Biz hamımız Üzeyir bəyin çörəyini yeyirik

Arif Babayev: «Allah hamıya səs qismət eləmir, verdiyinə də çəki ilə verir» Fevralın 20-də xalq artisti Arif Babayevin 70 yaşı tamam olur. Arif müəllim ad günü ərəfəsində APA-ya müsahibə verib - Bu gün 70 illiyini qeyd etdiyimiz Arif Babayev sənətə ilk gəlişini necə xatırlayır? - Sənətdə ilk addımlarımı Ağdamın teatr və klublarında atmışam. Indiki cavanlara nə var ki, qəşəng yeyib-içir, kostyum geyinir, sonra da gedib bir-birindən yaraşıqlı şadlıq evlərində oxuyurlar. Əlbəttə, bütün bunlar məni sevindirir, sənət adamına nə qədər yaxşı qayğı olsa, bir o qədər yaxşıdır. Lakin mən böyük sənətdə az-çox tanınmaq, özünəməxsus yer tutmaq üçün çox zəhmət çəkmişəm. Qoy bunu cavanlar da bilsin ki, zəhmət hesabına keçən günlər, qazanılan uğurlar daha qiymətli olur. Indi eşidəndə ki, məndən xəbərsiz yubileyimə hazırlaşırlar, bu məni sevindirir. Onların hamısına təşəkkür edirəm. Yubileyimlə bağlı ilk böyük tədbir martın 12-də Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında keçiriləcək. Eyni zamanda, Kirxada və çalışdığım Milli Konservatoriyada, Yevlax, Şəki və doğulduğum Ağdamda, həmçinin ölkə xaricində də yubiley tədbirlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulur. - Deyilənə görə, Sizin səsinizi ilk dəfə Xan əmi bəyənib? - Xan əmi mənim səsimi bəyənirdi. Dirijor Niyazi Mərkəzi Komitəyə zəng edəndən sonra mənə ev verildi. Xalqımdan, dövlətimdən çox razıyam, mənə çox qayğı göstərir. Özümü bir sənətkar, insan kimi xoşbəxt sayıram, amma Qarabağsız bu xoşbəxtliyim bütöv deyil. Qarabağ torpaqları işğaldan azad olunduqdan sonra özümü tam xoşbəxt hesab edə bilərəm. - Bu yaşda da Arif müəllimin səsi sözünə baxır? - Desəm ki, bu 70 yaşımda 15 yaşımdakı kimi oxuyuram, yalan olar. Amma həmişə səsimi qorumağa çalışıram. Siqaret və içkidən uzağam. Özümə yaxşı baxsam, yeri gələndə cavanlarla mübahisəyə də girə bilərəm. Bu həyatdır, cavan illərimiz əldən gedib, artıq yaşa dolmuşuq. Şükür Allaha ki, sağ-salamatıq. Mənə evdə də yaxşı baxırlar, elə bu da əsas şərtdir. - Indi sənətçilərin evlənib-boşanmaları dəbə çevrilib. Siz buna necə baxırsınız? - Kişi üçün birinci yerdə ailə dayanmalıdır və kişi ilk növbədə yaxşı ailə başçısı olmalıdır. Ailə düz olandan sonra, sənət yolu da hamarlaşır. Ailə və sənət bir-birinə paraleldir, gərək ikisində də yerini, hörmətini qoruyasan. - Deyirlər ki, hər muğam ifaçısı pedaqoq ola bilmir. Siz isə əksər təhsil ocaqlarında muğamı tədris edirsiniz, yorulmursunuz ki? - Mənim bu 70 ilim elə-belə üst-üstə yığılmayıb. Nə qədər canım-qanım var, milli musiqini, muğamı yeni nəslə öyrədəcəyəm. Cavanların musiqiyə marağı musiqi məktəbindən başlamalıdır. Inanın ki, dərsləri əmək haqqına görə yox, öyrətmək üçün keçirəm. Mən zəhmətkeş adamam, çalışmayanda darıxıram. Indiyədək dünyanın 60 ölkəsində olmuşam. Pul olmayan qastrollara da canla-başla getmişəm, fikirləşmişəm ki, muğamlarımız tanınsın. Insana pul lazımdır, amma baxır harada. Puldan ötrü ora-bura qaçmaq lazım deyil. - Toylarda başınıza gələn maraqlı hadisələr çox olub? - Bir dəfə Sabirabadda toyda idim, biri soruşdu ki, “Məhləmizdə bir quyu var” mahnısı ilə “Məleykə” mahnısını qarışdırıb oxuya bilərəm? Ansambla dedim ki, mahnını çalsın. Başladım “Məhləmizdə bir quyu var əmioğlu, məhləmizdə bir quyu var Meleykə” deyərək oxumağa. Gözüm də sifarişçidə idi ki, bu saat gəlib nə isə deyəcək. Mahnını oxuyub qurtarandan sonra gəlib məni öpdü, “sən əsil sənətkarsan, bunu necə qarışdırdın?” - dedi. - Azərbaycan muğamlarının dünya səviyyəsində təbliği, tanınması Sizi qane edirmi? - Heç vaxt Azərbaycan muğamının beynəlxalq səviyyədə təbliğatı belə aparılmayıb. Muğam müsabiqələrinin təşkili, Qarabağ xanəndələrinin kompakt diskinin hazırlanması təkcə muğam ifaçılarını yox, muğamı da tarixləşdirdi. - Sizin əsasını qoyduğunuz muğam dəstgahlarının davamı olacaqmı? - Yeddi muğamdan dördünü səhnəyə qoymuşam, üçü qalıb. Maliyyə məsələləri ilə əlaqədar layihəni hazırda davam etdirə bilmirəm, amma bu məsələ ürəyimdə qalıb. Başımı uca edən tələbələrim çoxdur, sağ olsunlar. Amma həm qəzəli, həm də muğamı düzgün öyrənib, təhvil verən Firuz Səxavətdir. - Sizi sevənlərdən hələ də məktub alırsınız? - Məktublar çox gəlir, ancaq sevgi məktubları ilə maraqlanmıram. Indiyədək hörmətimi saxlamışam, bu yaşımdan sonra itirə bilmərəm. Pərəstişkarlarım var, ancaq mənim üçün özünü yerə çırpan, öldürən, ürəyi gedən, dəli olan yoxdur. - Uzun müddət çalışdığınız Opera və Balet Teatrının səhnəsi üçün darıxmırsınız ki? - Ömrümün 40 ilini Opera və Balet Teatrında işləmişəm. Sonra da demişəm ki, daha bəsdir, indi də cavanlar oxusunlar. Biz hamımız bu gün Üzeyir Hacıbəyovun çörəyini yeyirik. Onun övladı əsərləri, xidmətləridir. Operanı məbədgahım hesab edirəm. Istəyirəm ki, operada ən yaxşılar, süzgəcdən keçənlər çalışsın. Opera səhnəsinə çıxmaq üçün boy-buxun, yaraşıq və ən əsası da operaya layiq səs olmalıdır. Gərək Üzeyir bəyin Məcnunu neft qabına oxşamasın. Operada təklif etdilər ki, yadigar qalması üçün Şah Ismayılı oynayım. Hər şey vaxtında gözəldir, insan yerini bilməli, zamanla ayaqlaşmalıdır. - Həmişə qalmaqallardan uzaq olmusunuz. Ümumiyyətlə, kimdəsə səhv görəndə deyirsinizmi? - Mən qalmaqallardan uzağam. Onların yerinə mən utanıram. Bir-birlərini “bozbaş” müğənni adlandırırlar. O nemətdir, qidadır, kimsə biabırcasına deyir ki, filankəs “bozbaş” müğənnidir. “Bozbaş” müğənni deyənləri tənbeh etmək lazımdır, bu sözləri işlətmək yaraşmaz axı. - Televiziyalarda Bədii Şuranın bərpasını vacib hesab edirsinizmi? - Söhbət Bədii Şuranın yaradılmasından yox, deyilən sözə əməl etməkdən gedir. Şuranın sözünə əməl olunacaqsa, həqiqət keçəcəksə, onda belə bir şuranın yaradılması yaxşı olardı. - Sənətdən yorulduğunuz vaxt olub? - Olub, hərdən. Sənətdən küsməmişəm, ancaq çətin anlarım olanda hərdən düşünmüşəm ki, mən burada nə edirəm. Elə olub ki, səkkiz ay səsim işləməyib. Allah hamıya səs qismət eləmir, verdiyinə də çəki ilə verir. Xanın səsi heç kimə qismət olmayıb. Cabbara bir ayrı səs verib, Seyidə isə bir başqa. Sənətin möcüzələri çoxdur. - Ailənizdə yolunuzu davam etdirən var? - Bir oğlum, iki qızım var. Oğlum Yaşarın balaca vaxt səsi var idi. Sonra dəyişildi, indi bir az səsi qalıb. Yəni səsi bütöv deyildi deyə, onu oxumağa qoymadım. Indi balaca nəvəmin ağlamağından görürəm ki, babat səsi var. Əgər onun səsi bütöv olsa, sənətə yaxın qoyacağam

Azadlıq.- 2008.- 20 fevral.- S. 15.