Məhərrəmova T.

Dağlarda duman gözəldi

Xalqın nəğməkar şairi Ənvər Əlibəyli öz insanpərvərliyi ilə hamının sevimlisi idi

İ.Əbilov adına Mədəniyyət Evi ənənəsinə uyğun olaraq yenə də hamını bir araya gətirdi. Əməkdar incəsənət xadimi Ənvər Əlibəylinin xatirə gecəsinə yığışanları bu gözəl məkanda şairin həyat və yaradıcılığı, onunla bağlı maraqlı xatirələrlə tanış etdi.

Mədəniyyət evinin bədii rəhbəri Mirəhməd müəllim Ənvər Əlibəylinin xalqın nəğməkar şairi kimi sevgi qazanmasından söhbət açdı: "Uşaqlıqda eşitdiyi şirin laylalar, bayatılar onun hisslərində, beynində bir-birinə qovuşmuşdu. Anası Tükəzban xanım elə o zaman ziyarətgahları gəzən sinədəftər bir qadın olub. El məsləhəti ondan alarmış. Sonralar şair uşaqlıq illərini xatırlayanda şairliyinə görə anasını minnətdarlıqla yad edirdi".

Uşaqlıq xəyallarının arzulara çevrildiyi çağlarda Vətənin başı üstünü bir gün duman alacağını o, ağlına belə gətirməzdi. O vaxtlar gözəl bir qıza nişanlı idi gənc Ənvər. Müharibə başlayanda Vətənin bir oğlu kimi döyüşə yollandı. 416-cı Taqanroq diviziyasından başladı döyüş yolu. Qızğın döyüşlər vaxtı sinəsini topa gərən igid zabit, döyüşdən sonra isə odlu şerləri ağ vərəqə düzülən şair olurdu. Boranda, şaxtada, dərin səngərlərdə o, çox yatmışdı. Uzun gecələrdə soyuq küləklər qılınc kimi iliyindən keçsə də, soyuq onu dondura bilməmişdi. Çünki arxada ona həyat verən Vətəni, anası, bir də sevimli Şövkəti vardı. Quş qanadlı məktublar uçurdu doğma elinə. Bahar növrağını arzulayan qaranquşlar kimi o da azadlıq arzulayırdı. Dəfələrlə ölümlə həyat arasında qalsa da, onu ölümün əlindən alacaq Tanrının qismətinə inamını itirməmişdi. Arabir döyüşlər sakitləşəndə gənc zabit qazma torpaqda, hisli-hisli közərən çırağın işığında əlində tutduğu şəkilə baxar, sevgisinin ilk dəmləri keçərdi xəyalından. "Sakit illər, xoş saatlar, sevdalı çağlar, qara gözlər, şirin sözlər, nərmin dodaqlar... Nə gözəldi o zamanlar!.." həsrəti qopardı könlündən. Ancaq şirin xatirəli günlər onu alovlu döyüşlərə çəkər, intiqama səslərdi. Düşmən üstünə hücuma keçən zaman yeni qüvvət alardı sevgilisinin xəyalından.

Ənvər Əlibəyli dörd il müharibədə vuruşub döyüşlərin birində çiynindən ağır yaralanmışdı. Müharibədən qayıdanda sinəsini "Qırmızı ulduz", İkinci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordenləri bəzəyirdi. Onu Mərdəkan hospitalına gətirib müalicə edirlər. Hospitalda ikən qələbə xəbərini eşidir. O, müharibə əlili olsa da, nədənsə kitabçasından heç vaxt istifadə etmirdi.

Qızı Şəfəq xanım: "Atam xalqının musiqi xəzinəsinə bağlı idi. Sözlərinə yazılan mahnılar həm də ona olan dərin məhəbbətin ifadəsi idi. O, radio və televiziyaya rəhbərlik etdiyi bütün illər ərzində Azərbaycan müsiqisinin inkişafına və təbliğinə çalışmışdı. Atam vəzifə sahibi idi, ancaq hamının qəlbində yaxşı insan olduğuna görə yaşayır. Onu bir dost, çətin anlarda hamıya əl tuta biləcək xeyirxah bir insan kimi sevirdilər. O, dost yolunda bacardığı hər şeyi etməyə, nəyi vardısa verməyə hazır idi".

Radio və Televiziya Komitəsində sədr işlədiyi illər indi çoxlarının yadındadır. O, adi kuryerlikdən sədr vəzifəsinədək yüksəlmişdi. Ənvər Əlibəyli bütün xüsusiyyətləri ilə hamının sevimlisi idi. Övladları hər dəfə onun qəbri üstə - Fəxri xiyabana gedəndə orada təzə güllər görürlər. Onu unutmayanlar gəzintiyə çıxanda məzarı üstə gül qoyur, ya da yasin oxutdururlar. İş yoldaşları Ənvər Əlibəylinin onlara qarşı çox diqqətli olduğundan indi də danışırlar. Yaradıcı kollektivdən fərqli olaraq, texniki işçilərə də xüsusi qayğı göstərərdi. Novruz bayramında bank pul vermədiyindən işçilər əməkhaqqı ala bilmədikləri üçün o, Şövkət xanıma, Rəşid Behbudova zəng vuraraq heç olmasa texniki işçilərin əmək haqqını vermək üçün borc pul istəyir. Ənvər Əlibəyli çox qayğıkeş rəhbər və gözəl dost olub. O, şairlə şair, bəstəkarla bəstəkar idi. O, rəssamla rəssam kimi, reyissorla reyissor kimi, artistlə artist kimi danışmağı bacarır, operatorun da, diktorun da, redaktorun da işinə nüfuz edirdi. Hamının qayğısını çəkən, hamıya kömək edən qəlbi vardı.

Ölümündən sonra dostlarının söylədiyi ürək sözləri o gözəl insanı bir daha tanımağa kömək edir. Seyfəddin Dağlı deyib ki, "Ənvər hər şeydən çox sevdiyi insana həqiqi dost idi. Onun şair qəlbi dostluqla əkiz yaranmışdı. Necə də qəribə bir ünsiyyətlə mahnını insan dostuna, insan dostluğunu mahnıya çevirərdi. Eyni məhəbbətlə o, iş dostluğunu şəxsi dostluğa, şəxsi dostluğu ailə dostluğuna çevirir, ataların dostluğunu balaların dostluğunda davam etdirirdi. Bu, hamıya müyəssər olmayan fitri bir istedaddır. Belə bir dostdan necə ayrılasan?"

İlyas Əfəndiyev isə Ənvər Əlibəylini belə dəyərləndirirdi: "Bizim xalq arasında belə bir ifadə var: "Filankəs karlı adamdır". Yəni bərk ayaqda ona kürək çevirmək olar. Ənvər müharibədə igidliklə vuruşduğu kimi, dinc günlərdə də mərdliklə yaşayıb-yaradırdı. Onun hər sözündə alicənablıq, mədəniyyət hiss olunurdu. Bu adam daim təmiz duyğularla yaşayır, təmiz niyyətlə nəfəs alırdı. Ənvər Əlibəyli həqiqi və bütöv insan idi".

Bəxtiyar Vahabzadə şair dostunu əsl insan etalonu adlandırıb: "Bütün ömrüm boyu onu belə tanımış, belə görmüş və beləcə də sevmişəm".

- Hamımız onun arzuları ilə sənətimizə bağlandıq. O, bizi tərbiyə edəndə artıq seçəcəyimiz sənətə istiqamətləndirmişdi. Sanki ömrünün qısa olacağından xəbəri varmış. Mən rus məktəbində oxuyurdum. O, məni 3-cü sinifdə 190 saylı məktəbə keçirdi ki, orada fars dilini öyrənim. Səbəbini soruşanda dedi ki, bizim klassik irsimiz fars dili ilə əlaqədardır. İstəyirəm ki, sən bu işlə məşğul olasan. Şərqşünaslıq fakültəsinə daxil olmağımın səbəbkarı da o oldu. Qardaşıma da deyirdi ki, sənin qabiliyyətin, istedadın var, telereyissorluqda uğur qazana bilərsən. Bacım Şəlalə çox kiçik idi. Ona yazılarını diktə edəndə deyərdi ki, səni yazdıra-yazdıra yurnalist edəcəyəm. Doğrudan da bacım atamın davamçısı oldu. Atam çox təmkinli idi. Əsəbiləşəndə də bunu büruzə verməzdi. Həddindən artıq yumşaqlığı və zəhmi vardı. Bu, çox təzadlı xüsusiyyətdir. O, çox nəvazişli idi. Onun çox qəribə tərbiyə üsulu vardı. Atam psixoloyi məqamları tutmağı çox gözəl bacarırdı. Gəncliyi çox sevirdi. Gənc bəstəkarların, gənc musiqi ifaçılarının inkişafına kömək edir və bundan sonsuz fərəh duyurdu.

Ənvər Əlibəylinin həyat yoldaşı Şövkət xanıma çox gözəl münasibəti vardı. Bu sevgini od-alovun içərisindən keçərək qorumuşdu. Sonralar da qədrini bilmişdi onun. Övladlarına gözəl ana olan Şövkət xanıma bircə dəfə də güldən ağır söz deməmişdi. Namərd ölüm qapısını qəfil kəsəndə "Şövkət, səni qoydum uşaqların əlində" iniltisi qopmuşdu köksündən.

Şövkət xanım onunla çox gözəl və maraqlı günlər yaşamışdı. Gözəl bir insanın həyat yoldaşı, dostu olduğuna görə çoxları həsəd də çəkmişdi ona. Ancaq... xoşbəxtlik onu bir anda tərk etdi. Əvvəlcə bu acı həqiqətə inana bilməmişdi. İnana bilməmişdi ki, Ənvər həyatdan həmişəlik köçür və bir daha geri dönməyəcək. O, xatirələrin işığına bürünüb Ənvərin yarımçıq arzularını başa çatdırmaq üçün övladlarını tək böyüdərək onlara həm qayğıkeş ata, həm də əzabkeş ana oldu. Çoxları kimi Şövkət xanım da heyfsləndi: "Ənvərin ömür yolu belə vaxtsız bitməsəydi, o, hələ nə qədər gözəl nəğmələri ilə incəsənətimizi zənginləşdirəcəkdi. İnsanlara lazım olduğu qədər yaşamaq istəyən şair hələ lazım olacaqdı onlara..."

Ənvər Əlibəyli baharı sevir, baharı duyurdu. Bahar öz nəğməsiylə onun şerlərinə təravət, güclü nida və ahəng verirdi. İndi də hər gün efirdən onun sözlərinə yazılmış mahnılar eşidilir: "Azərbaycanım", "Sevgilim", "Dağlarda duman gözəldi", "Zibeydə".

Budur, Mədəniyyət evinin balaca müğənniləri də şairin sözlərinə yazılmış mahnıları oxuyur, şeirlərini səsləndirirlər. Onların səsi oynaq ləpələr kimi cilvələnir, büllur çeşmələr kimi qaynayır, şəlalələr kimi daşır... Zala yığışanlar isə nəfəslərini dərmədən dinləyirlər. Bu şeirlər, mahnılar hamını uzaq keçmişə aparır. Xalqın qəhrəmanlıqla dolu tarixinin səhifələrini bir-bir vərəqləyir.

Ənvər Əlibəyli baharı sevirdi. Elə bir bahar günü də (mayın 7-də) dünyaya vida dedi. Həmin gün Radio günü idi. Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin sədri kimi M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında keçiriləcək təntənəli gecədə məruzə etməli idi. Ancaq... Həmin gün dəstə-dəstə müxtəlif sənət, peşə adamları mərhumun cənazəsi ilə vidalaşmaq üçün gəlirdi. Bu zaman ortalığa bir stul qoyuldu. Diktor A.Qaradağlı " Ənvər müəllim ölümündən bir neçə gün əvvəl vəsiyyət edib ki, Habil Əliyev onun cənazəsi önündə "Yetim segah" çalsın"- dedi.

Baharı sevən şair həyata da baharda vida dedi.

Kaspi.- 2008.- 2 dekabr.- S. 11.