Dünya
kinosunu ana dilimizdə danışdıranlar
Çoxəsrlik tarixə malik Azərbaycan dili öz təşəkkülü
və inkişaf dövrü ərzində
son dərəcə ağrılı və məşəqqətli maneələri
dəf etməli olub. Son 50 ildən
artıq müddətdə
isə bu istiqamətdə kültəvi
informasiya vasitələri,
xüsusən də televiziya əvəzsiz rol oynayıb. Azərbaycan televiziyasında "Kino və dublyaj" redaksiyası yarandığı
vaxtdan mədəniyyətimizin,
tariximizin və dilimizin inkişafı, tərəqqisi, təkmilləşdirilməsi
daim ön plana çəkilib. Ölkəmiz ikinci dəfə istiqlaliyyətini
bəyan etdikdən, daha dəqiq desək, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin hakimiyyətə
qayıdışından sonra
bu sahədə hərtərəfli canlanma aşkar
nəzərə çarpırdı.
Ulu öndərin
2001-ci il 18 iyun tarixli "Dövlət dilinin tətbiqinin təkmilləşdirilməsi tədbirləri
haqqında" fərmanı
Azərbaycan Teleradio Verilişləri QSC-nin
"Kino və dublyaj" redaksiyasının
fəaliyyətində irəliyə
doğru köklü dəyişiklik yaratdı. İstər
bədii, istər sənədli, istərsə
də maarifçiliyə
yönəlmiş elmi-kütləvi xarici filmlərin dublyajına həm dilimizin tələbləri, həm
də mövzunun geniş tamaşaçı
kütləsinə kifayət
qədər anlaşıqlı
və sadə üslubda çatdırılması
istiqamətində
əhatəli tədbirlər
həyata keçirildi.
"Dublyaj" studiyasının
ən müasir texniki avadanlıqla təchizatı və yaradıcı kollektivin iş şəraitinin xeyli yaxşılaşdırılması
yeni uğurlara real zəmin yaradıb. Bu gün inamla demək olar ki, Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri QSC-nin "Dublyaj və kino proqramları"
redaksiyası ölkə
teleməkanında dublyaj
sənəti sahəsində
son dərəcə uğurlu fəaliyyət göstərən qurumdur.
Xarici filmlərin
ana dilimizdə səsləndirilməsi prosesinin
nə dərəcədə
ağır zəhmət
tələb etdiyini sözlə ifadə etmək, yəqin ki, mümkün deyil. Belə ki, bu prosesdə təkcə mətnin tərcüməsi
və səsləndirilməsi
deyil, eyni zamanda səslərin filmdəki obraza uyğun seçilməsi,
tələffüzün dəqiq
artikulyasiyası, ifadə
və cümlələrin
orijinala ölçü
baxımından yaxınlığı
mühüm amillərdəndir.
Təbii ki, sadalamaq istəmədiyimiz
digər mühüm şərtlər də az deyil. Redaksiyanın
hər bir iş günü yaradıcı atmosferdə
keçir. Təzəcə istehsalata verilmiş
dublyaj filminin nə dərəcdə uğurlu alınması barədə müzakirələr,
yeni filmin hazırlanmasında qarşıda
duran vəzifələr,
rol, daha doğrusu, səs bölgüsü və sairə. Baş redaktor, əməkdar jurnalist Səyavuş Məmmədovdan öyrəndik
ki, hər bir filmin dublyajına 7-8 aktyor dəvət olunur. Onların hamısı respublikada kifayət qədər tanınmış sənətkarlardır,
Azərbaycanın ana televiziyasında dublyaj studiyasının yaranması əslində ölkəmizdə bu sahədə mövcud boşluğu aradan qaldıraraq xeyli çətin, lakin şərəfli vəzifənin
gerçəkləşməsinə rəvac verdi. Televiziya tamaşaçılarının, dünya kinosu incilərini seyr etmək istəyində olanların arzusunu reallaşdırdı. AzTV-nin
"Dublyaj" redaksiyasının
indiyədək ana dilimizdə mavi ekranlara çıxardığı
dünya kinosu şedevrləri daim geniş tamaşaçı
auditoriyası toplayır
və layiqli qiymətini alır. Nəinki hər dəqiqəsi, hətta qətiyyətlə
demək olar ki, hər anı
ciddi mübahisələr,
məsləhətləşmələrlə
ərsəyə gələn
bu filmlərə çəkilən əziyyətin
bəhrəsi isə tamaşaçı təşəkkürü
və qiymətidir.
AzTV-nin film dublyajı üçün
aktyor seçimi də son dərəcə
həssaslıq və
diqqətlə həyata
keçirilir. Bu cəhətdən, ilk növbədə ad-san, şan-şöhrət yox, dublyaja uyğun,
filmdəki obraza müvafiq orijinal səsə malik aktyorlara üstünlük
verilir. Belə ki, ana dilimizdə
tamaşaçılara təqdim
edilən xarici filmlər elə bir səviyyədə olmalıdır ki, seyrçi bunun dublyaj deyil, elə öz filmlərimiz olduğuna inansın.
Artıq neçə
illərdir ki, minlərlə xarici filmi mavi ekran
vasitəsilə doğma
dildə tamaşaçılara
çatdıran bu kollektiv səmimi, mehriban bir ailəyə
çevrilib. Onların
bir neçəsi burada işlədikləri
dövrdə ailə qurublar. Ümumiyyətlə,
hər bir əlamətdar hadisəni
birlikdə qeyd etmək bu kollektivdə
xoş bir ənənəyə çevrilib.
Bu da öz
növbəsində işgüzarlığın
artmasına, filmlərin
dublyajının keyfiyyətinə
müsbət təsir
edir.
Son 2 ildə
bu redaksiyada görkəmli sənətkarlara
həsr olunan portret verilişlər tamaşaçılar tərəfindən
rəğbətlə qarşılanır.
Xalq artistləri Yusif Vəliyevin, Ələsgər Ələkbərovun,
Əli Zeynalovun, Şahmar Ələkbərovun,
Rafiq Əzimovun və başqalarının
həyat və yaradıcılığını əks etdirən müvafiq verilişlər
bu qəbildəndir.
Ulu öndərimizin
layiqli davamçısı,
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev respublikamızda bütövlükdə
kinematoqrafın, o cümlədən də dublyaj sənətinin inkişaf etdirilməsinə
daim qayğı göstərir. Bununla əlaqədar onun imzaladığı sərəncamda
dublyajın daha da təkmilləşdirilməsi
istiqamətində konkret
tapşırıqlar və
vəzifələr əksini
tapıb.
Azərbaycan Respublikası Televiziya
və Radio Verilişləri Qapalı
Səhmdar Cəmiyyətinin
"Kino proqramları
və dublyaj" redaksiyasının əməkdaşları
doğma dilimizin bütün gözəlliyini,
spesifik xüsusiyyətlərini
tamaşaçılara çatdırmaq
üçün yaradıcılıq
axtarışlarını davma
etdirir, bu istiqamətdə fəaliyyətini
daim genişləndirirlər.
525-ci qəzet.- 2008.- 20 fevral.- S. 7.