Ki­ber­ne­tik mə­kan­da dil və mə­də­niy­yət müx­tə­lif­li­yi" adlı konf­rans ke­çi­ri­lir

 

Konf­rans­da MDB və Av­ro­pa döv­lət­lə­ri­nin 100-dən ar­tıq nü­ma­yən­də­si iş­ti­rak edir

 

Ya­kutsk şə­hə­rin­də (Ru­si­ya Fe­de­ra­si­ya­sı, Sa­xa Res­pub­li­ka­sı) "Ki­ber­ne­tik mə­kan­da dil və mə­də­niy­yət müx­tə­lif­li­yi" möv­zu­sun­da bey­nəl­xalq konf­rans öz işi­nə baş­la­mış­dır. Konf­rans YU­NES­KO-nun hi­ma­yə­si ilə elan edil­miş 2008-ci il bey­nəl­xalq dil­lər ili çər­çi­və­sin­də ke­çi­ri­lir. Azər­bay­can Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin mət­bu­at xid­mə­tin­dən al­dı­ğı­mız mə­lu­ma­ta əsa­sən, konf­rans­da 4 MDB döv­lə­ti­nin (Azər­bay­can, Be­lo­rus, Qa­za­xıs­tan, Ru­si­ya Fe­de­ra­si­ya­sı), ha­be­lə, Bel­çi­ka, Bra­zi­li­ya, Ka­na­da, Ma­li, Ni­der­land, Ye­ni Ze­lan­di­ya, ABŞ, Fin­lan­di­ya, Fran­sa, Cə­nu­bi Ko­re­ya, Ya­po­ni­ya­nın və di­gər öl­kə­lə­rin nü­ma­yən­də­lə­ri iş­ti­rak edir­lər. Bun­dan baş­qa, konf­ran­sa YU­NES­KO-nun Mosk­va Bü­ro­su­nun məs­lə­hət­çi­si Ma­ri­us Lu­ko­şu­nas və YU­NES­KO baş di­rek­to­ru­nun məs­lə­hət­çi­si Hen­rix Yuş­kə­vi­çus də­vət olu­nub­lar. Konf­rans­da 100-dən çox nü­ma­yən­də iş­ti­rak edir. Konf­ran­sın tən­tə­nə­li açı­lı­şı və ple­nar ic­la­sı Hö­ku­mət Evi­nin "Res­pub­li­ka" za­lın­da təş­kil olun­muş­dur. Konf­ran­sın tən­tə­nə­li açı­lı­şın­da YU­NES­KO-nun baş di­rek­to­ru K.Mat­su­ra­nın, Sa­xa Res­pub­li­ka­sı­nın pre­zi­den­ti V.Şti­ro­vun təb­rik mək­tub­la­rı oxun­muş­dur. Bey­nəl­xalq Fo­rum­da "Çox­dil­li­yi qo­ru­maq üçün ki­tab­xa­na, mu­zey və ar­xiv­lər nə edə bi­lər?", "Mi­no­ri­tar dil­lər­də yer­li kon­tent­lə­rin ya­ra­dıl­ma­sı və ya­yıl­ma­sı", "Mə­də­ni irs və mə­də­ni müx­tə­lif­lik İn­ter­net­də", "Çox­dil­li­lik və mə­də­niy­yət­lə­rin dia­lo­qu", "Dün­ya­da çox­dil­li­lik­də nə baş ve­rir?", "Dil­lər ni­yə yox olur?", "La­tın, qə­dim yu­nan. Bü­tün di­ri dil­lər­dən ən di­ri­si olan ölü dil­lər", "Dil­lər və ki­ber­mə­kan", "Fin­lan­di­ya­nın ki­tab­xa­na sa­hə­sin­də çox­dil­li­lik", "Dil və mə­də­niy­yət müx­tə­lif­li­yi məq­sə­di­lə döv­lət dil si­ya­sə­ti­nin hü­qu­qi əsas­la­rı və hə­ya­ta ke­çir­mə me­xa­nizm­lə­ri", "La­tın di­li. Ölü dil­dir?", "Qa­za­xıs­tan Res­pub­li­ka­sın­da "Mə­də­ni irs", "Mil­li proq­ram və Mil­li por­tal", "Va­hid dil, ya­xud çox­dil­li tər­cü­mə", "Yo­xa çıx­mış dil­lər və mul­ti­me­dia va­si­tə­lə­ri", "Ki­ber­mə­kan­da çox­dil­li­li­yin in­ki­şa­fın­da Ru­si­ya ki­tab­xa­na­la­rı­nın fəa­liy­yə­ti" və s. ma­raq­lı mə­ru­zə­lər din­lə­nil­di. Bey­nəl­xalq konf­rans­da Ber­nar Marl­yer (Bel­çi­ka Təh­sil Na­zir­li­yi­nin ins­pek­to­ru), Pyet­ro Si­ku­ro (Ka­na­da Rə­qəm­li Fran­ko­fo­ni­ya İns­ti­tu­tu­nun di­rek­to­ru), Ada­ma Sa­mas­se­ku (Ma­li­nin Af­ri­ka Dil­lə­ri Aka­de­mi­ya­sı­nın baş ka­ti­bi), Da­ni­el Pra­do (Fran­sa La­tın it­ti­fa­qı­nın ter­mi­no­lo­gi­ya və dil plan­laş­dı­rıl­ma­sı De­par­te­men­ti­nin di­rek­to­ru), Vil­yam Mak­len­do (ABŞ-ın Yay Lin­qi­vis­tik İns­ti­tu­tu­nun (SİL) in­for­ma­si­ya tex­no­lo­gi­ya­la­rı­nın tex­ni­ki xid­mət di­rek­to­ru) çı­xış edib­lər. Mə­də­niy­yət və Tu­rizm Na­zir­li­yi­nin böl­mə mü­di­ri L.Məm­mə­do­va "Azər­bay­can: mə­də­ni sim­bi­oz və ənə­nə müx­tə­lif­li­yi" mə­ru­zə­si ilə çı­xış edib. Mə­ru­zə­çi müs­tə­qil Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın mil­li-mə­də­ni si­ya­sə­tin­dən ge­niş mə­lu­mat ver­miş və qeyd et­miş­di ki, əha­li­nin men­ta­li­te­ti di­gər xalq­la­rın, mil­lət­lə­rin mə­də­niy­yət­lə­ri­nə to­le­rant­lıq mü­na­si­bə­ti şə­rai­tin­də for­ma­laş­mış­dır. Əsr­lər bo­yu və­tə­ni­miz­də po­li­kul­tur cə­miy­yət möv­cud ol­muş­dur. Bu gün də Azər­bay­can əha­li­si­nin tər­ki­bi çox­mil­lət­li və çox­kon­fes­sio­nal­dır. Res­pub­li­ka rəh­bər­li­yi­nin ba­lans­laş­dı­rıl­mış si­ya­sə­ti­nin əsas mə­sə­lə­lə­rin­dən bi­ri döv­lə­tin po­li­et­nik əha­li küt­lə­si­nin qo­ru­nub sax­la­nıl­ma­sın­dan iba­rət­dir. Azər­bay­can xal­qı­nın ümum­mil­li li­de­ri Hey­dər Əli­ye­vin 1993-cü il­də ha­ki­miy­yə­tə qa­yı­dı­şın­dan son­ra Azər­bay­can­da "et­nik in­ti­bah" döv­rü baş­lan­mış, Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın döv­lət si­ya­sə­tin­də mə­də­ni müx­tə­lif­li­yin qo­run­ma­sı və dəs­tək­lən­mə­si öz ək­si­ni tap­mış­dır. Ulu ön­dər qeyd edir­di: "Hər bir mil­lət, hər bir et­nik qrup ümum­dün­ya mə­də­niy­yə­ti­nə, si­vi­li­za­si­ya­sı­na, ümum­bə­şə­ri əx­laq də­yər­lə­ri­nə öz töh­fə­si­ni ve­rir". Mə­ru­zə­çi vur­ğu­la­dı ki, bu si­ya­sət öz mən­ti­qi da­va­mı­nı son­ra­kı dövr­lər­də də tap­mış­dır. Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sı­nın Pre­zi­den­ti İl­ham Əli­yev haq­lı ola­raq de­yir: "... biz çox­mil­lət­li öl­kə­yik... Hər bir in­san, hər bir və­tən­daş bi­zim üçün əziz­dir... Bu ba­xım­dan Azər­bay­can dün­ya­da bir nü­mu­nə öl­kə ki­mi ola bi­lər". Na­zir­lik tə­rə­fin­dən mil­li az­lıq­la­rın və et­nik qrup­la­rın mə­də­ni də­yər­lə­ri­nin qo­run­ma­sı və in­ki­şa­fı üçün komp­leks təd­bir­lər hə­ya­ta ke­çi­ri­lir: mil­li az­lıq­la­rın mə­də­niy­yət mər­kəz­lə­ri ilə əmək­daş­lıq, sər­gi­lə­rin təş­ki­li, mil­li az­lıq­la­rın xalq kol­lek­tiv­lə­ri­nin res­pub­li­ka da­xi­lin­də və xa­ric­də qast­rol sə­fər­lə­ri və s. Qeyd olun­du ki, son il­lər­də bu is­ti­qa­mət­də Azər­bay­can­da 4 bö­yük la­yi­hə hə­ya­ta ke­çi­ril­miş­dir. Azər­bay­ca­nın bi­rin­ci xa­nı­mı, YU­NES­KO və İSES­KO-nun xoş­mə­ram­lı sə­fi­ri, Hey­dər Əli­yev Fon­du­nun pre­zi­den­ti Meh­ri­ban xa­nım Əli­ye­va­nın iş­ti­ra­kı ilə YU­NES­KO-nun mən­zil-qə­rar­ga­hın­da "Azər­bay­can si­vi­li­za­si­ya­la­rın və mə­də­niy­yət­lə­rin qov­şa­ğı­dır" qa­la-kon­sert və fo­to­sər­gi təş­kil olun­muş­dur. Mil­li mə­də­niy­yət­lə­rin qo­run­ma­sı və mə­də­niy­yət­lə­ra­ra­sı dia­lo­qun in­ki­şa­fı sa­hə­sin­də Hey­dər Əli­yev Fon­du tə­rə­fin­dən hə­ya­ta ke­çi­ri­lən la­yi­hə­lər haq­qın­da mə­lu­mat konf­rans iş­ti­rak­çı­la­rı­nın bö­yük ma­ra­ğı­na sə­bəb ol­du. Mə­ru­zə za­ma­nı konf­rans iş­ti­rak­çı­la­rı­na Azər­bay­can­da və onun hü­dud­la­rın­dan kə­nar­da ke­çi­ri­lən təd­bir­lər, ma­raq­lı di­aq­ram­lar, sta­tis­tik mə­lu­mat­lar, Azər­bay­ca­nın et­nik xə­ri­tə­si və s. nü­ma­yiş et­di­ril­miş­dir. Konf­rans iş­ti­rak­çı­la­rı­na Azər­bay­ca­nın et­nik mu­si­qi­si­ni əks et­di­rən "This is our Azer­bai­jan" elekt­ron nəş­ri, "Azər­bay­can doğ­ma di­yar" ka­ta­lo­qu, ha­be­lə, "Azer­bai­jan com­pen­di­um cul­tu­ral po­li­ci­es and trends in Eu­ro­pe" və "Ki­tab­xa­na­lar bi­lik­lər cə­miy­yə­tin­də. Bib­lio­te­ki v ob­şest­ve zna­niy", "Ar­me­nia: sec­rets of a "Chris­ti­an" ter­ro­rist sta­te", Ve­lich­ko "Gau­ca­sus", "Mo­nu­ments of ma­te­ri­al cul­tu­re of Azer­bai­ja­ni pe­op­le - tar­get of Ar­me­ni­an ter­ror", "Sharp tur­ning-po­int! Ar­me­ni­an Mytho­ma­nia and the truth" ki­tab­la­rı pay­la­nıl­mış­dır. Konf­rans öz işi­ni da­vam et­di­rir. Konf­rans­da 5 də­yir­mi ma­sa­nın ke­çi­ril­mə­si nə­zər­də tu­tul­muş­dur.

 

Səs.- 2008.- 4 iyul.- S. 12.