Dünya ekranlarına çıxacaq bədii film çəkmək istəyirəm

Rejissor Elşən Zeynallı milli kinonun uğurlu gələcəyini yeni nəslə yaradıcılıq üçün lazımi imkanlar verilməsində görür

"Kinoda incəsənətin digər sahələrinə nisbətən daha demokratik mühit var. Amma təbii ki, nəsillər söhbəti kinoda da mövcuddur. Kino sahəsinin nisbətən yaşlı nəsli bizə bir az qısqanclıqla yanaşır. Bu, yeni nəslə olan inamsızlıqdan qaynaqlanır". Bu fikirlər sənədli filmlər rejissoru kimi tanınan Elşən Zeynallıya məxsusdur. 1997-ci lidə Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rejissorluq fakültəsini bitirdikdən sonra "Azərbaycantelefilm" Yaradıcılıq Birliyində rejissor kimi çalışan həmsöhbətim 25-dən çox sənədli filmə quruluş verib. Bu sırada xalq şairi Fikrət Qoca haqqında çəkdiyi "Mən kiməm", həmçinin fərqli mövzuları əhatə edən "Şair haqqında ballada", "Zərif nəfəs", "Əziz Əliyev olduğu kimi", "Nehrəmli qız", "Qədim hamamlar", "İsmayıl bəy Qutqaşınlı", "Bizim qəribə taleyimiz", "Tərəkəmə", "Ağ rəngin melodiyası" və başqa sənədli ekran işləri xüsusi yer tutur. Rejissor Azərbaycan kinosunun hazırkı vəziyyəti, gənclərin istedadını realizə etmək imkanları barədə fikirlərini bölüşərkən bu gün milli kinonun bir çox ciddi problem içərisində olduğunu önə çəkdi: "Düzdür, kino sahəsində müxtəlif müsabiqələr keçirilir. Eyni zamanda ölkə prezidentinin kinonun inkişafı ilə bağlı verdiyi sərəncama əsasən kinoda müəyyən irəliləyişlər hiss olunur. Bütün bunlar kinonun böhrandan çıxması üçün yetərli olmasa da, hər halda, müəyyən irəliləyişlərə imkan verir. Sovetlər Birliyinin süqutundan sonra kino ənənələrimizin sıradan çıxması, uzun müddət davam edən keçid dövrü kinomuzun inkişaf tempini çox zəiflətdi. Ancaq son illər Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi kino sahəsinin dirçəldilməsi üçün xeyli işlər görür. Son dövrdə çəkilən rejissor Rövşən Almuradlının "Cavad xan" və Ramiz Fətəliyevin "Hökmdarın taleyi" filmlərini müasir Azərbaycan kinosunda hadisə hesab edirəm. Ümumilikdə isə kinomuzun vəziyyəti ağırdır. Konkret olaraq kinonun başlıca problemi maliyyə vəsaitinin çatışmamasıdır. Bütün məsuliyyəti dövlətin üzərinə atmaq düz olmaz. Özəl sahə də kinonun inkişafına maraq göstərməlidir".
Rejissorun fikrincə, kinonun əsas problemlərindən biri də texniki avadanlıqların və quruluşçu rəssam, səs operatoru, səs rejissoru, kinomontajçı kimi vacib kadrların azlığıdır: "Bədii filmləri çəkmək üçün Azərbaycanda dünya standartlarına cavab verən modern kino avadanlığı yox dərəcəsindədir. Əslində bütün bu problemlərin kökü yenə də maliyyə problemindədir. Ümid edirik ki, ölkə prezidentinin sərəncamına uyğun olaraq bu problemlər Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən tədricən aradan qaldırılacaq və kinomuz öz reabilitasiya dövrünün başa vuraraq əvvəlki şöhrətini, dəyərli ənənələrini bərpa edəcək".
E.Zeynalov bu fikirdədir ki, nəsillər arasında münasibətlərdəki arzuolunmaz çalarlar, digər sahələr kimi, kinoda da mövcuddur: "Müəllimim - xalq artisti Eldar Quliyev deyirdi ki, biz Həsən Seyidbəylidən estafet kimi aldığımız kino ənənələrini siz gənclərə ötürə bilmirik. Ona görə ki, bu ənənələr artıq yoxa çıxıb. Ortada sanballı, gözəgörünən heç nə yoxdur. Müəllimimin bu fikri ilə həmrəyəm. Ancaq bir məsələni də deməliyəm ki, gənclərə geniş meydan verilməlidir. 3-cü dəfədir ki, "Bu meydan, bu ekran" kino müsabiqəsində iştirak edirəm, hər dəfə də ancaq sənədli filmlə təmsil olunuram. Axı gənclərə özünü tam realizə etmək üçün lazımi şərait yaradılmalıdır. Gənclərin nəyə qadir olduğunu bilmək üçün onlara bədii film çəkmək şansı verilməlidir".
Arzusunu həyata keçirərək bədii film çəkməkdə E.Zeynallının qarşısını kəsən əsas maneə vəsait qıtlığıdır. Ancaq digər problemlər də var: "Fikrimcə, bu yöndə əsas problem gənclərə etimad göstərilməməsi və kinonun qeyri-peşəkarlara tapşırılmasıdır. Qeyri-peşəkarlıq problemi, bir çox sahələrdəki kimi, kinoda da özünü göstərir. Efirdə bol-bol yayımladığı səviyyəsiz kliplər rejissor işinin ucuzlaşdırılmasından xəbər vermirmi? Professional rejissorları bəlkə də tanıyan yoxdur, amma bəzi müğənnilərin bayağı mahnılarına 1-2 günün içində zövqsüz, səviyyəsiz "kliplər" çəkən "klipmeykerlər"in adını çoxları əzbər bilir. Mən və bu sənətin təəssübünü çəkən başqa həmkarlarım isə əsl sənətə, kinoya olan məhəbbəti ucuz şoulara xərcləmək istəmirik. Şəxsən mən dünya ekranlarına çıxacaq bədii film çəkmək arzusundayam. Fürsət düşən kimi ilk işim Ağa Məhəmməd Şah Qacar haqqında bədii film çəkmək olacaq. Hazırda Qarabağ problemini əks etdirən "İpək yolu" və qaçqınlıq həyatının insanın psixologiyasına vurduğu mənəvi zərbələrdən bəhs edən "Bu çayın suyu lilli" adlı bədii film üçün ssenarilərim hazırdır. Çox acınacaqlıdır ki, gənc rejissorlara sınaq filmi çəkməyə icazə verilmir, amma kino təhsili olmayan, hətta deyərdim ki, kinodan bixəbərlərə bədii film çəkmək tapşırılır. Belə anlaşılır ki, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin kino sahəsi üzrə verdiyi diplom etibarsızdır, yaxud mənə kino sənətinin incəliklərini öyrədən xalq artisti Eldar Quliyevin verdiyi təhsil yararsızdır? Bu qaranlıq mətləblər məndə hədsiz təəccüb hissi doğurur. Belə davam etsə, əlbəttə ki, kinomuzun inkişaf edib müasir dünya səviyyəsinə cavab verməsi üçün əsrlər lazım olacaq".

525-ci qəzet.- 2008.- 1 iyul.- S. 7.