Rəhimli İ.
Ötən əsrin
yetmişinci illərində Azərbaycan Respublikasının
rəhbəri Heydər Əliyev bölgələrdə
təsərrüfat fəallarının müşavirələrini
keçirirdi. Müşavirədən əvvəl
bölgədəki rayonların taxıl zəmilərinə,
pambıq tarlalarına, üzüm plantasiyalarına və
digər təsərrüfat obyektlərinə baxış
keçirirdi. Problemləri yerindəcə araşdırıb
əlaqədar nazirliklərə müvafiq
göstərişlər verirdi. Mən onda "Kommunist"
qəzetində işləyirdim və jurnalist kimi bu
səfərlərin bir qisminin iştirakçısı
olmuşam. Heydər Əliyev həmin səfərlərə
9-cu və 10-cu siniflərdə oxuyanda İlham Əliyevi
də özü ilə götürürdü. İlham
Əliyev biz jurnalistlərlə durub-otururdu, hətta
bəzən bizimlə nahar edirdi. Elə
hansısa təsərrüfatın stanında, qısa
fasilələrdə ağac kölgəsində
ləzzətlə sərin qarpıza da qonaq olurdu. Özü
də deyə-gülə son dərəcə sadə
davranışı, təbəssümlü ülfəti
ilə məni və həmkarlarımı heyran qoyurdu.
Onu da deyim ki, ayrı-ayrı rayon rəhbərləri istinin
yeri-göyü az qala oda qaladığı bir vaxtda Heydər
Əliyevin oğlunun da burada olduğunu bilmirdilər.
Həvəslə təsərrüfatları
gəzən, görülən işləri heyranlıqla
və maraqla izləyən bu məktəbli oğlan,
ölkə rəhbərinin sevimli övladı
təvazökarlığı, sadəliyi, səmimiyyəti
və mehribanlığı ilə hamımızın
hüsn-rəğbətini qazanmışdı. Sanki o da
bizim həmkarımız idi. Ulu öndər
yeganə oğlunu torpağa səcdə və
məhəbbət, el-obaya hörmət və sayğı,
vətənə sədaqət və sevgi, əmək
adamlarına rəğbət və ehtiram ruhunda
böyüdürdü. Onun uzaqgörənliyi və Allah
vergisi olan fəhmi bu gün fərəh dolu heyranlıq
doğurur, adamı məftun edib sehirləyir.
Ulu öndər təhsil quruculuğunda ən azı
otuz-qırx il sonranı görürdü və buna
görə də sabiq SSRİ-nin ən müxtəlif ali
məktəblərinə azərbaycanlı uşaqları
oxumağa göndərirdi. Hətta rus dilini yaxşı
bilməyən savadlı yeniyetmələri də inadla və
inamla təhsilə yollayırdı ki, həm elm, həm də
dil öyrənsinlər. Bir dəfə
tələbələrlə ənənəvi avqust
görüşündə ulu öndər öz
çıxışında dedi ki, təhsil aldığınız
şəhərlərdə müxtəlif xalqların
etibarlı övladları ilə dostluq edin. Bu dostluğun
bəhrəsini çox sonralar həm siz, həm də
vətənimiz görəcək.
Azərbaycanın çağdaş quruculuğunda
bilavasitə yetmişinci illərdə Heydər Əliyevin
təşəbbüsü ilə oxumağa
göndərilmiş insanlar da fəal iştirak edirlər.
Məhz Prezident İlham Əliyev də həmin dövrdə
Moskvanın ən ali təhsil ocağında oxuyub. Elə buna
görə də Prezident ulu öndərin yolunu inamla davam
etdirərək təhsilə xüsusi diqqət yetirir.
Dövlətin və başda Mehriban xanım Əliyeva olmaqla
Heydər Əliyev Fondunun xətti ilə təkcə son
beş ildə onlarla yeni məktəb binası tikilib, onlarla
təhsil ocağı əsaslı təmir edilib, onlarla yeni
tədris korpusları ucaldılıb. Həmin
məktəblər müasir texnologiya ilə təchiz edilib.
Cənab İlham Əliyevin uzunömürlü quruculuq
proqramlarından biri də məhz xalqın zəka, elm,
təfəkkür inkişafını
təminatlandırmaqdır. Bu fundamental konsepsiya ulu
öndərin yaratdığı qranit dayaqlar
üzərində bərqərar olub və yeni-yeni
əzəmətli sütunlarla daha da genişlənir. Prezidentin
sərəncamı ilə "Ümumtəhsil
məktəblərinin İKT ilə təminatı Proqramı
(2005-2007)" uğurla başa çatdırılıb.
Təhsildə informasiyalaşma və İKT
savadlılığını təminatlandırmağın
yeni mərhələsinə inamla qədəm qoyulub.
Bu fundamental proqram-konsepsiyada inkişafın zəncirbənd
tərəqqisinin yeni təzahürü kimi
"Məktəbəqədər təhsilin
yeniləşdirilməsi Proqramı" təsdiqlənib. Onun
əsas müddəaları 2010-cu ilin sonunadək başa
çatdırılmalıdır. Buna
görə də proqramın bununla bağlı
müəssisələrin şəbəkəsi
optimallaşdırılır, onların maddi-texniki bazaları
möhkəmləndirir, təşkilati, hüquqi və
iqtisadi mexanizmlər həmin müəssisələrin
səmərəli fəaliyyətinə yönəldilir.
Kadr təminatı günü-gündən
yaxşılaşdırılır.
Ölkə başçısının
tapşırığı ilə "Texniki peşə
təhsilinin inkişafı üzrə Dövlət
Proqramı (2007-2012-ci illər)" hazırlanıb və
qətiyyətlə həyata keçirilir. Prezident İlham
Əliyevin sərəncamı ilə keçən ilin aprel
ayında "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan
gənclərinin xarici ölkələrdə təhsil
almalarına dair Dövlət Proqramı" təsdiq edilib.
Dövlət və qeyri-dövlət xəttilə xaricdə
üç mindən çox azərbaycanlı
tələbə təhsil alır. Təhsillə
əlaqədar Dünya Bankı, YUNİSEF, Avropa
İttifaqı, Avropa Şurası, YUNESKO, İSESKO kimi
nüfuzlu təşkilatlarla təhsilin tərəqqisi
naminə səmərəli layihələr həyata keçirilir.
Azərbaycan Respublikası 2005-ci ildə Bolonya prosesinə
qoşulub. Bu proses vahid Avropa ali təhsil məkanının
yaradılmasına xidmət edir. Deməli, ölkəmizdə
təhsilin ümumdünya tələbləri
səviyyəsində inkişafının yeni perspektivləri
üçün geniş imkanlar açılıb.
Ulu öndərin müdrik kəlamını
xatırlayıram: "Gələcək bilikli, elmli,
istedadlı insanların çiyinləri üzərində
qurulur". Proqram xarakterli bu fikir cənab İlham Əliyev
tərəfindən yeni vüsət alıb. Cənab
Prezidentin sərəncamı ilə "Xüsusi istedada malik olan
uşaqların (gənclərin) yaradıcılıq
potensialının inkişafı üzrə Dövlət
Proqramı"nın fəaliyyəti
reallaşdırılıb.
Eramızdan əvvəl qədim yunanların ən vacib
dövlətçilik şərtlərindən biri də
sağlam vətəndaş yetişdirmək idi. Olimpiyanın vətəni sayılan məmləkətdə
idmanın uca tutulması dünya mədəniyyətinə,
dünya fəlsəfə tarixinə, dünya teatr
sənətinə dühalar bəxş etdi.
Çağdaş olimpiya stadionları formasında antik teatr
yarandı, onun Esxil, Evripid, Sofokl kimi dühaları
ölməz əsərlər yazdılar.
Heykəltəraş Fidiyin, filosoflar Pittakın,
Epikürün, Platonun, Plutarxın, Aristotelin, Sokratın,
Diogenin, Demokritin, Polibinin, Anaksimandrın, Antisfenin,
tarixçi-filosof Herodotun, alim-filosof Pifaqorun adları bu
gün bəşəriyyətin tərəqqi
salnaməsində ehtiram və əzəmətlə xatırlanır.
Hələ Olimpiya Komitəsinə
rəhbərlik etdiyi ilk illərdə cənab İlham
Əliyevin atdığı cəsarətli addımlara
şübhə ilə yanaşanlar da vardı. Lakin bu gün
dünyanın ən müxtəlif
şəhərlərində keçirilən
mötəbər yarışlarda idmançıların
qələbəsi hesabına üçrəngli
bayrağımız qaldırılanda, himnimiz
zəfərlə çalınanda
yurddaşlarımızın qüruru yerə-göyə
sığmır. Elə buna görə də
inamla deyə bilərəm ki, Bakıda, Maştağada,
Naxçıvanda, Gəncədə, Şəkidə,
Bərdədə, Qubada, Zaqatalada, Şamaxıda, Masallıda,
Ağdam - Quzanlıda dünya standartları ilə tikilmiş
olimpiya kompleksləri yeniyetmələrin həvəslə
məşğul olduqları müqəddəs təlim
məktəblərinə çevrilib. Gəncə,
Bərdə, Naxçıvan üzgüçülük
mərkəzləri, çoxsaylı idman kompleksləri, Stend
Atıcılıq Mərkəzi beynəlxalq
səviyyələrdə yarışlar
keçirilməsinə tam cavab verir. Adlarını
çəkdiyim kompleks və mərkəzlərdə
sabahın Avropa, dünya, olimpiya çempionları yetişir.
Ulu öndərin ən qüdrətli fəaliyyət
proqramlarından biri quruculuq missiyasını başlamaq,
istiqamətləndirmək və onun perspektivlərinin
möhkəm təməlini qoymaq olub. Heydər Əliyevin
quruculuq missiyasının fəaliyyət mexanizmi
ardıcıl idi və onun bəhrələri bu gün
göz qabağındadır. Onun təməlini qoyduğu
mədəniyyət quruculuğu qırılmaz proses kimi
öz-özlüyündə məhsuldardır. Həmin
məhsuldarlığın bəhrələrini
dadmışıq, dadırıq və daha barlı
mərhələləri Prezident İlham Əliyev
qətiyyət və inamla, xalqına məhəbbət və
ehtiramla həyata keçirir. Ulu öndərdən
"Quruculuq missiyası" adlı məqaləmdə yazanda
bir alman filosofunun müdrik kəlamını misal gətirmişdim:
"Mədəniyyət idarə olunmasa, arxasında
külə dönmüş torpaqlar qalar".
Bu gün Azərbaycan milli
mədəniyyətinin dövlət səviyyəsində
idarə olunub istiqamətləndirilməsi, onun tərəqqi
və təkamülünə dövlət qayğısı
ölkə Prezidentinin qayə və amalının,
dövlətçilik siyasətinin aparıcı
qollarından biridir. Ən fərəh doğuranı
isə odur ki, Prezident təkcə bu əzəmətli və
konseptual mədəniyyətin inkişafı proqramını
idarə etmir. O, həmin prosesin bilavasitə içindədir,
onun tərəqqi müvazinətini dünya
standartlarının ölçüləri ilə daim
tənzimləyir, inkişaf üfüqlərinə aydın,
əzəmətli, sönməz təfəkkürlə
baxır. Azərbaycan dövlətinin tarixində "Teatr
haqqında" qanun məhz ilk dəfə cənab İlham
Əliyevin prezidentliyi dövründə qəbul olunub. Keçmiş
SSRİ respublikaları içərisində məhz ilk
dəfə Azərbaycanda teatr sənəti hüquqi aktlarla
idarə olunur, onun qanuni dövlət təminatı var.
Prezidentin teatr sənətinə
göstərdiyi misilsiz qayğılardan bir neçəsini
xatırlatmaq istəyirəm. Əvvəla cənab İlham
Əliyev ulu öndərin milli mədəniyyətimizin
tarixini və inkişaf mərhələlərini
dərindən mənimsəmək vərdişlərini inamla
özündə formalaşdırıb. Bu
mənimsəmə ona mədəniyyət quruculuğu
sahəsində gördüyü və görəcəyi
işləri fövqəladə dəyərlərlə
süsləndirməyə zəmin yaradır. Prezident İlham
Əliyev milli gülüş mədəniyyətinin
ənənələrini dərindən bilir. Musiqi tariximiz
haqqında gözəl və dərin məlumatı var. Bu sənətin
fəlsəfi-psixoloji mahiyyətinin hüsnünü bilir
və onun tərəqqisindəki çağdaş
sənətçilərin bütün qayğılarına
həssaslıqla, ehtiram və rəğbətlə
yanaşır. Həmçinin muğam,
xalçaçılıq və digər
sənətlərimizin bəşəri mədəniyyətin
sərvəti kimi təbliğinin ardıcıl və sistemli
mexanizmini şərəflə idarə edir.
Akademik Milli Dram Teatrının binası 1960-cı ildə
istifadəyə verilib. Əlli ilə yaxın dövrdə
fəaliyyət göstərən bina bir dəfə də
olsun əsaslı təmirə dayanmayıb. Prezident İlham
Əliyevin göstərişi ilə dünyanın ən
müasir teatr avadanlıqları, işıq, səs
texnologiyaları, səhnənin idarəetmə mexanizmi
Bakıya gətirilib. Bina tamamilə yenidən qurulacaq və
bu sənət ocağı bütün texniki
göstəricilərinə görə Parisin, Londonun,
Vyananın, PraqanınE sənət ocaqları ilə rəqabətə
girə biləcək.
Yeri gəlmişkən qeyd edim ki, Səməd Vurğun
adına Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrının,
Abdulla Şaiq adına Dövlət Kukla Teatrının
binaları əsaslı yenidənqurmadan sonra
tamaşaçıların ixtiyarına verilib. Gənc
Tamaşaçılar Teatrında bu işlər tamamlanmaq
üzrədir. Respublika sarayı yeni
möhtəşəmliklə öz qapılarını
açmağa hazırlaşırE
Ölkə Prezidentinin "Azərbaycan teatrının
inkişaf etdirilməsi" (30 avqust 2006-cı il) ilə
bağlı sərəncamı mədəniyyətimizin
səhnə sənəti qolunun inkişaf üfüqləri
üçün aydın ənginliklər açmağa
möhkəm zəmin yaradıb.
Bu məqamda ulu Zərdüştün bir aforizmini
xatırlamaq lap yerinə düşür. O yazır:
"Gözəgörünməz tellər bütün
tellərdən bərk bağlayır". Cənab İlham
Əliyevin milli mədəniyyətimizin tərəqqisi
naminə gördüyü əzəmətli işlərin
kökündə ilk baxışda
gözəgörünməz və qırılmaz
tellərlə xalqa, millətə dərin bağlılıq
var.
Eramızdan əvvəl 551-470-ci illərdə
yaşamış Çin filosofu Konfutsi söyləyib ki,
"alicənab adam üçün borc var". Prezident
İlham Əliyev özünün mənəvi borclarından
birini mədəniyyətin çiçəklənməsi
üçün göstərdiyi böyük qayğı
ilə bağlılıqda görür. Görüb dərk
edir. Dərk edib onu özünün xalq üçün
faydalı əməllərində qətiyyətlə
reallaşdırır. Onun mənəvi borcu müdrikliklə
dərk etməsi Heydər Əliyevin quruculuq missiyasının
layiqli davamı kimi əzəmətli görünür.
On yeddinci əsr fransız filosofu Laroşfuko Fransua yazır
ki, "şöhrəti qarşılıqlı inam canlı
edir". Bu gün xalqın Prezident kimi İlham Əliyevə
böyük ehtiram və məhəbbətinin
kökündə ilk növbədə
qarşılıqlı inam durur. Prezident bu inamı
siyasi-ictimai fəaliyyət proqramı ilə yanaşı,
mədəniyyətin tərəqqisi yönündə
apardığı əzəmətli işlərin
reallıqları ilə qazanıb.
Başqa bir fransız filosofu Qutsav Lebonun (1841-1931) bir
kəlamı var: "Xalqın arzularını ifadə
etmədən onun rəhbəri olmaq mümkün deyil".
Cənab İlham Əliyevin hünərvərliyinin bir
özəlliyi də onun xalqpərvərliyində,
xalqsevərliyindədir. Bu sevginin, bu
məhəbbətin, bu ehtiramın ən parlaq
təzahürü Prezidentin milli mədəniyyətin
çiçəklənməsi naminə gördüyü
işlərdə bütün lətafət və
füsunkarlığı ilə ehtiva olunub.
İngilis tarixçisi və filosofu Karleyl Tomas (1795-1881)
yazıb: "Dünyanın zənginliyi məhz
bənzərsiz şəxsiyyətlərdirE Nə
qədər oğullar var ki, xalqlar onların
şöhrəti arxasında dayanır". Azərbaycanı
dünya səviyyəsində tanıdan dahi
şəxsiyyət məhz Heydər Əliyev idi. Bu gün
həmin şöhrəti genişləndirən və onun
təntənəsini möhtəşəmliklə artıran
qadir Prezident kimi İlham Əliyev xalqın
qürrələndiyi, mənən istisinə
qızındığı ləyaqətli dövlət
rəhbəridir.
Dövlət anlamı müəyyən mənada
mücərrəd xarakter daşıyır. Onun vacib və
mütləq atributları var. Ən əsası isə odur
ki, Prezident onu təmsil edir və Konstitusiya ilə
dövlətin qarantıdır. Bu baxımdan
Prezident İlham Əliyevin müəyyənləşdirdiyi
quruculuq və fəaliyyət konsepsiyasının mahiyyəti
onun müxtəlif mövzu-problemlərlə bağlı çıxışlarında,
verdiyi ayrı-ayrı sərəncamlarda, imza atdığı
digər sənədlərdə özünün parlaq və
dərin təcəssümünü tapıb.
Mədəniyyətimizin yeni quruculuğu və inkişafı
istiqamətində Prezidentin fəaliyyətinin yığcam
şəkildə dörd mühüm prinsipini
göstərmək olar.
1. Milli mədəniyyətimizin Avropa
mədəniyyətinə inteqrasiyası. Zəngin
ənənələri olan milli mədəniyyətimiz ilk
növbədə özünün tarixi kökləri
üzərindəki dayaqlarını daha da
möhkəmlətməli və dünyanın
mədəniyyətini zənginləşdirməli, onun qabaqcıl,
səmərəli nailiyyətlərini həssaslıqla
mənimsəməlidir. Qarşılıqlı faydalanma daim mütəhərrik
olmalıdır.
2. Dünyaya inteqrasiya daxilində milli mədəniyyətimizi
(teatr, kino, rəssamlıqE) bazar iqtisadiyyatının vacib
təməlləri əsasına uyğunlaşdırmaq. Bu
işdə əsas məqsəd kimi milli
mənəviyyatımızın inkişafını ilkin
tutmaq. Başqa sözlə, hər şeyi bazar iqtisadiyyatı
həll etmir, milli-mənəvi dəyərlərin ilkinliyi
və qüdsiyyəti dövlət tərəfindən
bütün məqamlarda halallıqla qorunmalıdır.
3. Mədəniyyətin inkişafında
dövlət-ictimaiyyət-biznes
qarşılıqlığı mütləq
səmərəli əməkdaşlığa
çevrilməlidir. Dövlət daim öz
qayğısını göstərməlidir.
İctimaiyyət mədəniyyətin tərəqqisində
yalnız dövlət qayğısı ilə
arxayınlaşmamalı, özü fəal olmalıdır.
Biznesin səmərəli qurumlarının
fəallığı təminatlanmalıdır. Yəni, milli
mədəniyyətin bəşəri əsaslarla inkişafı
yalnız dövlətin və ictimaiyyətin işi deyil, onun
halal biznes təməlləri də olmalıdır.
4. Mədəniyyətin inkişafını
təmin edən kadrların müasir sistemə uyğun
yetişdirilib formalaşdırılması.
Möhtərəm Prezidentin geniş fəaliyyət proqramının
və quruculuq konsepsiyasının prinsipləri əsasında
müxtəlif ali məktəblərdə menecerlik,
prodüserlik, beynəlxalq əlaqələr
ixtisaslarında fakültələr, şöbələr
açılıb. Yaxın iki-üç ildə biz onun
geniş miqyasda bəhrələrini görəcəyik.
Bəşər fikir tarixinə dəyərli
töhfələr vermiş filosof-sosioloq Ogüst Kontun
(1798-1857) belə bir müdrik frazası var: "Bilmək -
gələcəyi görmək, gələcəyi
görmək isə özünü görmək
üçündür". Cənab İlham Əliyev
zəngin və çoxşaxəli biliklərə malik
şəxsiyyətdir. Doğulub böyüdüyü və
görüb-götürdüyü ailə mühitinin yüksək
elitarlığı onun hərtərəfli kamil
şəxsiyyət kimi formalaşmasında mühüm rol
oynayıb. Bu gün Prezident İlham Əliyev
həmin zəngin bilik xəzinəsi ilə xalqın kamillik
tərəqqisini daha parlaqlıqla görə bilir və bu
istiqamətdə gələcəkdə daha kamil proqramların
həyata keçməsini qətiyyətlə, inamla
təminatlandırır.
Azərbaycan.- 2008.- 9 iyul.- S. 5.