Xəlilzadə F.

Musiqi, yoxsa nəğmə dərsləri

Məlumdur ki, hələ sovet dövründən orta məktəblərdə musiqi fənni tədris olunur. Amma təəssüf ki, ümumtəhsil məktəblərimizin ibtidai siniflərində bu fəndən dərs deyən müəllimlərin əksəriyyəti ixtisaslı mütəxəssis deyillər. Nədənsə həmişə bu fənnə ögey münasibət bəslənilib. Musiqi hazırlığı olmayan ibtidai sinif müəllimlərinə bu fənnin tədrisini tapşırmaq əslində adi hesabı bilməyənə riyaziyyat fənnini tədris etməyi etibar etmək deməkdir. Hər bir elmin əsası ibtidaidən başlanır. Bəzən də bəhanə edilir ki, orta məktəbdə dərs deməyən müəllimlər üçün musiqi vəsaitləri kamil deyil, yaxud da yox dərəcəsindədir. Bəzi hallarda da bu fənn adi "Nəğmə dərsi" kimi keçilib.

Bəlkə də müəyyən mənada haqlı narazılıqdır ki, vəsait çatışmır. Bunun üçün fono müntəxəbatlar, elektron dərsliklər və eyni zamanda məktəblilər üçün dərsliklər, iş dəftərləri olmalıdır. Ümumtəhsil məktəblərində musiqi fənninə ikinci dərəcəli fənn kimi yanlış münasibətin nəticəsidir ki, bəzən məktəb jurnallarında bu fənnin adı "Musiqi" əvəzinə "Musiqi və nəğmə" kimi yazılır. Mütəxəssislərlə apardığımız sorğular nəticəsində bir fikir vurğulanır ki, bu çox səhvdir. Nəğmə və musiqi ayrı-ayrı janr deyildir. Nəğmə musiqinin janrlarından biridir.

Bu gün orta məktəblərdə fəaliyyət göstərən bədii-kollektivlərin də vəziyyəti ürəkaçan deyildir. Son zamanlar Azərbaycan bəstəkarlarının məktəblilər üçün müxtəlif janrlı musiqi nümunələrini yaratmamaları, mövcud telekanallarda uşaq musiqisinin az səsləndirilməsi də böyüməkdə olan gənc nəslin estetik tərbiyəsinə zərbə vurur. O cümlədən orta məktəblərdə musiqi fənninin yenə də ibtidai sinif müəllimləri tərəfindən tədrisi və ixtisaslı müəllimlərin sinədən itələnməsi acınacaqlı vəziyyət yaradır.

Son illərdə respublikamızda yüzlərlə yeni məktəb tikilərək, yaxud da bərpa edilərək istifadəyə verilib. Bu tədris ocaqlarında mütləq estetik silsiləli fənnlərin tədrisi üçün kabinetlər yaradılmalı idi və həmin siniflərdə musiqi alətləri, musiqi səsləndirən vasitələr və s. mütləq olmalıdır. Təəssüf ki, musiqi fənnləri keçən müəllim heç bir vəsaiti olmayan, düzgün uyğunlaşdırılmamış siniflərdə dərs prosesini aparmağa məcbur olur.

Bəlkə də bu gün musiqili meydanlarda baş alıb gedən bayağı, şit musiqilərin ona görə dinləyicisi var ki, orta məktəblərdə musiqi zövqü düzgün formalaşdırılmır. Nəyin pis, nəyin yaxşı olduğu məktəblilərə dərindən izah edilmir. Bu səbəbdən də natamam musiqi zövqü olanlar eşitdiyi hər bir səsi, gurultunu qəbul edir, dinləyir, beləliklə də bayağılığın meydanı genişlənir. Bu gün telekanallarda, konsert salonlarında baş alıb gedən yöndəmsiz musiqi proqramlarının ayrı-ayrı zövqsüz verilişlərin çoxalmasına bir səbəb də gənclərdə musiqi savadının olmamasıdır. Hamının musiqiçi olması vacib deyildir. Amma hər kəsin öz milli musiqisindən, sənətdən, klassikadan, eləcə də onun tarixindən orta məktəb səviyyəsində məlumatı mütləq olmalıdır.

Nəhayət, müəllimlər üçün orijinal vəsait yarandı

Bu yaxınlarda Təhsil Nazirliyinin göstərişinə əsasən, müəllimlər üçün "Musiqi" adlı vəsait (Azərbaycan və rus dillərində) çapdan çıxmışdır. Bu kitabın spesifik xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, hələlik birinci sinifdə "Musiqi" fənnini tədris edən müəllimlər üçün yeni bir mənbə vardır. Qeyd etmək lazımdır ki, belə bir vəsait ilk dəfədir ki, çap olunur. Nəhayət, musiqi tərbiyəsi sahəsində bu vaxta qədər buzlaşma əriməyə başladı.

Vəsaitin müəllifləri pedaqoji elmlər doktoru, professor, bəstəkar Oqtay Rəcəbov, metodist Nərgiz Rəcəbova, "Musiqi" müəllimi Şəhla Quliyevadır. Vəsaitin elmi məsləhətçiləri xalq artistləri, professorlar Firəngiz Əlizadə və Fərhad Bədəlbəylidir.

"Musiqi" ümumtəhsil məktəblərinin I sinfində bu fənni tədris edən müəllimlər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Vəsaitdə tədris olunmuş dərs planları interaktiv dərsin quruluşu baxımından metodik göstərişlər kimi işlənmişdir. Burada müxtəlif mövzulara aid illüstrasiyalardan, cədvəl və sxemlərdən geniş istifadə edilmişdir. Bunların nümunəsindən müəllimlər iş vərəqələri, paylayıcı materiallar və s. hazırlaya bilərlər.

Vəsaitdə musiqi lüğətinin verilməsi də çox gərəklidir. Hər bir dərsdə musiqi haqqında qısa və aydın biliklər verilərkən mütləq bu lüğətdən istifadə olunacaq.

Əlbəttə, vəsaitin ayrı-ayrı bölmələrini, məzmununu təhlil etmək fikrində deyilik. Bizi sevindirən odur ki, nəhayət, orta məktəbdə "Musiqi" fənnindən dərs deyən müəllimlər üçün gərəkli vəsait meydana çıxıb. İndi bizdən asılı olan odur ki, musiqi tədrisində səviyyə qaldırılsın, musiqi təlim sistemi düzgün yaradılsın. Bunun üçün də yeni didaktik vəsaitlər də müntəzəm surətdə işıq üzü görsün.

Azərbaycan.- 2008.- 17 dekabr.- S. 7.