Məhərrəmova T.
Bizə
ancaq yaşlı adamlar qulaq asır
Mehman Hacıbəyov: "Şou-biznes
insanları çaşdırıb"
Məşhur Hacıbəyovlar
nəslinin nümayəndəsidir o. Bu soyadın
daşıyıcılarının milli musiqimizə
bəxş etdikləri töhfələrdən hamı
xəbərdardır. Mehman Hacıbəyov da
sələflərinin ənənəsinə sadiq qalaraq xalq
musiqimizə xidmət edir. Az.TV-da xalq çalğı
alətləri orkestrində xorun solisti olmaqla yanaşı,
"İrs" folklor ansamblının da solistidir. Onu
ansamblın iştirakı ilə keçirilən
bütün konsertlərdə görmək olar. Şirin
səsi, ürəyəyatımlı ifası ilə xalq
musiqisini sevənlərin çoxdan rəğbətini
qazanıb Mehman Hacıbəyov.
- Bir çox
müğənnilər adətən sənətdə
özlərinə asan yol seçirlər. Sənət
taleyinizi "İrs" kimi acınacaqlı həyat
yaşamış ansambla bağlamaq sizin üçün rahatsızlıq
deyildimi?
- Məni çox ansambllara
dəvət ediblər. Əvvəla,
gərək insan özü-özünü
tərifləməsin. Mənə çox adam irad tuturdu ki, niyə bu ansamblla
məşğul olursan, o qədər ansambl var ki... Mənsə soyuq, küləkli havalarda Balaxanıya
- ansamblın məşq etdiyi yerə gedirdim. "İrs" ansamblı ilk dəfə olaraq
Azərbaycanda folklor musiqimizi yaşatmağa başlayıb.
Daha sonra bir çox folklor ansamblı yarandı.
20 ildən çoxdur ki, bu ansamblla
işləyirəm. Məqsədimiz
qədim xalq mahnılarımızı, folklor musiqimizi
yaşatmaq və xalqımıza çatdırmaqdan
ibarətdir. Ancaq bu ansamblı o
qədər də qiymətləndirmirlər. Məvacibimiz də azdır. Konsert
verəndə görürük ki, bizə ancaq yaşlı
adamlar qulas asır. Cavanlar isə
üzlərini çevirib gedirlər. İndiki estrada müğənnilərindən, rep, pop oxuyanlardan
biri gələndə isə hamı onun başına
yığışıb qulaq asır. Bu bizi
çox kədərləndirir.
- Ansamblın
əzablı, köçkün taleyi haqqında az-çox
məlumatım var. Siz də o çətin günlərin
şahidi olmusunuzmu?
- Ansamblda həmişə
yaxşı ifaçılar olub. Sadəcə, konsertlərin
vaxtı məhdud olduğundan efirdə az
adamla çıxış edirik. Məşqlərə
isə çox musiqiçi gəlir. Ansamblın
təzə yarandığı vaxtlarda müəyyən
çətinliklər olub. Mən həmin
hadisələrdən sonra ansambla gəlmişəm. O
vaxt ansamblda Mələkxanım Əyyubova, Məmməd
Əlizadə və başqa müğənnilər oxuyurdu. Düzdür, ansamblın çox əziyyətli,
ağır günləri olub. Biz ansamblla o
vaxtlar Balaxanı kəndində uçuq bir binada məşq
edirdik. İşimiz həmişə
acınacaqlı olub. İndi Allaha
şükür ki, Folklor İnstitutunun Elmi-Mədəni
Folklor sarayında çalışırıq və
əməkhaqqımızı da oradan alırıq.
- Balaxanı
kəndində çıxışlar edərkən ansambl
özünü necə tanıda bilirdi? Rahat
mühitin olmaması müntəzəm məşqlər
keçirməyinizə mane olmurdumu?
- Ansamblın bütün
üzvləri fanatdır. Çətinlik də
olsa, onlar məşqlərə gəlirdi. Hətta az qalırdı ki, musiqiçilər
məşqdən sonra da orada qalsınlar. Bu
bizim daxilimizdən gələn həvəs idi. Ansamblda çalışan musiqiçilər
böyük zəhmətlə "İrs"i
tanıtmağa, qədim musiqimizi, folklorumuzu sevdirməyə
nail olurdular. Biz indi də çox
çalışırıq. "İrs"in
məşqlərinə Sumqayıtdan, Hövsandan,
Güzdəkdən gələnlər var. Mən
məclislərə, el şənliklərinə çox
gedirəm. Bilirsiniz ki, biz ansambla
çıxış edəndə milli çuxa geyir, papaq
qoyuruq. Çox vaxt bu qədim pal-paltara
görə bizi istəmirlər.
- Sizcə cavan
nəslin xalq musiqisinə, muğamlara laqeydliyi nədən
yaranıb? Bəlkə siz əsl musiqimizi onlara
sevdirə bilməmisiniz? Ya bəlkə
sadəcə, zövqlər dəyişib?
- Biz bacardığımız
qədər sevdirə bilirik. Bunun günahı
bizdə deyil. Adamların zövqü
dəyişib.
-
"İrs"dən sonra bir sıra folklor ansamblları
yarandı. Bu ansamblın
fəaliyyətinin o birilərdən fərqi nədədir?
- O biri ansambllar bir mahnını
çalıb-oxuyurlar. "İrs"də
isə həm teatr, həm də rəqs var.
Məsələn, Sidqi müəllim Bəxtiyar Vahabzadənin
"Çahargah" muğamı əsasında kompozisiya
hazırlayıb. Orada rəqs, şeir,
tamaşa var. Hamının da xoşuna gəlir.
Çoxlarının yadındadır, biz Karvansarada
məşq edəndə mən "Almanı alma
gəlin" mahnısını oxuyurdum. Bu
mahnıda teatrlaşdırılmış səhnə də
vardı. O vaxt hərəyə bir ləqəb
qoşurdular. Mənə də həmin
mahnıya görə "
- Ansamblın
tanınması, məşhurlaşması və musiqimizi daha
yaxşı təbliğ etməsi üçün heç
şübhəsiz, xarici ölkələrə də səfərləri
təşkil olunmalıdır. Bu sarıdan "İrs"in bəxti gətiribmi?
- Rayonlara
qastrola çox çıxmışıq. Bizim ansamblı
Azərbaycanın rayonlarında yaxşı tanıyırlar.
Getdiyimiz yerlərdəki qocalardan eşitdiyimiz laylaları,
bayatıları sonra xalq musiqisi əsasında bərpa edib,
camaata təqdim edirdik. Demək olar ki, Azərbaycanın
bütün rayonlarının özünəməxsus
zəngin folkloru var. "Gəncənin yolları"
mahnısının sözlərini filoloq Elxan Məmmədli
bizimçün Gəncəbasardan gətirib. Həmin
mahnını televiziyada yazdırmışam və hazırda
radionun və televiziyanın fondunda saxlanılır. Xaricə
qastrollara gəlincə, ansambl məndən əvvəl
İtaliyada, Avstriyada çıxış edib. Mən isə
ansamblla birlikdə Türkiyədə, İranda, Pribaltikada
və Rusiyanın bir çox şəhərlərində
çıxış eləmişəm. Biz çox
yerlərə dəvət alırıq, amma vəsait
olmadığı üçün gedə bilmirik. Sponsorumuz
yoxdur. Buna baxmayaraq fəaliyyətimizi davam etdiririk.
Dəvət aldığımız yerlərdə
çıxış edirik. Yeni konsert proqramları
hazırlayırıq. Hazırda "Novruz" bayramı
üçün kompozisiyaların üzərində
çalışırıq. Müğənni kimi ayrıca
çalışdığım orkestrlə mahnılar
yazdırıram.
- Qədim Musiqi Alətləri
Ansamblı və onun üzvləri haqqında bir neçə
dəfə yazı hazırlamışam. Həmin ansamblda
rastlaşdığım alətlərin bir çoxu sizin
ansamblda ifa olunmur.
-
Düzdür, o ansamblda olan bəzi alətlər bizdə,
bizim ansamblda ifa olunan bəzi alətlər də onlarda yoxdur.
İlk dəfə rəhmətlik Rəşid Nəsiboğlu
ilə Sidqi Mustafayev bu ansamblı yığıb. Plan
tərtib edərək əvvəlcə musiqi
alətlərini, daha sonra ifaçılarını
təşkil ediblər. Mənə elə gəlir ki, bu
ansamblın inkişafı hələ qabaqdadır.
Bəlkə nə vaxtsa ansambla laqeydlik olmayacaq. İndi biz
musiqimizə, ansambla göstərilən belə
münasibətə görə heç kəsi
günahlandıra bilmərik. Nə etmək olar, taleyimiz
belədir...
- Təəssüflənirsinizmi,
əsas dolanışığınızı
ömrünüzün 20 ildən çoxunu həsr etdiyiniz,
çətin, əzablı günlərinə dözüb
tablaşdığınız ansamblın
fəaliyyətindən yox, toylardan, el
şənliklərindən qazanırsınız?
- El
şənliklərində həmişə böyük
sənətkarlarımız oxuyub. Elə indi də oxuyurlar.
Biz məcburən, dolanışıq üçün toylara
gedirik. Hamımızın ailəsi var. Sözün
düzü, əməkhaqqım ailəmi təmin etsəydi,
heç vaxt pul qazanmaqdan ötrü toylarda oxumazdım. Bir
də görürsən ki, biri içkili halda gəlib bir
söz deyir. Kiminsə qabağında alçalmaq
yaxşı deyil. Hər kəsin özünə görə
şəxsiyyəti var.
- Razısınızmı
"İrs"in təbliğatı da çox zəifdir.
Bəlkə bu, ansamblın
təşkilatçılarının passivliyindən
irəli gəlir.
-
Təbliğat zəifdir. Son zamanlar özəl kanallar bizi bir
neçə dəfə dəvət edib. Əsas
çıxışlarımız Azərbaycan televiziyası
ilə olur. Radioda da tez-tez səsləndirirlər.
Əvvəlki illərlə müqayisədə ansambla
münasibət xeyli dəyişib.
- Necə bilirsiniz, bəlkə siz
"İrs"dən uzaqda - çalmasız,
çuxasız, bir qədər qədimlikdən
uzaqlaşıb müasir üslubla daha tez
məşhurlaşardınız?
- Bəli, onda
daha tez məşhurlaşardım. Amma bu gün dinləyici
auditoriyamız bizə bəs edir. Çünki onlar
hamısı yaşlı, savadlı adamlardır. Cavanlar
bizi az dinləyir. Şou-biznes
meydana gələndən sonra özəl kanalları
əsasən şou maraqlandırır. Adamların
da psixologiyası elə qurulub ki, efirdə kimi çox
görürlər, onu da qəbul edirlər. Mahnı, klip səviyyəsiz olsa da, ifaçı
populyar adama çevrilir. Şou-biznes
insanları çaşdırıb.
- Bu illər
ərzində özünüz üçün necə
nəticə çıxarmısınız - musiqi sizin
üçün nədir? Ailənizin
dolanışığını təmin edən vasitə,
sizi hamıya tanıtdıran şöhrət, yoxsa qəlb
rahatlığı?
- Mən musiqisiz yaşaya
bilmərəm. Yoldaşlarımdan bir
neçəsi bu işdən ayrılıb kommersiya ilə
məşğul olmağa getsə də, yenidən bu
sənətə qayıdıb. Musiqinin
böyük gücü onları geri qaytarıb. Mənsə əvvəldən
dözmüşəm. Əziyyəti
geridə qoyub həmişə özümü qabağa
vermişəm. Nə qədər ki, Allah-təala
mənə can verib, musiqidən ayrılmayacağam.
Kaspi.- 2008.- 20 fevral.- S. 16.