Allahverdiyev E.

Naxçıvan olduğu kimi

Azərbaycan Televiziyası Muxtar Respublikanın yarandığı günə "Naxçıvan - inkişafın yeni mərhələsi" sənədli filmini hədiyyə etdi

Naxçıvan Azərbaycan xalqının ilkin tarix və mədəniyyət beşiklərindən biridir. Naxçıvanın hər guşəsi tarix muzeyidir, desək, yanılmarıq. 1990-cı ildən Naxçıvan Muxtar Respublikası adlanan bu diyar şimaldan və şərqdən Ermənistan Respublikası, qərbdən və cənubdan Türkiyə və İran İslam Respublikası ilə həmsərhəddir. Muxtar Respublika ərazisinin sahəsi 5,5 min kv.km., əhalisi isə 365 min nəfərdir. Babək, Kəngərli, Culfa, Ordubad, Sədərək, Şahbuz, Şərur inzibati rayonlarıdır. 5 şəhər, 7 qəsəbə, 208 kəndi olan Naxçıvan Muxtar Respublikasının bu gün hər guşəsində bir canlanma müşahidə olunur.

Naxçıvan qədimdən Azərbaycanın mühüm elm mərkəzlərindən olmuşdur. Bu ölkənin elmi idarə və ali təhsil müəssisələrində, habelə onun hüdudlarından kənarda Naxçıvan torpağının yetirməsi olan yüzlərlə alim çalışmış və çalışır. Onların çoxu ən yüksək elmi dərəcə və adlara, dövlət mükafatlarına layiq görülmüşdür. Bütün bunların nəticəsidir ki, bu gün Naxçıvanın təhsil sahəsində çox ciddi uğurlara imza atılıb. Muxtar Respublikanın, demək olar ki, hər yerində yeni məktəblər, təhsil ocaqları inşa edilir. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin 2007-ci il 31 mart tarixli sərəncamına əsasən tikilən konservatoriyada bu gün 9 ixtisas üzrə 221 tələbə təhsil alır. Konservatoriyanın 240 yerlik tamaşa salonunda dahi Üzeyir Hacıbəyovun "Arşın mal alan" operettasının yeni quruluşda məşqləri artıq başa çatmaq üzrədir.

2007-ci ildə Muxtar Respublikada yerləşən hərbi hissələrə də diqqət və qayğı artırılıb. Çoxlu sayda hərbi korpuslar, tibb məntəqələri və hospitallar, yeməkxana və yataqxanalar, hərbçi ailələri üçün yaşayış evləri, yeni sərhəd zastavaları istifadəyə verilib.

Ötən il Naxçıvanın iqtisadi həyatında da əlamətdar hadisələr bol olub. Yeni sexlər, zavod və fabriklər, müxtəlif istiqamətli istehsal sahələri istifadəyə verilmişdir.

Ötən əsrin 90-cı illərində elektrik enerjisi sarıdan ciddi korluq çəkən Naxçıvan Muxtar Respublikasında həyata keçirilən tədbirlər öz bəhrəsini verdi. İndi Naxçıvan özünü elektrik enerjisi ilə təmin etməklə yanaşı, hətta xarici dövlətlərə də bu enerjini satmaq iqtidarındadır.

Bütün bu qeyd etdiklərimiz Azərbaycan Televiziyasının bu yaxınlarda tamaşaçılara təqdim etdiyi "Naxçıvan - inkişafın yeni mərhələsi" adlı sənədli televiziya filmində öz əksini təfərrüatı ilə tapıb. Filmdə Naxçıvanın son illərdə sosial-iqtisadi, mədəniyyət və s. sahələrdə qazandığı uğurlardan bəhs edilir. 67 dəqiqəlik filmin ideya müəllifi Arif Alışanov, rejissoru Sahib Əhmədov, operatoru Müşfiq Qasımov, səs rejissoru Rəşad Mustafayev, ssenari müəllifi Sadıq Elcanlıdır. Qeyd edək ki, filmi ərsəyə gətirmək üçün çəkiliş qrupu Naxçıvanın bütün bölgələrində olub, kəndbəkənd çəkilişlər aparıb. Filmin ssenari müəllifi Sadıqi Elcanlı çəkiliş qrupunun çətin təbii şəraitdə işləməsinə baxmayaraq, işlərinin öhdəsindən uğurla gəldiyini söyləyir: "20-30 dərəcə şaxtada işləməyimizə baxmayaraq, filmi 9 fevralda, Naxçıvan Muxtar Respublikasının yarandığı gündə efirə verə bildik. Tikilən yeni məktəblər, zavod və fabriklər, ucaldılan memarlıq kompleksləri, mədəniyyət və iqtisadiyyatın demək olar ki, bütün sahələri filmdə öz əksini tapıb. Çalışmışıq ki, Naxçıvanın qədim keçmişi və bu günü filmdə nümayiş etdirilsin".

Danılmaz faktdır ki, tarix boyu ermənilər Naxçıvanın onların qədim ata yurdları olduğunu iddia ediblər. Lakin Naxçıvanın qədim türk torpağı olduğunu sübuta yetirən abidələr bu gün də mövcuddur. Müəllif bildirir ki, filmdə həmin faktlar da öz əksini tapıb: "Filmdə Naxçıvanın ən qədim abidələrindən olan Əshabi-Kəhf ziyarətgahı haqqında geniş süjet verilib. Bundan əlavə, ötən il yüksək səviyyədə restovrasiya olunan dahi şairimiz Nəiminin dəfn olunduğu Xanəgah memarlıq kompleksi də filmdə nümayiş olunub". Bütün bunlar sübut edir ki, Naxçıvan Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir.

Müəllif filmdə ən çox yerin ölkə prezidentinin Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramından sonra Naxçıvanda aparılan yenidənqurma işlərinə ayrıldığını bildirir: "Mən 70-ci ildən etibarən Naxçıvanla bağlı 10-dan artıq film hazırlamışam. Naxçıvanı yaxından tanıyan bir insan kimi tam əminliklə deyə bilərəm ki, bura son illərdəki kimi genişmiqyaslı inkişaf meydanı olmayıb. Bu gün ölkəmizin bütün bölgələrində inkişaf gedir. Naxçıvanda görülən işlər bunların hamısından fərqlidir. Sadəcə, bir faktı qeyd edim ki, Naxçıvanda tikilən konservatoriyanın paytaxtın özündə belə analoqu yoxdur. Ulu öndər Heydər Əliyevin yadigarı olan Arpaçay dəryaçası, demək olar ki, yenidən qurulur. Bu dəryaça Naxçıvana həyat verən bir tikilidir. Ən qədim bölgələrimizdən olan Naxçıvanda tarixə, tarixi abidələrə də xüsusi həssaslıqla yanaşılır. Xanəgahda, Əshabi-Kəhfdə, Əlincə qalasında, Gəmiqayada abidələr elmi bərpa və restovrasiya olunub, həmin yerləri ziyarətə gələn qonaqlara ideal şərait yaradılıb. Bütün bunlar çəkdiyimiz filmdə öz əksini tapıb".

Ekran-efir.- 2008.- 15 fevral.- S. 5.