Bəs indi meydanda at oynadan
tanınmış sənətçilərdə nəyi
bəyənmirsiniz?
-
Onların arasında da yaxşı ifaçılar var. Amma
özlərinə ad qoyanlar kənardan gülünc görünür.
Elə şeyləri xoşlamıram. Belə şeylər
mənə həmişə gülməli gəlir.
Bəzən belələri gənclərə irad tutur,
onları nədəsə günahlandırır. Amma başa
düşmürlər ki, onların özlərinə irad
tutmaq lazımdır ki, özünə gündə bir ad
qoymasın Çünki nə də olsa, gənclər özlərinə
ad qoymur.
Üç nöqtə.- 2008.- 13 dekabr.- S. 15.